Иран АҚШ президенті Дональд Трамптың ядролық келіссөздер туралы үндеуіне және Иран келіссөздерден бас тартқан жағдайда әскери араласумен қорқытқан хатына жауап бергенін  мәлімдеді.

Аббас Аракчи бейсенбі күні «IRNA» ресми ақпарат агенттігіне берген мәлімдемесінде «Бұл ресми жауапта қазіргі жағдай мен Трамп мырзаның хатына қатысты біздің ұстанымымыз толық түсіндірілген хат бар», – деді. Ол бұл хаттың Оманға жеткізілгенін де айтты.

АҚШ пен Иран арасында дипломатиялық қарым-қатынас болмағандықтан, бұрын да арағайын болған Оман хаттың жеткізілуіне ықпал етті.

2018 жылы Трамп АҚШ-ты Иранның ядролық бағдарламасын шектеу үшін санкцияларды жеңілдетуді көздейтін келісімнен шығарған болатын. Бірақ наурыз айының басында Иран көшбасшысы Али Хаменейге хат жібергенін және дипломатиялық келіссөздерге ашық екенін мәлімдеді.

Осыған қарамастан Трамп әкімшілігі қосымша санкциялар мен әскери араласу қаупін қамтитын Иранға қарсы «максималды қысым» науқанын жалғастырды.

Жанама келіссөздерге ашықтық

Аракчи Иранның Трамптың «максималды қысым науқаны» аясында АҚШ-пен тікелей келіссөздерден бас тартқанын, бірақ жанама келіссөздерге ашық екенін айтты.

«Біздің саясатымыз «максималды қысым» және әскери араласу қаупі жағдайында АҚШ-пен тікелей келіссөздер жүргізбеу болып қала береді, бірақ бұрынғыдай жанама келіссөздер жалғасуы мүмкін», – деді Аракчи.

Араб елдері және жанама дипломатия

Иран мен АҚШ 1980 жылдан бері ресми дипломатиялық қатынастар орнатпаған. Дегенмен екі ел арасындағы хабарлама алмасу негізінен Швейцарияның Ирандағы елшілігі арқылы жүзеге асырылуда.

Бұған дейін Оман және кейде Катар сияқты елдер де тараптар арасындағы делдал рөлін атқарды. Трамптың соңғы хаты Иранға Біріккен Араб Әмірліктері арқылы жеткізілді.

Иран 2015 жылы АҚШ пен Қытай сияқты ірі державалармен келіссөздерден кейін ядролық бағдарламасын шектеуге келісті. Бірақ Батыс елдері «Тегеран жасырын ядролық қару жасауды дамытуда» деп күдіктенеді. Ал Иран өз бағдарламасының тек азаматтық мақсаттарға арналғанын алға тартады.

Трамп әкімшілігінің 2018 жылы келісімнен шығуға шешім қабылдауының басты себептерінің бірі Иранның баллистикалық зымыран бағдарламасының келісімде қамтылмаған болатын. Вашингтон бұл бағдарламаны өзінің ұлттық қауіпсіздігіне қауіп ретінде қабылдады.

Халықаралық атом энергиясы агенттігінің мәліметінше Иран Трамп келісімнен шыққаннан кейін бір жыл бойы келісімді сақтаған, бірақ кейін өз міндеттемелерін қысқарта бастаған.