در یکی از مهم‌ترین هفته های اخیر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور تورکیه، به عنوان بازیگری مرکزی در تحولات دیپلماتیک و استراتژیک که اروپا، شرق میانه و شمال افریقا را در بر می گیرد، ظاهر شده است.
از پیشرفت در مذاکرات میان اوکراین، روسیه و ایالات متحده تا انحلال سازمان تروریستی پ.ک.ک، تورکیه نه تنها نفوذ منطقه‌ای خود را به نمایش گذاشته، بلکه نقش رو به رشد خود به عنوان یک میانجی جهانی را نیز نشان داده است.
مذاکرات صلح اوکراین-روسیه-امریکا در استانبول
یکی از مهم‌ترین تحولات این هفته، اعلامیه‌ای بود که نمایندگان ارشد اوکراین، روسیه و ایالات متحده در استانبول گرد هم خواهند آمد تا راه هایی برای پایان دادن به جنگ در اوکراین را بررسی کنند.
با اینکه هنوز آتش‌بسی اعلام نشده است، تصمیم برای برگزاری مذاکرات سطح بالا در تورکیه، اعتبار انقره به عنوان یک میانجی بی طرف میان شرق و غرب را نشان می دهد—نقشی که از روزهای اولیه جنگ به دقت مورد تعقیب بوده است.
روز سه شنبه، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، به خبرنگاران در کی‌یف، پایتخت اوکراین گفت که روز پنج‌شنبه در انقره با رئیس‌جمهور اردوغان دیدار خواهد کرد، جایی که هر دو منتظر ورود ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، خواهند بود. مقامات امریکایی اعلام کردند که اگر رئیس جمهور روسیه تصمیم به شرکت در این نشست بگیرد، رئیس جمهور ترامپ نیز ممکن است برای شرکت در مذاکرات صلح به استانبول سفر کند.
در همان روز، مارک روته، دبیرکل ناتو، وارد تورکیه شد و با رئیس جمهور اردوغان و وزیر امور خارجه تورکیه دیدار کرد. این دیدار پیش از نشست غیررسمی وزرای خارجه ناتو که قرار است از ۱۴ تا ۱۵ می در آنتالیا برگزار شود، انجام شد. محور اصلی دیدار روته، مذاکرات صلح اوکراین بود.
انحلال پ.ک.ک پس از دهه ها فعالیت های تروریستی
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای امنیت ملی تورکیه، روز دوشنبه با اعلام انحلال رسمی سازمان تروریستی پ.ک.ک و زمین گذاشتن سلاح های آن به وقوع پیوست. این تحول نقطه عطفی تاریخی در مبارزه چندین دهه‌ای تورکیه با تروریسم به شمار می رود.
فروپاشی این گروه به استراتژی موفق تورکیه نسبت داده می شود که شامل مدرن سازی نظامی، گسترش نظارت از طریق پهپاد های تولید داخلی و سرمایه‌گذاری اقتصادی و اجتماعی پایدار در ولایات جنوب شرقی بوده است.
این اقدام با واکنش‌های ملایم از سوی دولت های غربی مواجه شد، اما در داخل کشور به عنوان پیروزی بزرگی برای صلح و ثبات مورد استقبال قرار گرفت.
بازگشت سوریه به محور گفتگوها — ترامپ از رفع تحریم ها خبر می دهد
در تحول مهم دیگری، روز سه شنبه رئیس جمهور ترامپ پس از صحبت با رئیس‌جمهور اردوغان اعلام کرد که ایالات متحده تمامی تحریم ها علیه سوریه را لغو خواهد کرد.
این تحول پس از گزارش هایی صورت گرفت که با هدف کاهش تنش ها و تسهیل بحران های انسانی در منطقه تورکیه میزبان مذاکرات غیررسمی میان ایالات متحده و نمایندگان سوری بوده است.
ایران-اروپا و حماس-پاکستان از میانجیگری انقره قدردانی می کنند
تلاش‌های دیپلماتیک تورکیه با دیدار مقامات ایرانی و اروپایی در انقره برای از سرگیری مذاکرات متوقف شده در مورد کاهش تنش های هسته‌ای و عادی سازی تجارت ادامه یافت. این مذاکرات میان هیئت های ایران، بریتانیا، فرانسه و آلمان روز جمعه در استانبول برگزار خواهد شد.
اگرچه جزئیات این مذاکرات هنوز مشخص نیست، اما انتخاب تورکیه به عنوان میزبان، گویای بی طرفی و قابلیت اطمینان آن در مذاکرات پیچیده است.
در یک اقدام نمادین، گروه مقاومت فلسطینی حماس و دولت پاکستان بیانیه هایی صادر کردند و از نقش رئیس جمهور اردوغان در تسهیل گذرگاه های انسانی و مذاکرات آتش‌بس در میان تنش های جاری در شرق میانه و جنوب آسیا تشکر کردند.
بازگشت ثبات به لیبیا با نخست وزیر مورد حمایت تورکیه
در شمال افریقا، تورکیه یک دستاورد استراتژیک دیگر به دست آورد، زیرا عبدالحمید دبیبه، نخست وزیر به رسمیت شناخته شده توسط سازمان ملل در لیبیا، با حمایت انقره، اقتدار سیاسی خود را پس از غلبه بر اختلافات داخلی تثبیت کرد.
این تحول بار دیگر نفوذ تورکیه در شکل‌دهی به چشم انداز سیاسی پس از درگیری در لیبیا را تأیید می کند—کشوری که انقره در آن به شدت در دیپلماسی و دفاع سرمایه‌گذاری کرده است.
تنها در یک هفته، تورکیه خود را در مرکز حداقل شش نقطه حساس ژئوپلیتیکی قرار داده است.
چه از طریق میانجیگری، مسائل نظامی یا مهارت دیپلماتیک، رئیس جمهور اردوغان تورکیه را به عنوان کشوری که نمی توان آن را در بحث های صلح، جنگ و نظم جهانی نادیده گرفت، معرفی کرده است.
در حالی که اردوغان نقش خود را در چندین عرصه تقویت می کند، تورکیه به نظر می رسد با اطمینان به سمت ایفای نقش یک قدرت میانجی با دسترسی جهانی گام برمی دارد.
