Το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα πραγματοποιήσουν συνομιλίες υψηλού επιπέδου στο Ομάν το Σάββατο, με στόχο την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων σχετικά με το ταχέως εξελισσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ενώ ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απειλεί με στρατιωτική επέμβαση αν δεν υπάρξει συμφωνία.
Τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι οι αντιπροσωπείες του Ιράν και των ΗΠΑ έχουν φτάσει στη Μουσκάτ, ενώ οι Ιρανοί έχουν ήδη συναντηθεί με αξιωματούχους του Ομάν πριν από τις συνομιλίες.
Ο Ιρανός Υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αρακτσί, ηγείται της ιρανικής αντιπροσωπείας, ενώ από την πλευρά των ΗΠΑ, τις συνομιλίες θα ηγηθεί ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
Το Ιράν προσεγγίζει τις συνομιλίες με επιφυλακτικότητα, αμφιβάλλοντας αν μπορούν να οδηγήσουν σε συμφωνία και παραμένοντας καχύποπτο απέναντι στον Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα απειλήσει να βομβαρδίσει το Ιράν αν δεν σταματήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Παρόλο που και οι δύο πλευρές έχουν εκφράσει την ελπίδα για κάποια πρόοδο, παραμένουν μακριά από μια συμφωνία σε μια διαμάχη που διαρκεί πάνω από δύο δεκαετίες. Δεν έχουν συμφωνήσει αν οι συνομιλίες θα είναι πρόσωπο με πρόσωπο, όπως απαιτεί ο Τραμπ, ή έμμεσες, όπως επιθυμεί το Ιράν.
Σε περίπτωση που σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση των εντάσεων σε μια περιοχή που φλέγεται από το 2023, με πολέμους στη Γάζα και τον Λίβανο, πυραυλικές επιθέσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, επιθέσεις των Χούθι σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία.
Ωστόσο, η αποτυχία θα εντείνει τους φόβους για μια ευρύτερη σύγκρουση σε μια περιοχή που εξάγει μεγάλο μέρος του πετρελαίου του κόσμου. Η Τεχεράνη έχει προειδοποιήσει τις γειτονικές χώρες που φιλοξενούν βάσεις των ΗΠΑ ότι θα αντιμετωπίσουν "σοβαρές συνέπειες" αν εμπλακούν σε οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση των ΗΠΑ κατά του Ιράν.
Ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελικό λόγο στα βασικά ζητήματα του κράτους στη σύνθετη εξουσιαστική δομή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, έχει δώσει στον Αρακτσί "πλήρη εξουσία" για τις συνομιλίες, σύμφωνα με Ιρανό αξιωματούχο που μίλησε στο Reuters.
"Η διάρκεια των συνομιλιών, που θα αφορούν μόνο το πυρηνικό ζήτημα, θα εξαρτηθεί από τη σοβαρότητα και την καλή θέληση της πλευράς των ΗΠΑ," δήλωσε ο αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.
Το Ιράν έχει αποκλείσει τη διαπραγμάτευση για τις αμυντικές του δυνατότητες, όπως το πυραυλικό του πρόγραμμα.
Διαμάχη δεκαετιών
Το Ιράν έχει πάντα υποστηρίξει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα προορίζεται αποκλειστικά για πολιτικούς σκοπούς, αλλά οι δυτικές χώρες πιστεύουν ότι επιδιώκει να κατασκευάσει ατομική βόμβα.
Υποστηρίζουν ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν, μια πηγή πυρηνικών καυσίμων, έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις απαιτήσεις ενός πολιτικού προγράμματος και έχει δημιουργήσει αποθέματα σε επίπεδο καθαρότητας που πλησιάζει εκείνα που απαιτούνται για πυρηνικές κεφαλές.
Ο Τραμπ, ο οποίος έχει επαναφέρει μια εκστρατεία "μέγιστης πίεσης" κατά της Τεχεράνης από τον Φεβρουάριο, εγκατέλειψε το 2018 μια πυρηνική συμφωνία του 2015 μεταξύ του Ιράν και έξι παγκόσμιων δυνάμεων, επαναφέροντας συντριπτικές κυρώσεις κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Έκτοτε, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει προχωρήσει σημαντικά, συμπεριλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου σε ποσοστό 60%, ένα τεχνικό βήμα από τα επίπεδα που απαιτούνται για μια βόμβα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε την Πέμπτη ότι ελπίζει πως οι συνομιλίες θα οδηγήσουν σε ειρήνη, προσθέτοντας ότι "έχουμε καταστήσει πολύ σαφές ότι το Ιράν δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, και νομίζω ότι αυτό οδήγησε σε αυτή τη συνάντηση."
Η Τεχεράνη απάντησε την επόμενη μέρα, λέγοντας ότι δίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής μια "ειλικρινή ευκαιρία" παρά το γεγονός που αποκάλεσε "κυρίαρχη αντιπαραθετική ρητορική" της Ουάσινγκτον.
Ο σύμμαχος των ΗΠΑ, το Ισραήλ, που θεωρεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως υπαρξιακή απειλή, έχει απειλήσει εδώ και καιρό να επιτεθεί στο Ιράν αν η διπλωματία αποτύχει να περιορίσει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες.
Η επιρροή της Τεχεράνης σε όλη τη Μέση Ανατολή έχει περιοριστεί σοβαρά, με τους περιφερειακούς της συμμάχους — γνωστούς ως "Άξονας Αντίστασης" — είτε να έχουν διαλυθεί είτε να έχουν υποστεί σοβαρά πλήγματα από την έναρξη του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα και την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία τον Δεκέμβριο.
Ο Άξονας περιλαμβάνει τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τους Χούθι στην Υεμένη και διάφορες σιιτικές ένοπλες ομάδες στο Ιράκ και τη Συρία.
