در پی نقش فعال ترکیه از ابتدای بحران اوکراین و میزبانی مذاکرات اولیه در سال ۲۰۲۲، ترکیه بار دیگر در مرکز تلاش‌های دیپلماتیک قرار گرفته است.
استانبول امروز، پنج‌شنبه ۱۵ مه میزبان نخستین مذاکرات مستقیم میان روسیه و اوکراین پس از وقفه‌ای نزدیک به سه سال خواهد بود. هیئت روسی به سرپرستی ولادیمیر مدینسکی، مشاور ارشد ولادیمیر پوتین و وزیر پیشین فرهنگ، وارد ترکیه شده و آمادگی خود را برای آغاز مذاکرات اعلام کرده است.
در همین حال، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، بار دیگر تأکید کرده است که تنها در صورت حضور شخص ولادیمیر پوتین حاضر به گفت‌وگو خواهد شد. زلنسکی در سخنانی اظهار داشت: این جنگ، جنگ اوست؛ بنابراین مذاکره نیز باید با خود او انجام شود.
باوجود دعوت زلنسکی برای دیدار مستقیم، نام پوتین در فهرست مذاکره‌کنندگان کرملین وجود ندارد. علاوه بر مدینسکی، سه مقام بلندپایه دیگر از جمله معاون وزیر خارجه روسیه، معاون وزیر دفاع و رئیس اطلاعات نظامی روسیه نیز به‌عنوان اعضای هیئت اعزامی روسیه معرفی شده‌اند.
در مقابل، اوکراین تاکنون زمان آغاز مذاکرات را تأیید نکرده و برخی منابع رسمی در کی‌یف گزارش‌های رسانه‌های روسی مبنی بر تعیین ساعت شروع مذاکرات را رد کرده‌اند. آندری کووالنکو، عضو شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین، در پیامی در تلگرام اعلام کرد که خبر آغاز مذاکرات در ساعت ۱۰ صبح صحت ندارد.
نقش کلیدی ترکیه در میانجی‌گری
دبیرکل ناتو، مارک روته، با اشاره به جایگاه ویژه ترکیه در میان دو طرف بحران گفت: ترکیه به‌عنوان کشوری که با همه بازیگران روابط خوبی دارد، نقش مهمی در این روند ایفا می‌کند.
ترکیه از ابتدای بحران اوکراین نقش فعالی در زمینه میانجی‌گری ایفا کرده و در مذاکرات اولیه سال ۲۰۲۲ نیز میزبان گفت‌وگوها میان طرفین بود.
از سوی دیگر، برخی کشورهای اروپایی هشدار داده‌اند که در صورت عدم پیشرفت در گفت‌وگوهای استانبول، تحریم‌های تازه‌ای علیه روسیه اعمال خواهد شد. این در حالی است که کرملین همچنان بر شروط اصلی خود یعنی «غیر نظامی‌سازی» و «نازی‌زدایی» از اوکراین و به‌رسمیت‌شناختن مناطق اشغال‌شده توسط روسیه اصرار دارد.
در مقابل، کی‌یف اعلام کرده که هرگز مناطق اشغال‌شده را به‌عنوان بخشی از خاک روسیه به رسمیت نخواهد شناخت، اگرچه زلنسکی پیش‌تر گفته بود بازپس‌گیری این مناطق ممکن است تنها از طریق راهکارهای دیپلماتیک امکان‌پذیر باشد.
حضور دیپلمات‌های بلندپایه در استانبول
در کنار هیئت‌های روسیه و اوکراین، برخی مقامات بلندپایه بین‌المللی نیز در استانبول حضور خواهند داشت. از جمله مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، قرار است روز جمعه در استانبول باشد. وی پیش‌ازاین با آندری سیبیگا، وزیر امور خارجه اوکراین، در حاشیه نشست ناتو در آنتالیا دیدار کرده بود.
همچنین دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نیز از احتمال حضور خود به‌عنوان میانجی در استانبول سخن گفته و اظهار کرده است: اگر بتوانیم به این جنگ پایان دهیم، قطعاً به آن فکر خواهم کرد.
مذاکرات پیش رو در شرایطی برگزار می‌شود که جنگ روسیه و اوکراین تاکنون به کشته‌شدن ده‌ها هزار نفر انجامیده و بخشی از خاک اوکراین همچنان تحت اشغال روسیه است. اکنون امیدها به موفقیت گفت‌وگوهای استانبول برای کاستن از تنش‌ها و دستیابی به یک آتش‌بس پایدار دوخته شده است.
