بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، تنش ها با قطر را بیشتر کرده و تهدید به اقدامات بیشتر پس از حمله اخیر اسرائیل به دوحه که مقامات حماس را هدف قرار داده بود، کرده است.
نتانیاهو در یک پیام ویدیویی گفت: «به قطر و تمام کشورهایی که تروریست ها را پناه می دهند می گویم: یا آن ها را اخراج کنید یا به عدالت بسپارید. زیرا اگر این کار را نکنید، ما این کار را خواهیم کرد.» او این سخنان را در دفاع از حمله روز سه شنبه به دوحه که رهبران حماس را هدف قرار داده بود، بیان کرد.
این حمله اسرائیل که بی سابقه در یک کشور خلیج به شمار می رود، گزارش شده که چندین دفتر در مقر حماس در دوحه را هدف قرار داده است. در حالی که هیچ یک از رهبران ارشد سیاسی این گروه کشته نشدند، حماس تأیید کرد که پنج عضو پایین رتبه، از جمله پسر خلیل الحیه، رهبر این گروه در غزه و مذاکره کننده ارشد آن، و همچنین سه محافظ شخصی کشته شدند.
توجیه نتانیاهو
نتانیاهو در سخنان خود حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ را با حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در ایالات متحده مقایسه کرد، که واشنگتن از آن به عنوان بهانه‌ای برای آغاز «جنگ علیه تروریسم» استفاده کرد. او گفت: «امریکا پس از ۱۱ سپتامبر چه کرد؟ وعده داد که تروریست هایی که این جنایت وحشیانه را مرتکب شدند، هر کجا که باشند، تعقیب کند.»
او قطر را به تأمین مالی و پناه دادن به رهبران حماس در «قصرها» متهم کرد و افزود: «ما دقیقاً همان کاری را کردیم که امریکا هنگام تعقیب تروریست های القاعده در افغانستان و کشتن اسامه بن لادن در پاکستان انجام داد.» نتانیاهو همچنین گفت کشورهایی که آن زمان از امریکا حمایت کردند، اکنون باید از خود شرمنده باشند که اسرائیل را محکوم می کنند.
اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل، نیز از این دفاع حمایت کرد و به روزنامه دیلی میل در لندن گفت که اسرائیل خلیل الحیه را هدف قرار داد زیرا او مانع توافق آتش‌بس و آزادی گروگان ها بود که با حمایت امریکا در حال مذاکره بود. هرتزوگ گفت: «او در مذاکرات همیشه می گفت 'بلی، اما'.»
نتانیاهو حتی از سوی خانواده های گروگان ها نیز به مانع تراشی در مذاکرات آتش بس متهم شده است. قطر، همراه با مصر و ایالات متحده، نقش مرکزی در میانجی گری داشته و هیئت های حماس به طور منظم برای مذاکرات آتش‌بس به دوحه و قاهره سفر می کردند.
واکنش قطر
قطر به سرعت اظهارات نتانیاهو را به عنوان «بی پروا» و «تهدیدات آشکار به نقض آینده حاکمیت دولت ها» محکوم کرد. وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ای گفت که میزبانی دفتر سیاسی حماس در دوحه بخشی از تلاش های میانجیگری به رسمیت شناخته شده بین‌المللی بوده که «به درخواست ایالات متحده و اسرائیل» برای تأمین تبادل زندانیان و توافقات آتش بس انجام شده است.
این وزارتخانه افزود: «نتانیاهو کاملاً آگاه است که میزبانی دفتر حماس در چارچوب تلاش های میانجیگری قطر انجام شده که به درخواست ایالات متحده و اسرائیل بوده است.»
این بیانیه مقایسه نتانیاهو با اقدامات ضدتروریستی پس از ۱۱ سپتامبر را «تلاشی گمراه کننده و نا امیدانه» برای توجیه تجاوز دانست و افزود که اظهارات نتانیاهو نشان دهنده «فردی است که به شعار های افراطی متکی است تا رأی جمع کند، در حالی که با احکام بازداشت بین‌المللی و انزوای جهانی روبرو است.»
قطر تعهد خود را به ادامه نقش میانجیگری «به عنوان یک شریک بین‌المللی مورد اعتماد» اعلام کرد اما گفت که «تمام اقدامات لازم» را برای دفاع از حاکمیت خود انجام خواهد داد و با متحدان خود همکاری خواهد کرد تا «نتانیاهو را برای اقدامات بی پروا و غیرمسئولانه‌اش پاسخگو کند.»
دوحه همچنین از جامعه بین‌المللی خواست تا آنچه را که به عنوان «شعارهای تحریک آمیز و اسلام هراسانه نتانیاهو» و تلاش های او برای «فریب سیاسی» که ابتکارات صلح را تضعیف می کند، رد نماید.
پیامد ها و نتایج
این حمله یکی از جسورانه ترین اقدامات اسرائیل از زمان آغاز نسل‌کشی در غزه در اکتبر ۲۰۲۳ به شمار می رود. حماس اعلام کرد که این حمله بر تصمیم گیری های رهبری تأثیری نخواهد داشت. حسام بدران، یکی از مقامات ارشد حماس، گفت: «جنایات اسرائیل بر تصمیمات رهبری یا هماهنگی ما با دیگر جناح ها تأثیری نخواهد گذاشت.»
هدف قرار دادن رهبری حماس در قطر در حالی صورت گرفت که میانجی گران، از جمله ایالات متحده، مصر و دوحه، تلاش می کردند تا پیشنهاد آتش بس و تبادل گروگان ها را نجات دهند. منتقدان هشدار دادند که این حمله ممکن است مذاکرات را از بین ببرد.
با این حال، سرسختی نتانیاهو نشان می دهد که او در تلاش است تا تجاوز اسرائیل را به عنوان بخشی از مبارزه گسترده تر علیه تروریسم بازتعریف کند، حتی به قیمت رویارویی دیپلماتیک با یک میانجی کلیدی خلیج.
قطر که مدت ها کانال های باز با حماس را حفظ کرده، اکنون خود را مستقیماً در تیررس اسرائیل می بیند، که این امر نگرانی ها از تشدید منطقه‌ای را افزایش داده و دیپلماسی آتش‌بس که از پیش نیز پرتنش بود را پیچیده تر کرده است.
