Վաշինգտոն —

Միացյալ Նահանգները կոչ է արել ՄԱԿ-ին և միջազգային օգնության կազմակերպություններին համագործակցել վիճահարույց Գազայի Մարդասիրական Հիմնադրամի (GHF) հետ՝ նորաստեղծ ամերիկյան կազմակերպության, որը աջակցվում է Իսրայելի կողմից՝ Գազայի սոված և շրջափակված պաղեստինյան բնակչությանը սնունդ տրամադրելու համար։ ԱՄՆ-ը պնդում է, որ այս խումբը մինչ օրս բաժանել է միլիոնավոր ուտեստներ և կանխել դրանց ենթադրյալ թալանը «Համասի» կողմից։

«Մինչ օրս 69 միլիոն ուտեստ է բաժանվել չորս բաշխման կենտրոններում՝ կանխելով Համասի թալանը, ինչը, իհարկե, անհավանական ձեռքբերում է, որը պետք է գնահատվի և աջակցվի»,- ասել է ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի խոսնակ Թամի Բրյուսը հինգշաբթի օրը մամուլի ասուլիսի ժամանակ։

«Մենք նաև կոչ ենք անում այլ օգնության կազմակերպություններին և ՄԱԿ-ին մասնակցել»,- հավելել է նա։

Բրյուսը գովաբանել է համակարգը՝ նշելով, որ այն համահունչ է նախագահ Դոնալդ Թրամփի նորարարական տարածաշրջանային լուծումների վերաբերյալ հրահանգներին։

«Այն իրականացվել է և գործում է, և, իհարկե, այն մաս է կազմում նախագահին ներկայացված ստեղծագործական լուծումների, որոնք վերաբերում են այդ տարածաշրջանին»,- ասել է նա։

Գազայի ավելի քան երկու միլիոն բնակիչները բախվում են ծանր հումանիտար պայմանների, քանի որ Իսրայելը խիստ սահմանափակել է օգնությունը շրջափակված պաղեստինյան անկլավում ընթացող կործանարար պատերազմի ընթացքում։

ԱՄՆ-ի և Իսրայելի աջակցությամբ գործող ընթացիկ օգնության բաշխման համակարգը միջազգային քննադատության է արժանացել, հատկապես բաշխման կետերում պաղեստինցիների զոհերի պատճառով։

Գազայի Պաղեստինի առողջապահության նախարարության նոր տվյալների համաձայն՝ մայիսի վերջից ի վեր ավելի քան 700 պաղեստինցի սպանվել է իսրայելական զորքերի և մասնավոր կապալառուների կողմից՝ սնունդ ստանալու փորձի ընթացքում։

Նախարարությունը հավելել է, որ գրեթե 5000 պաղեստինցի վիրավորվել է օգնության բաշխման ժամանակ գրեթե ամենօրյա հրաձգությունների հետևանքով։

Սա նորից խիստ քննադատության է ենթարկել ԱՄՆ-ի և Իսրայելի աջակցությամբ գործող օգնության սխեման։

ՄԱԿ-ի օգնության գործակալությունը GHF-ի օգնության բաշխումը անվանել է «զարհուրանք» և «մահվան թակարդ, որը ավելի շատ կյանքեր է արժենում, քան փրկում է»։

ՄԱԿ-ը և մասնավոր օգնության խմբերը հրաժարվել են համագործակցել GHF-ի հետ՝ նշելով հումանիտար սկզբունքների խախտումները։

Նրանք մեղադրում են ԱՄՆ-ին և նրա դաշնակից Իսրայելին՝ ավերված անկլավում օգնության ստացողներին վերահսկելու մեջ։

GHF-ը ընդունել է վերջին բռնությունների մասին հաղորդումները, բայց պնդում է, որ դրանք տեղի են ունեցել իր գործողությունների տարածքից դուրս՝ չնայած Իսրայելի բանակի հետ սերտ համագործակցությանը։

Բրյուսը փորձել է պաշտպանել օգնության խումբը՝ ասելով. «Այժմ դա անժխտելի է։ Սա այն ձևաչափն է, որը գործում է, և մյուսները… պետք է այն կիրառեն»։

«Չկա արդարացում՝ կողքից դիտելու համար՝ լինի դա նախանձի, թե քաղաքական նկատառումների պատճառով, քանի որ այս ամենը գերազանցում է այդ բաները»,- հավելել է նա։

ՄԱԿ-ի երկու նախկին հատուկ զեկուցողներ՝ Ռիչարդ Ֆոլքը և Հիլալ Էլվերը, հայտարարել են, որ GHF-ի գործողությունները և պաղեստինցիների նկատմամբ բռնությունները նրա օգնության կետերում «պատերազմական հանցագործություններ» և «մարդկության դեմ հանցագործություններ» են։

Պաղեստինցի փախստականների ՄԱԿ-ի գործակալությունը (UNRWA) և ավելի քան 170 հումանիտար խմբեր՝ ներառյալ Amnesty International-ը, Oxfam-ը և «Բժիշկներ առանց սահմանների» կազմակերպությունը, համատեղ հայտարարություն են ստորագրել՝ կոչ անելով անհապաղ փակել GHF-ը և վերադառնալ ՄԱԿ-ի կողմից ղեկավարվող համակարգման մեխանիզմներին։

Օգնության բաշխումը դարձել է նաև ԱՄՆ-ի աջակցությամբ Իսրայելի և Համասի միջև հնարավոր 60-օրյա զինադադարի բանակցությունների հիմնական կետերից մեկը։

Մինչ ԱՄՆ պաշտոնյաները նշում են, որ զինադադարի համաձայնագիրը մոտ է, Համասը հայտարարել է, որ համաձայնել է ազատ արձակել 10 իսրայելցի գերիների՝ զինադադարի հասնելու ջանքերի շրջանակներում, բայց նաև զգուշացրել է, որ ընթացիկ բանակցությունները «դժվար» են Իսրայելի «համառության» պատճառով։

Չորեքշաբթի օրը պաղեստինյան դիմադրության խումբը հայտարարել է, որ Քաթարի և ԱՄՆ-ի գլխավորած բանակցությունները մի քանի խոչընդոտներ ունեն, ներառյալ խիստ անհրաժեշտ օգնության հոսքը, Իսրայելի զորքերի դուրսբերումը Գազայից և «մշտական զինադադարի իրական երաշխիքները»։

Ավստրիական Die Presse թերթին տված հարցազրույցում Իսրայելի արտաքին գործերի նախարար Գիդեոն Սաարը նշել է «առաջընթացը» մոտակա բանակցություններում, բայց ընդունել է, որ «բոլոր բարդ հարցերը» լուծելու համար կարող է պահանջվել «մի քանի օր»։