Ռուսաստանը և նրա հիմնական դաշնակից Բելառուսը ուրբաթ վաղ առավոտյան սկսեցին լայնածավալ համատեղ զորավարժություններ, քայլ, որը ՆԱՏՕ-ն տագնապի մեջ դրեց այն բանից հետո, երբ Լեհաստանը մեղադրեց Մոսկվային լարվածությունը սրելու մեջ՝ իր օդային տարածք հարձակողական անօդաչու սարքեր ուղարկելու միջոցով։
«Զապադ» զորավարժությունները համընկնում են Ուկրաինայի լայն ճակատային գծում ռուսական ուժերի առաջխաղացման և ուկրաինական քաղաքների վրա ավիահարվածների ավելացման հետ։
ՆԱՏՕ-ի արևելյան թևի այն անդամները, որոնք սահմանակից են Բելառուսին՝ Լեհաստանը, Լիտվան և Լատվիան, բարձր պատրաստվածության վիճակում են զորավարժությունների պատճառով։ Բելառուսը հայտարարում է, որ դրանք կանցկացվեն Բորիսով քաղաքի մոտ՝ Մինսկի արևելքում։
Այս երեք երկրները խստացրել են անվտանգության միջոցառումները զորավարժություններից առաջ։ Լեհաստանը հրամայել է ամբողջությամբ փակել իր սահմանը Բելառուսի հետ զորավարժությունների ընթացքում։
«Ռուսաստանի և Բելառուսի բանակների համատեղ ռազմավարական զորավարժությունները... սկսվել են»,- ասվում է Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության հայտարարության մեջ։
Լեհաստանի վարչապետ Դոնալդ Տուսկը զգուշացրել է իր երկրի համար «քննադատական օրերի» մասին։
Նա նշել է, որ Լեհաստանը «բաց հակամարտության» ավելի մոտ է, քան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր, այն բանից հետո, երբ Լեհաստանը և նրա ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցները ստիպված եղան օդանավեր ուղարկել՝ ռուսական անօդաչու սարքերը իրենց օդային տարածքում խոցելու համար։
Մոսկվան նվազեցնում է այս մտահոգությունները։
«Սրանք պլանավորված զորավարժություններ են, դրանք ուղղված չեն որևէ մեկի դեմ»,- լրագրողներին ասել է Կրեմլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը՝ հերքելով Լեհաստանի պնդումները, թե զորավարժությունները «ագրեսիվ» ուժի ցուցադրում են։
Բայց Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին նույնպես զգուշացրել է Մոսկվայի մտադրությունների մասին։
«Ռուսաստանի նման գործողությունների իմաստը հաստատ պաշտպանական չէ և ուղղված է ոչ միայն Ուկրաինայի դեմ»,- ասել է նա Կիևում հինգշաբթի։
Ռուսաստանը հայտարարել է, որ գիշերվա ընթացքում իր տարածքում խոցել է 221 ուկրաինական անօդաչու սարք։
Պարզ ցուցադրությո՞ւն։
Սովորաբար յուրաքանչյուր չորս տարին մեկ անցկացվող «Զապադ» զորավարժությունների 2025 թվականի տարբերակը առաջինն է Ուկրաինայում հակամարտության ընթացքում և նախատեսված է մինչև սեպտեմբերի 16-ը։
2021 թվականին Մոսկվան մոտ 200,000 զինվոր էր ուղարկել նմանատիպ զորավարժությունների, ընդամենը մի քանի ամիս առաջ, երբ սկսեց իր հարձակումը Ուկրաինայում։
Բայց այս տարվա «Զապադը» սպասվում է շատ ավելի փոքր մասշտաբով, քանի որ հարյուր հազարավոր ռուս զինվորներ տեղակայված են Ուկրաինայում։
Բելառուսը հունվարին հայտարարել էր, որ զորավարժություններին կմասնակցի 13,000 զինվոր, բայց մայիսին նշել էր, որ այդ թիվը կրճատվել է մոտ կեսով։
Տուսկի խոսքով՝ զորավարժությունները նախատեսված են սիմուլացնել Սուվալկիի միջանցքի օկուպացումը՝ աշխարհագրական մի հատված, որը ձգվում է Լեհաստանի և Լիտվայի սահմանով՝ Բելառուսի և Ռուսաստանի Կալինինգրադի շրջանի միջև։
Միջանցքը համարվում է ՆԱՏՕ-ի խոցելի կետ և կարող է դառնալ ռուսական ցանկացած հարձակման առաջին թիրախը։
Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն այդ վախերը որակել է որպես «ամբողջական անհեթեթություն»։
Այս տարվա սկզբին պետական լրատվամիջոցները մեջբերել էին Բելառուսի պաշտպանության նախարարին, որը նշել էր, որ զորավարժությունները տեղափոխվել են Լեհաստանի և Ուկրաինայի սահմաններից հեռու՝ «լարվածությունը նվազեցնելու համար»։
Բայց Լեհաստանը, այնուամենայնիվ, փակել է Բելառուսի հետ իր մնացած սահմանային անցակետերը՝ Մոսկվայի քննադատության արժանանալով, և սահմանափակել է օդային երթևեկությունը իր արևելյան սահմանով։
Լիտվան և Լատվիան նույնպես հայտարարել են օդային տարածքի մասնակի փակման մասին։
Ռուսաստանի կողմից մարտավարական միջուկային զենքերի տեղակայումը Բելառուսում զորավարժություններին նոր չափում է հաղորդել։
Մինսկը օգոստոսին հայտարարել էր, որ զորավարժությունները ներառելու են Ռուսաստանի նոր փորձարարական միջուկային հրթիռը՝ «Օրեշնիկ» անունով, ինչպես նաև միջուկային հարվածների ուսուցում։
