سیانوباکتریها (Cyanobacteria) میکروارگانیسمهای فتوسنتزکنندهای هستند که مانند گیاهان، اکسیژن تولید میکنند و در محیطهای مختلف از جمله آب و خاک زندگی میکنند. آنها میتوانند نیتروژن را تثبیت کنند و در بهبود خاک و مقابله با بیابانزایی نقش مهمی دارند. این باکتریها به دلیل مقاومت به شرایط سخت، برای بازسازی زمینهای تخریبشده موثر هستند.
ترکمنستان با توسعه فناوری نوین مبتنی بر سیانوباکتریها، گام مهمی در مقابله با بیابانزایی برداشته است. این فناوری که توسط بخش بیوتکنولوژی پارک علمی و فناوری بینالمللی آکادمی علوم ترکمنستان توسعه یافته و بهتازگی حق اختراع دریافت کرده است. هدف اصلی این فناوری، احیای زمینهای تخریبشده در مناطق بیابانی است و سیانوباکتریها به عنوان بازیگر کلیدی در این فرآیند مطرح شدهاند.
سیانوباکتریها: ناجیان خاک و طبیعت
سیانوباکتریها، یا جلبکهای سبز-آبی، نقش محوری در بهبود اکوسیستمهای خاک ایفا میکنند. این میکروارگانیسمها با شرکت در فرآیندهای بیوشیمیایی، به تشکیل خاک و بازسازی زمینهای بایر کمک میکنند. توانایی آنها در تبدیل زمینهای بیابانی به خاکهای حاصلخیز، این موجودات ریز را به ابزاری مهم در مبارزه با بیابانزایی تبدیل کرده است. ترکمنستان با بهرهگیری از این توانایی طبیعی، برنامهای کارآمد برای تثبیت شنهای روان و احیای خاکهای تخریبشده در دستور کار خود قرار داده است.
ترکمنستان علاوه بر اقدامات داخلی، به صورت فعال در پروژههای بینالمللی نیز برای مقابله با بیابانزایی شرکت دارد. این کشور به ویژه در مناطق بیابانی نظیر صحرای قرهقوم (Karakum)، پروژههای گستردهای برای جنگلکاری و احیای زمینهای تخریبشده اجرا میکند. فناوری سیانوباکتریها، یکی از نوآوریهای کلیدی این برنامهها است و در چارچوب برنامه توسعه دولت ترکمنستان برای سالهای ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ جایگاه ویژهای دارد .
علاوه بر مبارزه با بیابانزایی، کاربرد بیوتکنولوژیهای مبتنی بر سیانوباکتریها میتواند در تولید مصالح ساختمانی و محصولات زیستی نیز بهکار رود و به دیگر بخشهای اقتصادی ترکمنستان کمک کند.