Համաշխարհային շուկաները ուշադիր հետևում են Հորմուզի նեղուցին, որը կենսական նշանակություն ունի նավթի և հեղուկ բնական գազի (ՀԲԳ) համար՝ Իսրայելի և Իրանի միջև հակամարտության աճող մտավախությունների ֆոնին։
Ամեն օր 17-20 միլիոն բարել հում նավթ և հեղուկ գազ է անցնում Հորմուզի նեղուցով, որը նեղ, բայց կարևորագույն ծովային ուղի է, որի միջով անցնում է համաշխարհային նավթային առևտրի մոտ մեկ երրորդը։
Միջազգային էներգետիկ գործակալության տվյալներով՝ այս նավթի ծավալի մոտ 70 տոկոսը գնում է Ասիա, որտեղ խոշորագույն գնորդների թվում են Չինաստանը, Ճապոնիան, Հնդկաստանը, Հարավային Կորեան, Սինգապուրը, Թաիլանդը, Պակիստանը և Ֆիլիպինները։
Այս ուղին կարևոր է նաև LNG-ի արտահանման համար, հատկապես Քաթարից և Արաբական Միացյալ Էմիրություններից, որոնք կազմում են համաշխարհային LNG առևտրի 20 տոկոսը։ Եվրոպան հիմնական նպատակակետն է LNG-ի համար, որը անցնում է Հորմուզով։
Չնայած Իրանը նախկինում սպառնացել է փակել նեղուցը՝ ի պատասխան աշխարհաքաղաքական լարվածությունների, այն դեռևս չի իրականացրել այդ սպառնալիքները։ Սակայն Իսրայելի հարվածներից հետո տարածաշրջանային լայնածավալ հակամարտության հեռանկարը նորից բարձրացրել է մատակարարման խաթարումների և էներգիայի գների աճի մտահոգությունները։
Մեծ Բրիտանիայի Ծովային Առևտրի Գործողությունները (UKMTO) չորեքշաբթի օրը հայտարարեցին, որ տարածաշրջանում աճող լարվածությունը կարող է ուժեղացնել ռազմական ակտիվությունը կարևոր ջրուղիներում և ազդել ծովային փոխադրումների վրա, մինչդեռ Բալթիկայի և Միջազգային Ծովային Խորհուրդը զգուշացրեց, որ ցանկացած հարձակում կարող է ուղղակիորեն ազդել ծովային փոխադրումների վրա։
«Անհավանական մղձավանջ»
Որոշ վերլուծաբաններ նշում են, որ Իրանը շատ բան է կորցնելու, եթե փակվի այս ուղին, քանի որ երկրի նավթի արտահանման գրեթե ամբողջ ծավալը և Չինաստանի նավթի ներմուծման մեծ մասը անցնում են Հորմուզի նեղուցով։
Global Risk Management-ի գլխավոր վերլուծաբան և հետազոտությունների բաժնի ղեկավար Առնե Լոհման Ռասմուսենը նշել է, որ Հորմուզի նեղուցի փակումը կլինի «անհավանական մղձավանջ» նավթի շուկայի համար։
«Եթե Իրանը փակեր այս նեղ կետը, դա կարող էր ազդել համաշխարհային նավթի հոսքերի մինչև 20 տոկոսի վրա»,- ասել է նա։ «Փակումը, հավանաբար, կբարձրացներ նավթի գները՝ գերազանցելով 100 դոլարը»։
Ուրբաթ վաղ առավոտյան Իսրայելի հարվածներից հետո, որոնք ուղղված էին Թեհրանին, Նաթանզի միջուկային օբյեկտին Իսֆահանում և Լորեստան ու Քերմանշահ քաղաքներին, նավթի գները աճեցին ավելի քան 7 տոկոսով՝ հասնելով 73.58 դոլարի՝ գրեթե հինգ ամսվա առավելագույնին։
Ըստ հաղորդումների՝ Իրանի Իսլամական Հեղափոխության Պահապանների Կորպուսի գլխավոր հրամանատար Հոսեյն Սալամին և գեներալ-մայոր Մոհամմադ Բաղերին սպանվել են հարվածների ժամանակ։
Նաև հաղորդվում է, որ Իսրայելը հարվածել է Թեհրանի բնակելի տարածքներին, որի հետևանքով բազմաթիվ քաղաքացիական անձինք զոհվել են։ Նաթանզի միջուկային օբյեկտի վրա հարձակման ժամանակ սպանվել են նաև մի քանի միջուկային գիտնականներ։
