انفجار و آتشسوزی عظیمی که روز شنبه در بندر شهید رجایی واقع در شهرستان بندرعباس استان هرمزگان در جنوب ایران، رخ داد، منجر به کشتهشدن ۲۵ نفر و زخمیشدن حدود ۸۰۰ نفر شد.
بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، احتمال میرود این انفجار با محمولهای از ماده شیمیایی مورد استفاده در تولید سوخت موشک مرتبط بوده است.
از طرفی، شرکت خصوصی امنیت دریایی آمبری اعلام کرد که بندر شهید رجایی در ماه مارس محمولهای از نیترات آمونیوم از چین دریافت کرده بود که برای تولید سوخت جامد موشکها به کار میرود. این ماده شیمیایی قرار بود برای جبران ذخایر موشکی ایران استفاده شود که در پی حملات مستقیم ایران به اسرائیل کاهش یافته بود.
این شرکت همچنین افزود که گزارشها حاکی از آن است که آتشسوزی به دلیل برخورد نامناسب با محموله سوخت جامد مورد استفاده در موشکهای بالستیک ایران بوده است.
دادههای ردیابی کشتی که توسط خبرگزاری آسوشیتدپرس تجزیهوتحلیل شده است، نشان میدهند که یکی از کشتیها که احتمالاً مواد شیمیایی را حمل میکرد، در ماه مارس در نزدیکی بندر قرار داشته است. ایران تاکنون از پذیرش این محموله خودداری کرده است. نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد به درخواست برای اظهارنظر در روز شنبه پاسخ نداد.
آسوشیتدپرس مدعی است که تصاویر منتشر شده از انفجار نشان میدهند که دود قرمز رنگی از آتش قبل از انفجار به آسمان بلند شد که احتمال دخالت یک ترکیب شیمیایی در انفجار را تقویت میکند. حتی شب شنبه، خبرگزاری ایرنا گزارش داد که اداره گمرک ایران انفجار را به ذخیره مواد شیمیایی و خطرناک در منطقه بندر نسبت داده است، بدون اینکه جزئیات بیشتری ارائه دهد. مقامات همچنین درباره آلودگی هوای ناشی از مواد شیمیایی مانند آمونیاک، دیاکسید گوگرد و دیاکسید نیتروژن هشدار دادند و اعلام کردند که مدارس و ادارات در بندرعباس روز یکشنبه تعطیل خواهند بود.
دلیل اینکه ایران ممکن است مواد شیمیایی را از بندر جابهجا نکرده باشد، مشخص نیست، بهویژه پس از حادثه انفجار بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ که ناشی از آتشسوزی صدها تن نیترات آمونیوم بسیار انفجاری بود و منجر به کشتهشدن بیش از ۲۰۰ نفر و زخمیشدن بیش از ۶۰۰۰ نفر شد. این خبرگزاری نوشت: بااینحال، به نظر میرسد اسرائیل به اهداف موشکی ایران حمله کرده است، مکانی که تهران از میکسرهای صنعتی برای تولید سوخت جامد استفاده میکند.
بندر شهید رجایی یکی از مقاصد عمده برای محمولههای تجاری ایران است و پیشتر نیز هدف حملات سایبری قرار گرفته بود. یک حمله سایبری در سال ۲۰۲۰ که به اسرائیل نسبت داده شد، این بندر را هدف قرار داد. این حمله پس از آن رخ داد که اسرائیل اعلام کرد یک حمله سایبری که زیرساختهای آب این کشور را هدف قرار داده بود، دفع کرده است و آن را به ایران نسبت داد. مقامات اسرائیلی به درخواستهای اظهارنظر در خصوص انفجار روز شنبه پاسخ ندادند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده از سوی رسانههای دولتی ایران، عملیات اطفای حریق همچنان ادامه دارد و هلیکوپترها و هواپیماها برای خاموشکردن آتش از شب شنبه تا صبح یکشنبه آب بر روی آتش میریختند. تلویزیون دولتی ایران اعلام کرد که آتشسوزی تحت کنترل قرار گرفته و پیشبینی میشود که تا اواخر روز یکشنبه کاملاً خاموش شود. همچنین گزارش شده که فعالیتهای تجاری در بندر از سر گرفته شده است.
جزئیات دقیقی از علت آغاز آتشسوزی منتشر نشده است، اما گزارشها حاکی از آن است که انفجار در کانتینرها و وقوع انفجارهای ثانویه در پی آن، بهشدت گسترش آتش کمک کرده است. ویدئوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نشان میدهند که دود سیاه از محل انفجار به آسمان بلند شده و شیشههای ساختمانهای دورتر از محل انفجار نیز شکسته است.
وزارت کشور ایران اعلام کرده است که تحقیقات درباره علت این انفجار آغاز شده و رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، تسلیت خود را به خانوادههای قربانیان اعلام کرد.
بندر شهید رجایی که در تنگه هرمز قرار دارد، یکی از مهمترین مراکز تجاری ایران است و حدود ۲۰ درصد از نفت تجاری جهانی از این منطقه عبور میکند.
واکنش وزارت دفاع ایران به ادعاهای مطرح شده درباره عامل انفجار
در واکنش به ادعاهای مطرحشده از سوی آسوشیتدپرس و برخی رسانههای دیگر، رضا طلایینیک، سخنگوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران اعلام کرد که هیچگونه محموله وارداتی یا صادراتی برای سوخت یا کاربرد نظامی در محدوده آتشسوزی در بندر شهید رجایی وجود نداشته است.