نړۍ
3 دقیقې خواندن
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
د نوو خپرو شوو اسنادو له مخې، د امریکا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني زنګونو تحقیقات، چې د ترور د پیښې په شاوخوا وخت کې شوي وو، پټ ساتل شوي وو.
آسټرالیا له سي آی اې غوښتل چې د جان ایف کینډي وژنې سره د 'کینبرا اړیکه' پټه وساتي
/ AP
20 مارچ 2025

د ټرمپ ادارې لخوا نوي افشا شوي اسناد ښيي چې د اسټرالیا پخواني استخباراتي مشر هڅه کړې وه چې د ۱۹۶۳ کال د ولسمشر جان ایف کینیډي د ترور په اړه د امریکا په سفارت کې د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو د پلټنې موضوع پټه وساتي.

د اسنادو له مخې، چارلس سپرای، چې هغه مهال د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو د ادارې مشر و، د ۱۹۶۸ کال په اکتوبر کې د سي آی اې مشر ریچارډ هیلمز ته لیک استولی و او سپارښتنه یې کړې وه چې د دې پلټنې په اړه عامه افشاګري ونه شي. دا راپور د اسټرالیا د خپرونې ادارې (ABC)  لخوا د چهارشنبې په ورځ ورکړل شوی.

د ټرمپ د یوه اجرائیوي امر په تعقیب، د امریکا ملي آرشیف د سه شنبې په ورځ د ۱۹۶۳ کال د ترور اړوند ۸۰,۰۰۰ پاڼې اسناد خپاره کړل. سي آی اې هغه مهال د څو نامعلومو ټیلیفوني اړیکو پلټنه کړې وه چې د کینیډي د وژنې نه مخکې او وروسته د کانبیرا په سفارت کې شوې وې، کومې چې نړۍ حیرانه کړې وه.

د وارن کمېسیون، چې د کینیډي د ځایناستي لخوا د دې پېښې د پلټنې لپاره جوړ شوی و، په یوه سند کې د سي آی اې د کانبیرا سره د اړیکې په اړه یادونه کړې وه. په یوه یادښت کې چې د ۱۹۶۸ کال په نومبر کې هیلمز ته استول شوی و، ویل شوي: " ښاغلې چارلس ستاسو لپاره په خپل لیک کې سپارښتنه کړې چې د وارن کمېسیون سند دې افشا نه شي، کوم چې زموږ د پلټنې په اړه دی چې د ولسمشر کینیډي د ترور نه مخکې او وروسته د کانبیرا سفارت ته د نامعلومو ټیلیفوني اړیکو په اړه شوې وه."

څو ورځې وروسته، هیلمز سپرای ته لیک واستاوه او ډاډ یې ورکړ چې "په اوس وخت کې د دې سند د خپرولو کومه اراده نشته." د سي آی اې لخوا څو میاشتې مخکې د اسټرالیا د امنیتي استخباراتو ادارې لخوا مشوره شوې وه، ځکه چې هیلمز ویلي و چې د وارن کمېسیون د اسنادو د خپرولو لپاره فشار شته، خو هغه فشار لا نه دی رامنځته شوی.

د کینیډي د وژنې په اړه دسیسې او شکونه شته، سره له دې چې رسمي ادارو، په شمول د وارن کمېسیون، دا پایله ورکړې چې دا د یوازیني بریدګر لي هاروي اوسوالډ کار و. د کینیډي وراره، رابرټ ایف کینیډي جونیئر، چې اوس د ټرمپ د روغتیا او بشري خدماتو وزیر دی، د دې ترور په اړه د سي آی اې د ښکېلتیا ادعا کړې ده. دا اسناد، چې د ملي آرشیف لخوا په یوه ځانګړي پورټل کې پورته شوي، د دې هڅې برخه دي چې د دې ترور اړوند ټول حکومتي اسناد افشا شي.

د ټرمپ اجرایوي فرمان، چې د جنوري په ۲۳مه لاسلیک شو، د پاتې فایلونو بشپړ خپریدو لارښوونه وکړه، او دا یې د عامه ګټو موضوع وبلله. څو شنونکو چې د کینیډي د وژنې په اړه څېړنې کړې دي، امریکایي رسنیو ته ویلي چې نوي اسناد به شاید کوم لوی رازونه افشا نه کړي.

ایف بي آی په دې وروستیو کې د دې ترور اړوند ۲,۴۰۰ نوي اسناد موندلي چې مخکې نه وو افشا شوي. دا اسناد د ۱۴,۰۰۰ پاڼو په منځ کې د ټرمپ د اجرائیوي امر په تعقیب د بیاکتنې پر مهال ترلاسه شوي دي. دا اسناد ښایي د دې اوږدې مودې رازونو په اړه مهم جزییات ولري چې تر دې دمه پټ ساتل شوي وو.

وپلټۍ
سوډان د تورکیې سوله‌ایز منځګړیتوب وړاندیز ته هرکلی وايي — د سوډان د بهرنیو چارو وزیر.
د لوور په موزیم کې تاریخي بدلون: "موناليزا" لپاره ځانګړې خونه.
د تورکي سریالونه په نړۍ کې د تورکي انځور ته بدلون ورکوي.
دمصر په حتشپسوت معبد کې نوي اثار کشف شول.
د جګړې د جرمونو محکمه په خطر کې ده: دجرمونو نړیوالې محکمې مشر.
'زما یوازینۍ غوښتنه مرګ وو': ژغورل شوي بندي د اسد په زندانونو کې شکنجه افشا کړه.
په نړۍ کې له ۱۰۰۰ څخه زیات ساینس پوهان د غزې د اوربند لپاره لیک لاسلیک کړ.
لبنان د سوریې د اغیزو لاندې نه  د ژغورنې په خاطر په مخ کې ډیره اوږده لار لري.
ایران په اسرائیل کې د ټولنیز پلوه منزوي شوي ځینې یهودان څه ډول د جاسوسانو په توګه جذب کړل؟
د ګولان د لوړو اهمیت او سرائیلو لخوا ددې سیمې د کنټرولو د هلو ځلو لامل په ډاګه شو
اروپایي اتحادیه که روسیه؟ په رومانیا کې دیموکراسي په ریښتیا څوک کمزورې کوي؟
یو فلسطیني ډاکټر چې د غزې نه د وتو څخه انکار کړی وو د اسرائیلو په زندان کې ژوند د لاسه ورکړ.
د اکتوبر په اومه د اسرائیلو او فلسطین د نښتې تاریخي اهمیت
ولې ۲۰۲۴ د بریکس د پرمختګ لپاره یو مهم کال و؟
د شولز تر سقوط وروسته، جرمني خپل ځان د پولې په سر مومي.
ټي آر ټي ګلوبل ته یوه کتنه وکړئ. خپل نظرونه زمونږ سره شریک کړئ!
Contact us