Вашингтондағы келіссөздер барысында Түркия мен АҚШ қорғаныс өнеркәсібі саласындағы шектеулерді алып тастауға дайын екендерін білдірді.

 Түркия Сыртқы істер министрлігіндегі дереккөздің мәліметінше, Сыртқы істер министрі Хакан Фидан мен АҚШ-тың Мемлекеттік хатшысы Марко Рубио арасындағы кездесуде тараптар қорғаныс өнеркәсібіндегі ынтымақтастыққа қойылған шектеулерді жоюға деген саяси ерік-жігерін ашық білдірді.

Екі НАТО одақтасының жоғары лауазымды дипломаттары 16 наурызда Түркия Президенті Режеп Тайып Ердоған мен АҚШ Президенті Дональд Трамп арасындағы телефон әңгімесінде көтерілген мәселелерді талқылап, олардың жүзеге асырылу барысын бақылауға алды.

Сонымен қатар екі дипломат елдер арасындағы алдағы жоғары деңгейдегі кездесулерді талқылады.

Дереккөздің хабарлауынша, қазіргі мәселелерді шешу үшін техникалық келіссөздер жүргізіледі.

F-35 мәселесі

Сейсенбі күні Түркияның Сыртқы істер министрі Хакан Фидан Вашингтонға екі күндік ресми сапарын бастады. Бұл – оның президент Дональд Трамп әкімшілігі кезіндегі алғашқы сапары болды.

Фиданның Түркияға салынған санкцияларды алып тастау және елдің F-35 жойғыш ұшағы бағдарламасына қайта қосылуын талап етуі күтілуде.

 Трамптың алғашқы президенттік мерзімінде, 2019 жылы Түркияның Ресейден S-400 әуе қорғаныс жүйесін сатып алуына байланысты оның кеңесшілері Анкараға «CAATSA» (АҚШ-тың қарсыластарға санкциялар арқылы қарсы тұру туралы заңы) аясында шектеу қоюды ұсынған еді. Бастапқыда бұл ұсынысты қабылдамаған Трамп 2020 жылы санкция енгізу туралы шешім қабылдады.

Бұл сатып алу Түркияның өндіруші әрі сатып алушы ретінде қатысқан F-35 жойғыш ұшағы бағдарламасынан шығарылуына алып келді. Анкара бұл шешімді әділетсіз әрі заңсыз деп есептеп, бағдарламаға қайта қосылуды немесе оған салған инвестициясының қайтарылуын талап етуде.

Қатынастарды дамытуға ұмтылыс 

Соңғы жылдары АҚШ пен Түркия арасындағы қарым-қатынас ұзақ жылдар бойы НАТО-дағы одақтас екі ел арасындағы келіспеушіліктердің тереңдеуіне байланысты стратегиялық серіктестіктен алыстай түсті. 

АҚШ-тың бұрынғы президенті Джо Байден әкімшілігі Түркиямен қарым-қатынасқа Ресеймен тығыз байланысы үшін сақтықпен қарады. Байден билігі кезінде S-400 мәселесін шешу бойынша келіссөздер жалғасты, алайда айтарлықтай нәтиже болмады. 

Фиданның бұл сапары Трамптың екінші президенттік мерзімі кезінде Вашингтонмен қарым-қатынасты жақсартуға ұмтылған кезеңімен тұспа-тұс келіп отыр.

Дональд Трамп 20 қаңтарда қызметіне қайта кіріскелі бері, Байден әкімшілігінің Мәскеуді оқшаулау және Киевке шексіз қолдау көрсету саясатын өзгертіп, Ресейдің Украинадағы соғысын тоқтатуға басымдық берді.

Түркиялық шенеуніктердің мәлімдеуінше, Трамптың Мәскеуге қатысты ұстанымының өзгеруі Вашингтон мен Анкара арасындағы келіссөздерге «жаңа сипат» берді. Екі ел арасындағы дипломатиялық байланыстар қарқын ала бастады.

Алайда Трамптың бұл саяси бағыты Еуропа елдерін алаңдатып отыр. Еуропалық көшбасшылар Вашингтонның оларға сырт айналуы мүмкін екенінен қауіптенсе, Анкараның Еуропа қауіпсіздігін қайта қалыптастырудағы ықтимал серіктес ретіндегі рөлі күшейе түсті.