میانجیگران از تاریخ ۶ جولای میان مذاکره کنندگان اسرائیل و حماس در رفت و آمد بوده اند تا به جنگ تقریباً دو ساله در غزه که نگرانی ها از گرسنگی گسترده را افزایش داده است، پایان دهند.
در طول ۲۱ ماه جنگ، هر دو طرف بر مواضع دیرینه خود پافشاری کرده اند و این امر مانع از تبدیل دو آتش‌بس کوتاه مدت به یک توافق آتش‌بس پایدار شده است.
اکنون با افزایش مرگ و میر ناشی از گرسنگی در سرزمین های فلسطینی، فشارها برای دستیابی به یک توافق بیشتر شده و توجه ها به امتناع اسرائیل از اجازه ورود کمک های بیشتر جلب شده است.
با افزایش فشارها برای دستیابی به یک توافق، واشنگتن اعلام کرده است که فرستاده ارشد اش، استیو ویتکاف، این هفته برای مذاکرات درباره آتش‌بس در غزه و ایجاد یک مسیر کمک رسانی به اروپا سفر خواهد کرد.
مقامات امریکایی گفته اند که ممکن است او به شرق میانه نیز سفر کند. با وخامت اوضاع انسانی در غزه، آیا دو طرف به دستیابی به توافق نزدیک تر شده اند؟
طرف های درگیر چه می خواهند؟
پس از بیش از دو هفته تلاش میانجیگران، قطر، مصر و ایالات متحده، مذاکرات همچنان در بن‌بست قرار دارد. پیشنهاد موجود شامل یک آتش‌بس ۶۰ روزه و آزادی ده گروگان زنده در ازای صد ها زندانی فلسطینی است.
حماس اصرار دارد که هر توافقی باید شامل تضمین هایی برای پایان دائمی جنگ باشد. اسرائیل هرگونه تضمین را رد می کند و اصرار دارد که حماس باید توانایی جنگ یا حکومت خود را به عنوان پیش شرط صلح کنار بگذارد.
کریم بیطار، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه ساینس پو پاریس، می گوید: «حقیقت تلخ این است که به دلایل سیاسی داخلی، نه (نخست وزیر اسرائیل) بنیامین نتانیاهو و نه رهبران حماس در غزه علاقه‌ای به دستیابی سریع به یک نتیجه و آتش‌بس جامع ندارند.»
او افزود: «هر دو طرف باید به سؤالات جدی از سوی پایگاه های خود پاسخ دهند.»
آیا جنگ بر مذاکرات تأثیر گذاشته است؟
در حالی که مقامات اسرائیلی گفته اند آماده سازش هستند، نیروهای اسرائیلی این هفته عملیات خود را به مناطقی از غزه که از زمان آغاز جنگ در اکتبر ۲۰۲۳ عمدتاً از حملات زمینی در امان مانده بودند، گسترش داده اند.
رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده اند که مذاکره کنندگان حماس در دوحه نتوانسته اند برای تأیید نقشه های عقب نشینی اسرائیل، مستقیماً با رهبری نظامی در غزه ارتباط برقرار کنند.
مسائل لوژستیکی شکاف های موجود در داخل گروه مقاومت را تشدید کرده است. بیطار گفت: «جنبه های فنی وجود دارد که غلبه بر آنها بسیار دشوار است زیرا شکاف بین رهبری حماس در غزه و مذاکره کنندگان در دوحه در حال افزایش است.»
آندریاس کریگ، تحلیلگر خاورمیانه در کالج کینگز لندن، گفت: «مذاکرات از نظر فنی در حال پیشرفت است، اما از نظر عملی به بن‌بست نزدیک می شود.»
او افزود: «آنچه اکنون روی میز است، در واقع فقط یک معامله تبادل زندانیان دیگر است، نه یک توافق واقعی آتش‌بس.»
حماس با یک معضل روبرو است: از یک سو تحت فشار است تا برخی امتیازات اسرائیل را به دست آورد، اما «از سوی دیگر، با وضعیت انسانی به شدت نا امید کننده روبرو است.»
او گفت: «رهبری ممکن است در حال بحث باشد که تا چه حد می تواند بدون اینکه به نظر برسد از نظر سیاسی تسلیم شده است، سازش کند.»
آیا گرسنگی به یک توافق منجر خواهد شد؟
بیش از دو میلیون نفر در غزه با کمبود شدید غذا مواجه هستند و بیش از ۱۰۰ سازمان غیردولتی درباره «گرسنگی گسترده» هشدار داده اند.
روز سه شنبه، رئیس بزرگ ترین بیمارستان غزه اعلام کرد که ۲۱ کودک در سه روز به دلیل سوءتغذی و گرسنگی جان باخته اند.
کریگ گفت: «فشار انسانی به سرعت در حال افزایش است» و حماس با «ناامیدی فزاینده در میان جمعیت روبرو است که ممکن است آن را مجبور کند تا یک توافق موقت برای کاهش رنج ها بپذیرد.»
اما حتی اگر حماس امتیازاتی بدهد، اسرائیل دست بالا را دارد و هیچ آتش‌بس پایداری نمی تواند برقرار شود مگر اینکه اسرائیل بخواهد.
بیطار گفت: «مگر اینکه ایالات متحده و قطر... فشار خود را بر اسرائیل به طور قابل توجهی افزایش دهند، من می ترسم که این دور از مذاکرات مانند دورهای قبلی شکست بخورد.»
