Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից մի շարք տնտեսությունների, այդ թվում՝ ԵՄ-ի և Ճապոնիայի նկատմամբ խիստ մաքսատուրքերի վերականգնումից մեկ շաբաթ առաջ, շատ երկրներ դեռ փորձում են համաձայնության գալ՝ իրենց պաշտպանելու համար վատագույն հետևանքներից։
Թրամփը 10 տոկոսանոց մաքսատուրք է սահմանել իր հիմնական գործընկերների համար, իսկ ավելի բարձր, անհատականացված դրույքաչափեր՝ այն երկրների համար, որոնց հետ ԱՄՆ-ն ունի մեծ առևտրային դեֆիցիտ։
Սակայն այս մաքսատուրքերը հետաձգվել են մինչև հուլիս՝ բանակցությունների հնարավորություն տալու նպատակով։
Վերլուծաբանները կանխատեսում են, որ երկրները կարող են հանդիպել երեք հնարավոր արդյունքներից մեկին. նրանք կարող են համաձայնության շրջանակ ստեղծել, ստանալ երկարաձգված դադար բարձր մաքսատուրքերի վրա կամ բախվել մաքսատուրքերի կտրուկ աճին։
«Կլինեն մի շարք համաձայնություններ, որոնք կկնքվեն մինչև հուլիսի 9-ը»,- անցած ուրբաթ CNBC-ին ասել է գանձապետարանի քարտուղար Սքոթ Բեսենթը։
Քաղաքական գործիչները չեն նշել այս խմբի մեջ մտնող երկրները, թեև Բեսենթը պնդում է, որ Վաշինգտոնը կենտրոնացած է մոտ 18 հիմնական գործընկերների հետ համաձայնություններ կնքելու վրա։
«Վիետնամը, Հնդկաստանը և Թայվանը մնում են խոստումնալից թեկնածուներ համաձայնության համար»,- AFP-ին ասել է Ասիայի քաղաքականության ինստիտուտի փոխնախագահ Ուենդի Քաթլերը։
Առանց համաձայնության, Վիետնամի «փոխադարձ մաքսատուրքը» 10 տոկոսից կբարձրանա մինչև 46 տոկոս, Հնդկաստանի՝ մինչև 26 տոկոս, իսկ Թայվանի՝ մինչև 32 տոկոս։
Ատլանտյան խորհրդի միջազգային տնտեսագիտության բաժնի նախագահ Ջոշ Լիպսկին նշել է, որ Հնդկաստանի բանակցողները վերջերս երկարացրել են իրենց ԱՄՆ այցը, ինչը ցույց է տալիս, որ Հնդկաստանը կարող է առաջատար թեկնածու լինել։
«Ճապոնիան նույնպես այդ կատեգորիայում էր, բայց իրավիճակը մի փոքր հետ է քաշվել»,- ասել է Լիպսկին՝ անդրադառնալով Թրամփի քննադատությանը Ճապոնիայի նկատմամբ, որը, ըստ նախագահի, չի ցանկանում ընդունել ԱՄՆ-ի բրնձի արտահանումները։
Այնուամենայնիվ, վերլուծաբանները նշում են, որ այս համաձայնությունները, ամենայն հավանականությամբ, չեն լինի լիարժեք առևտրային պայմանագրեր՝ հաշվի առնելով նման համաձայնագրերի բանակցությունների բարդությունները։
Ապրիլից ի վեր Վաշինգտոնը հայտարարել է միայն Մեծ Բրիտանիայի հետ համաձայնագրի և Չինաստանի հետ փոխադարձ մաքսատուրքերի ժամանակավոր նվազեցման մասին։
Բեսենթը նշել է նաև, որ «բարեխիղճ բանակցող» երկրները կարող են պահպանել իրենց մաքսատուրքերը 10 տոկոսի մակարդակում։
Սակայն բարձր դրույքաչափերի դադարի երկարաձգումը կախված կլինի Թրամփի որոշումից, հավելել է նա։
«Նոր կառավարությամբ Հարավային Կորեան լավ դիրքերում է երկարաձգում ստանալու համար»,- ասել է Քաթլերը։
Լիպսկին ակնկալում է, որ շատ երկրներ կհայտնվեն այս խմբում՝ ստանալով բարձր մաքսատուրքերի դադարի երկարաձգում, որը կարող է տևել մինչև Աշխատանքի օրը՝ սեպտեմբերի 1-ը։
Բեսենթը ավելի վաղ ասել էր, որ Վաշինգտոնը կարող է ավարտել իր առևտրային համաձայնագրերի օրակարգը Աշխատանքի օրվա համար, ինչը ցույց է տալիս, որ կարող են կնքվել ավելի շատ համաձայնություններ, բայց բանակցությունները, ամենայն հավանականությամբ, կշարունակվեն հուլիսից հետո։
Այն երկրների համար, որոնք ԱՄՆ-ը համարում է «կոշտ», մաքսատուրքերը կարող են վերադառնալ ավելի բարձր մակարդակների, որոնք Թրամփը նախկինում հայտարարել էր, զգուշացրել է Բեսենթը։
Դրանք տատանվում են 11 տոկոսից մինչև 50 տոկոս։
Քաթլերը զգուշացրել է, որ «Ճապոնիայի բրնձի շուկան չբացելու և ԱՄՆ-ի ավտոմոբիլային մաքսատուրքերը չնվազեցնելու համադրությունը կարող է հանգեցնել Ճապոնիայի 24 տոկոս փոխադարձ մաքսատուրքի վերականգնմանը»։
Ինքը՝ Թրամփը, երեքշաբթի ասել է, որ Ճապոնիայի հետ առևտրային համաձայնագիր քիչ հավանական է, և երկիրը կարող է վճարել 30 տոկոս, 35 տոկոս կամ այն թիվը, որը մենք կորոշենք։
Լիպսկին կարծում է, որ Եվրոպական միությունը նույնպես ռիսկի է ենթարկվում, որ մաքսատուրքերը կվերադառնան ավելի բարձր մակարդակների՝ 20 տոկոս, որը հայտարարվել էր ապրիլին, կամ 50 տոկոս, որը Թրամփը վերջերս սպառնացել էր։
Լարվածության մի ոլորտ կարող է լինել Եվրոպայի մոտեցումը թվային կարգավորմանը։
Թրամփը վերջերս ասել է, որ կդադարեցնի առևտրային բանակցությունները Կանադայի հետ՝ ի պատասխան երկրի թվային ծառայությունների հարկի, որը Օտտավան ի վերջո ասել է, որ կչեղարկի։
Այս շաբաթ ԵՄ առևտրի ղեկավար Մարոշ Շեֆչովիչը Վաշինգտոնում է՝ փորձելով կնքել առևտրային համաձայնագիր, իսկ ԵՄ հանձնաժողովը ստացել է առաջարկների նախնական նախագծեր, որոնց վրա պաշտոնյաները աշխատում են։