شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه ۱۲ ژوئن ۲۰۲۵، در پایان نشستی در وین، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن ایران به دلیل عدم همکاری کامل و به‌موقع با آژانس و پاسخ‌ندادن به پرسش‌ها درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده به نقض تعهدات خود تحت توافق‌نامه پادمان متهم شده است.
این اقدام برای اولین‌بار طی ۲۰ سال گذشته رخ می‌دهد و می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران باشد. در واکنش به این تصمیم، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران با صدور بیانیه‌ای مشترک، این قطعنامه را «سیاسی» و «غیرکارشناسی» توصیف و آن را محکوم کردند.
همچنین دستور راه‌اندازی یک مرکز جدید غنی‌سازی در مکانی امن و جایگزینی سانتریفیوژهای نسل اول فردو با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم صادر کردند. ایران تأکید کرده است که این اقدامات در پاسخ به رفتار سیاسی کشورهای غربی صورت گرفته و ادامه خواهد داشت.
در متن این قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است: عدم همکاری ایران از سال ۲۰۱۹ تاکنون با آژانس در زمینه ارائه اطلاعات درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و فعالیت‌ها در چندین مکان اعلام‌نشده در ایران، مصداق عدم پایبندی به تعهدات این کشور تحت توافق‌نامه پادمان محسوب می‌شود.
این قطعنامه با رأی مثبت ۱۹ کشور عضو شورای حکام به تصویب رسید. بنا بر گزارش منابع دیپلماتیک، روسیه، چین و بورکینافاسو به آن رأی منفی دادند، ۱۱ کشور رأی ممتنع دادند و دو کشور نیز در رأی‌گیری شرکت نکردند.
قطعنامه مذکور همچنین ایران را فرامی‌خواند که بدون تأخیر به پرسش‌های مطرح‌شده در مورد منشأ آثار اورانیوم کشف‌شده در چندین سایت اعلام‌نشده پاسخ دهد.
این قطعنامه از سوی چهار کشور فرانسه، انگلیس، آلمان و ایالات متحده ارائه شده بود. کشورهای ارائه‌دهنده در مقدمه قطعنامه تأکید کرده‌اند که هدف اصلی حل‌وفصل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران است.
در پیش‌نویس قطعنامه همچنین آمده است: عدم توانایی آژانس در ارائه تضمین نسبت به صلح‌آمیز بودن کامل برنامه هسته‌ای ایران، پرسش‌هایی را ایجاد کرده که در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل به‌عنوان نهاد مسئول حفظ صلح و امنیت بین‌المللی قرار می‌گیرد.
در ادامه این متن، بر حمایت از راه‌حل دیپلماتیک برای مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران، از جمله مذاکرات میان ایالات متحده و ایران تأکید شده و از همه طرف‌ها خواسته شده که با نیت سازنده وارد روند دیپلماتیک شوند.
واکنش رسمی ایران به تصویب قطعنامه آژانس
وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه‌ای مشترک در واکنش به تصویب قطعنامه توسط کشورهای غربی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این اقدام را استفاده ابزاری مجدد از این شورا توصیف کرده و عنوان کرده‌اند که بر اساس اغراض سیاسی و بدون مبانی فنی و حقوقی صورت گرفته است.
در این بیانیه آمده است: ایران همواره به تعهدات پادمانی خود پایبند بوده و تاکنون هیچ یک از گزارش‌های آژانس اشاره‌ای به عدم پایبندی ایران به تعهداتش یا انحراف در مواد و فعالیت‌های هسته‌ای نداشته است.
بیانیه مشترک وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی همچنین تصریح کرده است: اگرچه گزارش آژانس را کاملاً سیاسی و جانبدارانه می‌دانیم، اما چهار کشور غربی حتی فراتر رفته و قطعنامه‌ای را تنظیم کردند که مفاد اصلی آن با گزارش مدیرکل نیز در تناقض است. این کشورها که به دنبال اهداف سیاسی خود هستند، در فعالیت‌های هسته‌ای جاری ایران نکته ابهامی نیافتند، بنابراین به ادعاهای بیش از ۲۵ سال پیش متوسل شده و تلاش کردند برخی از آنها را مجدداً برجسته کنند، درحالی‌که تمامی این ادعاها طبق قطعنامه نوامبر ۲۰۱۵ آژانس مختومه شده است.
این بیانیه همچنین یادآور شده است: این اقدامات چهار کشور در حالی صورت می‌پذیرد که آنها در قبال خارج ماندن اسرائیل از معاهده عدم اشاعه و توسعه برنامه سلاح‌های کشتارجمعی از جمله سلاح هسته‌ای سکوت کرده‌اند و در برابر تهدیدات این رژیم علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای کشورهای عضو معاهده اقدام نکرده‌اند. همچنین آمریکا، انگلیس و فرانسه تعهدات خود تحت ماده ۶ معاهده عدم اشاعه مبنی بر خلع سلاح هسته‌ای را انجام نداده‌اند و آلمان میزبان این سلاح‌ها است.
وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران در پایان بیانیه خود اعلام کردند: این اقدام چهار کشور کاملاً اعتبار و حیثیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را زیر سؤال برده و ماهیت سیاسی این نهاد را بیش‌ازپیش آشکار ساخته است. این برخورد سیاسی با کشوری که همواره به تعهدات خود پایبند بوده و همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته، نشان می‌دهد که سیاست تعامل و همکاری نتیجه‌ای عکس دارد. ضمن تشکر از کشورهای عضو شورای حکام که به این قطعنامه رأی منفی یا ممتنع دادند، اقدام سیاسی کشورهایی که رأی مثبت دادند را محکوم و تقبیح می‌کنیم. همان‌گونه که پیش‌تر اعلام کرده بودیم، ایران چاره‌ای جز پاسخ به این قطعنامه سیاسی ندارد.
در واکنش عملی به این قطعنامه، دستورات لازم از سوی رئیس سازمان انرژی اتمی برای راه‌اندازی یک مرکز جدید غنی‌سازی در مکانی امن و جایگزینی ماشین‌های نسل اول در مرکز غنی‌سازی فردو با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم صادر شده است.
همچنین اعلام شده است که اقدامات دیگری نیز در حال برنامه‌ریزی است که متعاقباً اطلاع‌رسانی خواهد شد.
