Халықаралық қылмыстық сот (ХҚС) президенті АҚШ-тың санкциялары мен Ресейдің сот қызметкерлеріне қатысты тұтқындау ордерлерін шығаруы сияқты қауіптер бұл мекеменің "болашағына елеулі қатер төндіріп тұрғанын" мәлімдеді.

124 мүше мемлекет өкілдері қатысқан жыл сайынғы конференцияда сөз сөйлеген бас төреші Томоко Акане Ресей мен АҚШ-ты тікелей атамағанымен оларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшелері ретінде сипаттады.

"Кез келген өлшем және стандарт бойынша бұл кездесудің сындарлы кезеңде өтіп жатқаны анық," – деді ХҚС Бас прокуроры Карим Хан конференцияның ашылуында.

"Біз бұрын-соңды болмаған қиындықтармен бетпе-бет келіп отырмыз. Азаматтық қоғам, құрбандар, аман қалғандар және жалпы адамзаттың бұрын-соңды болмаған үміттері бар."

Гаагадағы соттың Ресей президенті Владимир Путинге тұтқындау ордерін шығарғанынан екі ай өткен соң Ресей ХҚС Бас прокуроры Карим Ханға қатысты тұтқындау ордерін жариялады.

АҚШ Өкілдер палатасы маусым айында Бас прокурор Ханның Израиль премьер-министрі Беньямин Нетаньяху мен бұрынғы қорғаныс министрі Йоав Галлантқа тұтқындау ордерін беру туралы өтінішіне жауап ретінде ХҚС-қа санкция салуды қарастыратын заң жобасын мақұлдады.

Әділет болмаған кезде: АҚШ пен ХҚС арасындағы күрделі қарым-қатынас

"Ауыр санкциялар"

"Сот өзінің заңдылығына, әділетті жүзеге асыру қабілетіне және халықаралық құқық пен негізгі құқықтарды сақтау мүмкіндігіне қауіп төндіретін шабуылдарға ұшырады; мәжбүрлеу шаралары, қоқан-лоққы, қысым көрсету және саботаж әрекеттері," – деген Акане сондай-ақ сот қызметкерлеріне қатысты жаңа тұтқындау ордерлерінің шығарылғанын атап өтті.

ХҚС сонымен қатар "бір террористік ұйым секілді" Қауіпсіздік Кеңесінің басқа тұрақты мүшесі тарапынан қатаң экономикалық санкциялармен қорқытылып отыр.

"Бұл шаралар Соттың барлық істер мен процестердегі қызметін жылдам әлсіретіп, оның өмір сүруіне елеулі қауіп төндіреді," – деді ол.

АҚШ ХҚС-нің мүшесі болмаса да, әлемдегі ең ірі әскери және экономикалық держава ретінде сотты дипломатиялық және саяси құралдар арқылы әлсірете алады, сондай-ақ оның қызметкерлерін қаржылық санкциялар арқылы нысанаға ала алады.

"Сот өзінің тәуелсіздігі мен бейтараптығына жасалған кез келген әрекетті мүлдем қабылдамайды. Біздің қызметімізді саясиландыру әрекеттерін үзілді-кесілді жоққа шығарамыз. Біз әрқашан тек заң шеңберінде әрекет еттік және болашақта да солай жасаймыз," – деді ХҚС өкілі.

2002 жылы құрылған Халықаралық қылмыстық сот мүше мемлекеттер өздері әскери қылмыстарды, адамзатқа қарсы қылмыстарды, геноцидті және агрессия қылмыстарын тергеуге немесе соттауға қабілетсіз болған кезде бұл қылмыстарды қарастыру үшін құрылды.

Сот мүше мемлекеттердің азаматтары жасаған немесе олардың аумағында басқа азаматтар тарапынан жасалған қылмыстарды тергеуге құқылы.

2024 жылы ХҚС-нің бюджеті шамамен 197 миллион долларды құрады.