Բոլորի հայացքները Ստամբուլի վրա են՝ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև երկուշաբթի օրը նախատեսված խաղաղության բանակցություններից առաջ և երկու պատվիրակություններն էլ արդեն ժամանել են Ստամբուլ։
2022 թվականի փետրվարին պատերազմի սկսվելուց անմիջապես հետո Թուրքիան Ռուսաստանին և Ուկրաինային միավորեց Անթալիայում և Ստամբուլում նույն սեղանի շուրջ։
Այս տարվա մայիսին Թուրքիան կրկին հաջողությամբ հյուրընկալեց երկու կողմերին՝ ավելի քան երեք տարի տևած հակամարտության ընթացքում առաջին բանակցությունների համար։ Բանակցությունները տեղի ունեցան մայիսի 16-ին Ստամբուլի Դոլմաբահչե պալատում։
Երկու կողմերի միջև բանակցությունների երկրորդ փուլը, ինչպես սպասվում է, տեղի կունենա երկուշաբթի օրը՝ ժամը 10:00-ին, Ստամբուլի պատմական Չիրագան պալատում։
Երկու կողմերը համաձայնեցին մայիսի 16-ի բանակցություններում փոխանակել 1000-ական գերի, մանրամասն ներկայացնել իրենց տեսակետները հնարավոր հրադադարի վերաբերյալ և շարունակել բանակցությունները։ Նրանք հայտարարեցին, որ գերիների փոխանակումն ավարտվել է մայիսի 25-ին։
Քանի որ միջազգային գործիչները հաճախակիորեն արտահայտում էին իրենց գոհունակությունը Ստամբուլում գործընթացի մեկնարկի կապակցությամբ, Թուրքիայի կողմից կազմակերպված բանակցությունները լայն լուսաբանում ստացան նաև համաշխարհային մամուլում։
Թուրքիան շարունակում է միջնորդական ջանքերը
Թուրքիան շարունակել է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև խաղաղության հասնելու աշխատանքները, իսկ արտգործնախարար Հաքան Ֆիդանը մայիսի 26-27-ին այցելել է Մոսկվա, իսկ մայիսի 29-30-ին՝ Կիև։
Մոսկվայում նախարար Ֆիդանը հանդիպել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ, ինչպես նաև հանդիպումներ է ունեցել արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի և բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ։
«Ռուսաստանի կողմից Ստամբուլը որպես Ուկրաինայի հետ բանակցությունների վայր նախընտրելը մեր երկրների միջև կայունության հաստատմանն ուղղված ընդհանուր ըմբռնման դրսևորում է», - ասել է նախարար Ֆիդանը։
Լավրովն ասել է, որ իրենք գնահատում են Թուրքիայի կողմից Ուկրաինայի հետ ուղղակի բանակցությունների հնարավորությունների վերականգնումը։
Բոլորի հայացքները կրկին ուղղված էին Թուրքիային, երբ Լավրովը մայիսի 28-ին հայտարարեց, որ իրենք առաջարկել են Ուկրաինային բանակցությունների հաջորդ փուլն անցկացնել Ստամբուլում՝ հունիսի 2-ին։
Պուտինի խորհրդական Վլադիմիր Մեդինսկու գլխավորած պատվիրակությունը պատրաստ է ուկրաինական պատվիրակությանը ներկայացնել Ռուսաստանի կողմից պատրաստված հուշագիրը՝ «ճգնաժամի արմատական պատճառների հաղթահարման բոլոր ասպեկտների վերաբերյալ» և «տրամադրել անհրաժեշտ բացատրությունները» հունիսի 2-ին կայանալիք ուղիղ բանակցությունների երկրորդ փուլի ժամանակ, և շնորհակալություն հայտնեց Թուրքիային։
Ռուսաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյան կիրակի օրը հայտարարեց, որ Մոսկվան ստացել է Ուկրաինայի հուշագրի նախագիծը, որը առաջարկում է հակամարտության խաղաղ կարգավորում։
Պուտինի խորհրդական և երկուշաբթի օրվա Ստամբուլի բանակցությունների ռուսական պատվիրակության ղեկավար Վլադիմիր Մեդինսկին հաստատեց, որ փաստաթուղթը ներկայացվել է ուկրաիներեն և անգլերեն լեզուներով։ Նա հավելեց, որ լեզուն խնդիր չէ, և հիմնական կետերն արդեն հրապարակվել են արևմտյան լրատվամիջոցներում։
Մեդինսկին նաև ասաց, որ Ռուսաստանը կհայտարարի իր դիրքորոշումը բանակցությունների ժամանակ։
Ուկրաինայի պաշտպանության նախարարը կգլխավորի պատվիրակությունը Ստամբուլում
Ռուսաստան կատարած այցից հետո նախարար Ֆիդանը աշխատանքային այցով մեկնել է Ուկրաինայի մայրաքաղաք Կիև։
Ուկրաինացի բարձրաստիճան պաշտոնյաների, մասնավորապես՝ նախագահ Վլադիմիր Զելենսկու և արտաքին գործերի նախարար Անդրեյ Սիբիհայի հետ հանդիպման ժամանակ նա Սիբիհայի հետ մամուլի ասուլիսում վերահաստատեց Թուրքիայի կոչը՝ երկարատև խաղաղության հասնելու համար։ Անդրադառնալով երկու կողմերի հետ Թուրքիայի լավ հարաբերություններին՝ նա ընդգծեց, որ առաջընթացի հասնել հնարավոր է, քանի դեռ նրանք մնում են բանակցությունների սեղանի շուրջ։
