د تورکيې د بهرنیو چارو وزیر، حاکان فیدان، د ایران او امریکا ترمنځ د یوې موافقې پر اړتیا ټینګار کړی، ځکه چې دواړه هېوادونه د خبرو اترو لپاره اراده لري، په ځانګړې توګه د هوايي بریدونو او زیاتېدونکو کړکېچونو وروسته.

د ایران پر وړاندې د اسرائیلو د بریدونو په اړه، فیدان وویل: "لکه څنګه چې تاسو پوهېږئ، موږ د سیمې ټول پرمختګونه له نږدې څارو او په ډېرو مواردو کې منځګړیتوب کوو. ځکه چې زموږ لپاره او د سیمې لپاره دا په ګټه ده چې جګړې پیل نه شي او موجودې جګړې پای ته ورسېږي."

هغه یادونه وکړه چې د غزې پر وړاندې د بریدونو په لومړۍ اوونۍ کې یې ویلي وو چې "د ایران او اسرائیلو ترمنځ جګړه راتلونکې ده." هغه زیاته کړه: "د اسرائیلو برید پر ایران، ایران دې ته اړ کړ چې د مشروع دفاع په حالت کې شي، او دا څرګنده شوه چې اسرائیل هغه ځواکمن هېواد نه دی چې د ایران د اټومي وړتیاوو د له منځه وړلو په برخه کې ادعا کوي." دې یوازې د دوی حسابونه ښکاره کړل.

فیدان وویل چې د اسرائیلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو کورني سیاسي ګامونه هم د اسرائیلو په بهرني سیاست کې رول لري.

هغه زیاته کړه: "نړۍ ولیدل چې هلته داسې سیاسي فکر شته چې د خپلو ګټو لپاره د سیمې د اور په لمبو کې د غورځولو څخه ډډه نه کوي."

هغه وویل: "دا  جګړه د ۱۲ ورځو نه وروسته موقتي ودرول شوه، خو اوسنی اوربند د دې پر بنسټ دی چې اټومي وړتیاوې له منځه وړل شوې دي. سیمه باید د اوربند د ماتېدو او د متقابلو بریدونو د بیا پیل احتمال په اړه هوښیار پاتې شي."

فیدان په دې ټینګار وکړ چې جګړې یوازې پر دواړو هېوادونو نه، بلکې پر ټولې سیمې لوی لګښت تحمیل کړی دی. هغه وویل: "لکه څنګه چې تاسو پوهېږئ، د دواړو هېوادونو ترمنځ له ۱۰۰۰ کیلومترو څخه زیات واټن دی، او هېڅ سرحد نه لري. نو دا یوه داسې جګړه ده چې سرحدونه اوړي او بېلابېل هېوادونه پکې ښکېل دي. اوس مهال یو چوپتیا ده، خو د دې دایمي کولو لپاره د ایران او امریکا ترمنځ یوه موافقه اړینه ده."

فیدان وویل چې اټومي مسئله یوازې د ایران او اسرائیلو ترمنځ د روانې پروسې یوه برخه ده، او نور عوامل هم پکې شامل دي.

هغه وویل: "دا څرګنده ده چې د امریکا د پوځي عملیاتو په پایله کې د ایران اټومي تاسیسات په پراخه کچه زیانمن شوي او غیر فعال شوي دي."

فیدان یادونه وکړه چې اټومي پروګرام ډېرې برخې لري او تاسیساتو ته جدي زیان رسېدلی دی، او دا چې د ایران د اټومي پروګرام لپاره یوه "روښانه او جدي" ضربه وه.

هغه د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا هغه د اسرائیلو د ایران د برید په شپه د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو څخه زنګ ترلاسه کړی و، وویل: "هو، داسې خبرې شوې دي."

هغه وویل چې امریکا دا پیغام ورکړ چې "له دې امله چې دوی په برید کې برخه نه درلوده، نو دوی هېڅ رول نه درلود، او له همدې امله ایرانیانو باید پر دوی برید ونه کړي، او که یې وکړ، نو دوی به سخت ځواب ورکړي." هغه زیاته کړه چې امریکا د خپلو اتباعو د امنیت په اړه خپلې اندېښنې هم شریکې کړې.

فیدان وویل چې امریکا بیا له ایرانیانو سره اړیکه ونیوله او دا یې ورته وویل چې "امریکا به د برید په صورت کې هېڅ رول ونه لوبوي، او له همدې امله دوی نه غواړي چې امریکا په داسې ډول مداخله وکړي چې دوی جګړې ته راکاږي، بلکې د منځګړي په توګه عمل وکړي."

د دې ادعاوو په اړه چې ټرمپ او د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان به په تورکیه کې سره وویني، فیدان وویل: "زه یوازې دا وایم: زموږ د ولسمشر په مشرتابه باور له امله، تر ټولو پرمختللې وړاندیزونه او حالتونه په اجنډا کې راوړل شوي، خو زه به پرې تبصره ونه کړم."

د دې پوښتنې په ځواب کې چې ایا امریکا به د اسرائیلو د ایران د بریدونو وروسته په وضعیت کې ښکېله شي او که نه وویل، د ایران د بهرنیو چارو وزیر عراقچي  د جون په ۲۱مه په تورکیه کې خپل لومړنی بیان ورکړ، فیدان وویل: "کله چې موږ د شنبې په ورځ له خپل ایراني همکار سره ولیدل، امریکایان په جګړه کې نه وو.

هغه زیاته کړه: "بله ورځ، کله چې موږ له خپل ایراني همکار سره خبرې وکړې، زموږ اساسي مشوره دا وه چې لومړی د امریکایانو ارادې وپېژنو. ایا دا یوه بشپړه ویجاړونکې جګړه ده، یا یوازې د اټومي تاسیساتو پورې محدود ده؟ داسې ښکاري چې دا یوازې د اټومي تاسیساتو پورې محدود ده.

دا د ایران ستراتیژي ده، لکه څنګه چې مخکې لیدل شوې ده. په زموږ غونډه کې، ما ولیدل چې هغه دا پیغام هم ورکړ: 'که دا محدود فعالیت همداسې پاتې شي، زموږ ځواب به هم محدود وي.' "

فیدان وویل چې بندیزونه د ایران د اټومي سرچینو په اړه د کلونو مخکې د رایې په پایله کې لګول شوي دي، او زیاته یې کړه: "دلته بل توازن هم شته: پنځه دایمي غړي ټول اټومي وسلې لرونکي هېوادونه دي، او په اوسني وضعیت کې د دوی لپاره پر کوم شي توافق کول ناشوني دي.

هغه وویل: "خو دوی په دې موافق دي چې شپږم هېواد ته د اټومي وسلو د لرلو اجازه ورنه کړي. خو د پنځو، درې، یا دوو هېوادونو شمېر کمولو لپاره هېڅ هڅه نه کېږي. ځکه چې په پای کې، هېڅوک پر بل باور نه لري."