خراسان جنوبی، یکی از خشک‌ترین و کم‌باران‌ترین استان‌های ایران، بیش از دو دهه است که با خشکسالی مستمر مواجه شده و در ۲۳ سال اخیر نیز بیش از ۴۰ درصد افت بارش را تجربه کرده است.
درحالی‌که بیش از ۹۵ درصد آب شرب این استان از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود، افزایش دما و تبخیر بالا، باعث افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی شده و چشمه‌ها و قنوات را خشک کرده است.
پیامد اصلی این وضعیت در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، محیط‌زیست و تأمین آب شرب دیده می‌شود؛ مسئولان تأکید دارند که شهرها و روستاهای این استان در وضعیت تنش آبی قرار گرفته‌اند و باید برای تابستان پیش رو، آب‌رسانی سیار و حفر چاه‌های جدید در دستور کار قرار گیرد.
به گفته استاندار خراسان جنوبی، مدیریت مصرف آب، افزایش کشت کم‌آب‌بر و جایگزین، توسعه گلخانه‌ها و بهینه‌سازی شیوه‌های آبیاری اهمیت ویژه‌ای در حل این بحران دارد.
شرکت آب‌وفاضلاب خراسان جنوبی نیز با حفر و تجهیز چاه‌های جدید در بیرجند، طبس و چند منطقه دیگر و آب‌رسانی سیار به بیش از ۴۰۰ روستا و حدود ۳۰ درصد مجتمع‌های روستایی، برای مقابله با این بحران تلاش کرده است؛ بااین‌حال، محدودیت منابع مالی، وضعیت نامناسب جاده‌ها و ناوگان آب‌رسانی از جمله چالش‌ها محسوب می‌شوند.
از سوی دیگر، شرکت آب منطقه‌ای خبر داده است که سدهای استان تنها ۱۷ درصد ظرفیت ذخیره دارند و برداشت بی‌رویه از چاه‌ها منجر به افت شدید آب‌های زیرزمینی و افزایش فرونشست زمین در ۱۷ دشت این استان شده است.
مسئولان محلی هشدار می‌دهند که اگر روند جاری ادامه یابد، خراسان جنوبی با چهار چالش جدی روبه‌رو خواهد شد: کمبود منابع آبی، افت کیفیت آب، بی‌آبی مناطق کشاورزی و موانع توسعه پایدار صنعتی؛ بنابراین، اصلاح الگوی مصرف، تجهیزات بهتر انتقال و تقویت فرهنگ استفاده درست از آب، از نیازهای ضروری تابستان ۲۰۲۵ عنوان شده‌اند.