Ուկրաինան սկզբում հայտարարեց, որ ցանկանում է տեսնել Ռուսաստանի կողմից պատրաստված հուշագիրը բանակցությունների երկրորդ փուլից առաջ։
Ուկրաինայի նախագահը կիրակի օրը հայտարարեց, որ չնայած Ռուսաստանից հրադադարի առաջարկ չստանալուն, իր կառավարությունը նպատակ ունի «գոնե որոշակի առաջընթաց» գրանցել Ստամբուլում խաղաղության ուղղությամբ։
Ուկրաինական պատվիրակությունը կգլխավորի պաշտպանության նախարար Ռուստեմ Ումերովը, իսկ նրա կազմում կլինեն Ալեքսանդր Բևզը, Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի խորհրդական Ալեքսանդր Դյակովը, Ուկրաինայի զինված ուժերի ռազմածովային ուժերի հրամանատարության շտաբի պետի տեղակալը և արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Սերգեյ Կիսլիցյան։
Թրամփի կարծիքը
ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը խոստացել է դադարեցնել պատերազմը թե՛ իր ընտրարշավի ընթացքում, թե՛ պաշտոնը ստանձնելուց հետո։
Բանակցային գործընթացին աջակցող ամերիկացի պաշտոնյաները բարձր մակարդակի հեռախոսազրույցներ են ունեցել ռուս պաշտոնյաների հետ բանակցությունների առաջին փուլից հետո։
Թրամփը և Պուտինը նաև հեռախոսազրույց են ունեցել մայիսի 19-ին, և Թրամփը հայտարարել է, որ այն լավ է ընթացել և հայտարարել է, որ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև բանակցությունները անմիջապես կսկսվեն։
Թրամփը պնդել է, որ Ռուսաստանը դանդաղ է առաջ շարժվում Ուկրաինայի հետ հրադադարի հասնելու հարցում և արտահայտել է իր դժգոհությունը դրա վերաբերյալ։
Նա մայիսի 26-ին Ուկրաինայի վրա ռուսական ավիահարվածներից հետո իր Truth Social հարթակում արված հայտարարության մեջ ասել է, որ Պուտինը «խելագարվել է»։
Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանը հայտարարել է, որ Թրամփը «բավարար չափով տեղեկացված չէ» Ուկրաինայի կողմից ռուսական քաղաքների վրա իրականացված «զանգվածային ահաբեկչական հարձակումների» մասին, և ռուս պաշտոնյաները ենթադրել են, որ Ուկրաինայում պատերազմի վերաբերյալ նրա կոշտ հայտարարությունները կարող են լինել «հուզական գերբեռնվածության» արդյունք։
Թրամփը նաև քննադատել է Զելենսկիին՝ պնդելով, որ Ուկրաինայի առաջնորդը ոչ մի լավություն չի արել իր երկրին՝ այսպես խոսելով։
Հակամարտությունը սրվում է բանակցություններից առաջ
Մինչ կողմերը պատրաստվում էին նստել սեղանի շուրջ Ստամբուլում, լուրեր տարածվեցին շաբաթ և կիրակի օրերին տեղի ունեցած բռնի հարձակումների մասին։
Կիրակի օրը Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունը (SBU) հայտարարեց, որ իր ուժերը «լայնածավալ» հարձակում են իրականացրել Ռուսաստանի վրա, և որ հարվածի արդյունքում ոչնչացվել է ավելի քան 40 ռազմավարական ռմբակոծիչ՝ անօդաչու թռչող սարքերի միջոցով տարբեր շրջաններում, այդ թվում՝ Իրկուտսկի սիբիրյան շրջանում, որի վարչական կենտրոնը գտնվում է Ռուսաստան-Ուկրաինա սահմանից ավելի քան 4300 կիլոմետր (2671 մղոն) հեռավորության վրա։
Հաղորդագրության համաձայն՝ հարձակումը թիրախավորել է չորս օդանավակայան, այդ թվում՝ Օլենյա, Իվանովո, Դյագիլևո և Բելայա։
Կիրակի օրը ավելի ուշ հայտարարություն է տարածել նաև Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը։
Նախարարությունը խոստովանել է անօդաչու թռչող սարքերի հարձակումները Ռուսաստանի տարածքում գտնվող հինգ օդանավակայանների վրա, այդ թվում՝ Մուրմանսկի, Իրկուտսկի, Իվանովոյի, Ռյազանի և Ամուրի մարզերում։ Այն հարվածները անվանել է «Կիևի ռեժիմի» կողմից իրականացված «ահաբեկչական հարձակումներ»։
Նախարարությունը հայտարարել է, որ Իվանովոյի, Ռյազանի և Ամուրի օդանավակայաններում հարձակումները «հետ են մղվել», մինչդեռ Մուրմանսկում և Իրկուտսկում մի քանի «ինքնաթիռներ» հրդեհվել են օդանավակայանների մոտ գտնվող տարածքներից անօդաչու թռչող սարքերի արձակումից հետո։
«Ահաբեկչական հարձակումների որոշ մասնակիցներ ձերբակալվել են», - հավելել է նախարարությունը։
