در روزهای اخیر، تحولات جدیدی در زمینه صنعت نفت عراق و ایران رخ داده است که ابعاد مختلفی از روابط اقتصادی و سیاسی این دو کشور را تحت‌تأثیر قرار داده است. در پی افزایش تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه آمریکا علیه ایران، حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، در اظهاراتی اعلام کرد که نفتکش‌های ایرانی به‌منظور دورزدن تحریم‌ها از مدارک جعلی عراقی استفاده می‌کنند.
این اظهارات که به‌سرعت در رسانه‌ها بازتاب یافت، به‌ویژه در پی توقیف یکی از نفتکش‌های ایرانی توسط نیروی دریایی آمریکا در خلیج مطرح شد.
عبدالغنی افزود که این نفتکش‌ها برای انتقال نفت خام ایران از مدارک جعلی و بارنامه‌های عراقی استفاده می‌کنند. این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که تحلیل‌گران می‌نویسند ایران به طور گسترده‌ای در تلاش است تا با استفاده از شیوه‌های مختلف، تحریم‌ها را دور بزند و به تأمین مالی گروه‌های شبه‌نظامی خود در منطقه ادامه دهد.
این اقدام ایران در حالی صورت می‌گیرد که دولت آمریکا در راستای سیاست «فشار حداکثری» خود، به دنبال کاهش صادرات نفت ایران است و تحریم‌های جدیدی علیه نفتکش‌های ایرانی و پالایشگاه‌های چینی اعمال کرده است.
علاوه بر این، ایالات متحده اخیراً به عراق فشار آورده است تا صادرات نفت از اقلیم کرد این کشور را از سر بگیرد و تهدید کرده که در غیر این صورت، عراق نیز ممکن است با تحریم‌های مشابه مواجه شود. این تحولات باعث ایجاد نگرانی‌های جدید در میان مسئولان عراقی نیز شده است.
در این میان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به اظهارات وزیر نفت عراق، به همتای عراقی خود هشدار داده است که باید مراقب فتنه‌انگیزی‌های آمریکا باشند. عراقچی تأکید کرده است که اتهام‌زنی‌های مقامات آمریکایی در خصوص ایران هیچ‌گونه مبنای قانونی ندارد و ایران از کشورهای همسایه خود انتظار دارد که در برابر فشارهای خارجی ایستادگی کنند.
علی‌محمد موسوی، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت ایران، درباره خبر منتسب به وزیر نفت عراق مبنی بر توقیف چند نفتکش ایرانی از سوی آمریکا به دلیل جعل اسناد رسمی عراق، ضمن تکذیب کامل این ادعاها اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد صحبت‌های وزیر نفت عراق به‌صورت ناقص منعکس شده و وی این ادعا را به نقل از مقامات آمریکایی مطرح کرده است.
در این شرایط، عراق نیز در تلاش است تا با حفظ تعادل در روابط خود با ایران و آمریکا، به موقعیت خود در بازارهای جهانی نفت و سیاست‌های منطقه‌ای خود ادامه دهد. وزیر نفت عراق در جدیدترین اظهارات خود اعلام کرد که این کشور در حال بررسی صادرات نفت به بازارهای آفریقا است و تأکید کرد که رقابت در ارائه پیشنهادات برای پروژه‌های نفتی کاملاً شفاف خواهد بود.
در مجموع، افزایش فشارهای آمریکا بر ایران و عراق، در کنار تغییرات در سیاست‌های نفتی و اقتصادی، نشان‌دهنده تحولات پیچیده‌ای در روابط میان این دو کشور است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد منطقه و بازار جهانی نفت داشته باشد. این تحولات نشان می‌دهد که در حال حاضر، ایران به دنبال استفاده از هرگونه فرصت برای دورزدن تحریم‌ها و ادامه فعالیت‌های اقتصادی خود در شرایط بحرانی است و عراق نیز در تلاش است تا در این میان منافع خود را حفظ کند.
عراق به دنبال گسترش صادرات نفت به بازارهای آفریقا
حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، اعلام کرد که دولت عراق در حال بررسی امکان صادرات نفت به بازارهای آفریقا است و بر رقابت شفاف در ارائه پیشنهادات تأکید کرد. وی در برنامه تحت خطین شبکه خبری العراقیه، گفت: شرکت نفت بصره شامل تمام تخصص‌ها می‌شود و افزود: بیشتر پروژه‌های نفتی در سال ۱۹۹۱ تخریب شدند.
عبدالغنی با اشاره به تجربیات خود در بازسازی پروژه‌های نفتی پس از سال ۱۹۹۱، تصریح کرد که وزارت نفت عراق ۴۴ قرارداد جدید نفتی دارد. وی اضافه کرد که ۱۴ استان در این قراردادها مشارکت دارند و بصره با ۱۲ قرارداد بیشترین سهم را دارد. وی همچنین از صادرات نفت عراق به میزان ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز خبر داد و اعلام کرد که ۷۰ درصد نفت عراق به بازارهای آسیایی صادر می‌شود که چین در رتبه اول و هند در رتبه دوم است.
وزیر نفت عراق تأکید کرد که هیچ سیاستی برای حذف شرکت‌های غربی از قراردادهای نفتی وجود ندارد و افزود: هیچ انگیزه سیاسی برای کنارگذاشتن شرکت‌های آمریکایی از قراردادهای نفتی نبوده است. وی همچنین اشاره کرد که تجهیزات نفتی بیشتر از تولیدات آمریکا و اروپا خریداری می‌شوند و شرکت اکسون موبیل خود درخواست خروج از میدان نفتی غرب قرنه ۱ را داده است.
عبدالغنی همچنین از بررسی امکان صادرات نفت به بازارهای آفریقا و برنامه‌ریزی برای توسعه ایستگاه انرژی خورشیدی توتال به ظرفیت ۱۰۰۰ مگاوات خبر داد. وی افزود: در بودجه ۱۶ دلار برای تولید هر بشکه نفت در اقلیم کرد این کشور تخصیص داده شده است و بیان کرد که میدان نفتی رمیله روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه تولید دارد.
وی در خصوص صادرات نفت از طریق بندر جیهان گفت که میانگین صادرات پیش‌بینی‌شده ۳۵۰ هزار بشکه در روز است و تأکید کرد که وزارت نفت فدرال هیچ کنترلی بر عملیات تولید نفت در اقلیم کرد عراق ندارد. عبدالغنی همچنین گفت که اوپک را از تولید روزانه ۲۸۶ هزار بشکه نفت در اقلیم کرد این کشور مطلع کرده‌اند و تأکید کرد که عراق به سیاستی ادامه می‌دهد که سرمایه‌گذاری نفت و گاز را برای سال‌های طولانی تأمین کند.
وزیر نفت عراق همچنین از نظارت دقیق بر فرآیند صادرات نفت خبر داد و گفت که نفتکش‌ها از طریق ماهواره‌ها تحت نظارت هستند.
