Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետության (ՀԿԹՀ) նախագահ Էրսին Թաթարը հայտարարել է, որ Կիպրոսի հարցի շուրջ պաշտոնական բանակցությունները չեն վերսկսվի, քանի դեռ չճանաչվեն թուրքական կողմի ինքնիշխան հավասարությունը և միջազգային կարգավիճակը։

Հինգշաբթի օրը Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում Կիպրոսի վերաբերյալ ոչ պաշտոնական հանդիպումից հետո լրագրողների հետ կայացած մամուլի ասուլիսում Թաթարն ասել է. «Վերջին չորս տարիների ընթացքում մենք հստակորեն ամրապնդել ենք մեր նոր քաղաքականությունը, որ չենք վերսկսի Կիպրոսի խնդրի լուծման պաշտոնական բանակցությունները, մինչև չհաստատվի մեր ինքնիշխան հավասարությունը և հավասար միջազգային կարգավիճակը»։

«Որովհետև մենք ամբողջ սրտով հավատում ենք, որ այս իրավունքները, մասնավորապես՝ մեր ինքնիշխան հավասարությունը և միջազգային կարգավիճակը, մեր բնական իրավունքներն են», - ասաց Թաթարը՝ հավելելով, որ հանդիպմանը եկել է «դրական, կառուցողական և ապագային ուղղված օրակարգով», բայց արտահայտել է իր «խորը հիասթափությունը» մարտին Ժնևում կայացած նախորդ ոչ պաշտոնական հանդիպումից հետո կղզում տեղի ունեցած իրադարձությունների կապակցությամբ։

«Հույն կիպրոսյան վարչակազմի գործողությունները կիպրաթուրքերի մոտ անհանգստություն, ճնշում և աճող սպառնալիք են առաջացնում», - ասաց Թաթարը: «Շատ թուրքեր վախենում են ձերբակալությունից կամ կալանքից, երբ անցնում են Հարավային Կիպրոս կամ ճանապարհորդում են արտասահման: Վերջին վեց տարիների ընթացքում Կիպրոսում գոյություն ունեցող երկու պետություններն ու երկու ժողովրդավարությունները արտացոլում են կիպրահույն և թուրք ժողովուրդների կամքը»:

Թաթարը նշել է. «Եթե պետք է լինի նոր և պաշտոնական բանակցային գործընթաց, այն պետք է հիմնված լինի տեղում առկա փաստերի վրա և երկու կողմերին էլ պետք է վերաբերվի հավասարապես, արդարացիորեն և պատվով»։ Նա նաև խորը ափսոսանք է հայտնել, որ նրանք նպատակ ունեին հանդիպումից հետո հայտարարել չորս անցակետերի բացման մասին, սակայն դա տեղի չի ունեցել։

«Ի վերջո, ամեն ինչ կախված էր հունական կողմի՝ ռազմական նպատակներով և այլ տարածքային հարցերով բուֆերային գոտին հատելու համառությունից», - ասաց Թաթարը՝ ընդգծելով, որ սա «մի բան էր, որը թուրքական կողմը չէր կարող ընդունել»։

Նշելով, որ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը «ամեն ինչ անում է» այս հարցում առաջընթաց գրանցելու համար, Թաթարն ասել է, որ այս «պարզ խնդրի» լուծումը հնարավոր չէ գտնել կիպրոհույն կողմի վերաբերմունքի պատճառով։

 «Մեր նպատակն է ստեղծել լիովին ականազերծ կղզի», - ասել է Թաթարը՝ պատասխանելով «Անադոլու» գործակալության հարցին ականազերծման վերջին զարգացումների վերաբերյալ։

Նա նշեց, որ խնդիրը ծագել է նրանից, որ կիպրահույն կողմը ցանկանում է, որ միայն որոշակի տարածքներ մաքրվեն ականներից և պնդում է, որ որոշ տարածքներ մնան անձեռնմխելի։

«Մեր քաղաքականությունն այժմ այն է, որ համոզվենք, որ ամեն տեղ լիովին մաքրված է ականներից», - ասաց։

Թուրք առաջնորդը նաև հայտարարեց, որ սեպտեմբերին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի ժամանակ կրկին կհանդիպի կիպրոսցի հույների առաջնորդի հետ, և որ տարեվերջին նախատեսվում է ավելի մեծ ոչ պաշտոնական հանդիպում։

  Տասնամյակներ շարունակվող Կիպրոսի խնդիրը

Կիպրոսը տասնամյակներ շարունակ խրված է հույների և թուրքերի միջև վեճի մեջ, չնայած ՄԱԿ-ի ջանքերին՝ միջնորդելու համապարփակ կարգավորում։

1960-ականների սկզբին սկսված էթնիկ հարձակումները ստիպեցին թուրքերին նահանջել անկլավներ՝ անվտանգություն փնտրելու համար։

1974 թվականին կղզու անեքսիայի նպատակով Հունաստանում տեղի ունեցած հեղաշրջումը հանգեցրեց Թուրքիայի ռազմական միջամտությանը՝ որպես երաշխավոր տերություն՝ թուրքերին պաշտպանելու համար։

  Արդյունքում, 1983 թվականին ստեղծվեց ՀԿԹՀ-ն։

Վերջին տարիներին խաղաղության գործընթացը պարբերաբար վերանայվել է, այդ թվում՝ 2017 թվականին Շվեյցարիայում Թուրքիայի, Հունաստանի և Մեծ Բրիտանիայի երաշխիքներով ձախողված փորձի դեպքում։

Կիպրոս-հույն վարչակազմը միացավ ԵՄ-ին 2004 թվականին, և նույն թվականին կիպրոս-հույները միակողմանիորեն արգելափակեցին ՄԱԿ-ի կողմից երկարատև հակամարտությանը վերջ դնելու ծրագիրը։