د امریکا ولسمشر ډونلډ ټرمپ د سه شنبې په ورځ سعودي عربستان ته ورسېد، چې د خليج د سفر لومړۍ برخه ده.
په دې سفر کې به هغه قطر او متحده عربي اماراتو ته هم ولاړ شي، چې موخه یې د سوداګریزو تړونونو ترلاسه کول دي، که څه هم د منځني ختیځ د شخړو په اړه موافقې ترلاسه کول ښايي ستونزمن وي.
ټرمپ سره د امریکا د اغېزمنو سوداګریزو مشرانو یوه ډله ملګرې ده، چې په کې د ټیسلا اجرائیه رئیس او د ټرمپ سلاکار ایلون مسک هم شامل دی. د ټرمپ لومړۍ تم ځای ریاض دی، چیرې چې هغه به د سعودي-امریکا د پانګونې په فورم کې ګډون وکړي. هغه به د چهارشنبې په ورځ قطر ته او د پنجشنبې په ورځ متحده عربي اماراتو ته سفر وکړي.
د سعودي د پانګونې وزیر خالد الفالح د فورم د پرانیستې پر مهال وویل: "که څه هم انرژي زموږ د اړیکو بنسټیزه برخه پاتې شوې، خو په سلطنت کې د پانګونې او سوداګرۍ فرصتونه څو چنده زیات شوي دي." هغه زیاته کړه: "کله چې سعودي او امریکایان په ګډه کار کوي، ډېرې ښې پایلې ترلاسه کېږي، او اکثره وختونه لویې لاسته راوړنې رامنځته کېږي." دا خبرې د ټرمپ د راتګ څخه مخکې شوې.
د سعودي-امریکا د پانګونې فورم د یوه ویډیو سره پیل شو چې په کې د عقابانو او بازانو الوتنې ښودل شوې وې، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ اوږدمهاله اړیکې یې نمانځلې. د غونډې په مخکینۍ برخه کې د بلیک راک اجرائیه رئیس لاري فینک، د بلیک سټون اجرائیه رئیس سټیفن شوارزمان، د خزانې وزیر سکاټ بیسنټ، او د سعودي د مالیې وزیر محمد الجدعان او خالد الفالح ناست وو.
سعودي عربستان او امریکا سره د لسیزو راهیسې قوي اړیکې ساتلې دي، چې بنسټ یې په دې ولاړ دی چې سلطنت تېل برابروي او امریکا امنیت ورکوي.
د تورکیې ممکنه سفر او د ایران اټومي خبرې
ټرمپ اشاره کړې چې ښايي د پنجشنبې په ورځ تورکیې ته هم سفر وکړي، ترڅو د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین او د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي ترمنځ د مخامخ خبرو لپاره هڅه وکړي. دا د ټرمپ دویم بهرنی سفر دی له هغه وروسته چې بیا دنده پیل کړې، لومړی یې د روم سفر و د پوپ فرانسس د جنازې لپاره وو.
د اوکراین جګړې د حل لپاره د هڅو سربېره، د ټرمپ اداره د غزې لپاره د مرستې نوي میکانیزم باندې کار کوي او د اسرائیل لومړي وزیر بنیامین نتانیاهو باندې فشار راوړي چې د اوربند نوې موافقه ومني. د تېرې اونۍ په پای کې، د امریکا او ایران مذاکره کوونکو په عمان کې د تهران د اټومي فعالیتونو د محدودولو لپاره د احتمالي تړون په اړه خبرې وکړې. ټرمپ ګواښ کړی چې که ډیپلوماسي ناکامه شي، پر ایران به پوځي اقدام وکړي.
د تورکیې د ممکنه سفر پرته، دغه موضوعات د ټرمپ د منځني ختیځ د اوسني سفر د اجنډا برخه نه دي.
د سعودي دفاع او د اسرائیل سره اړیکې عادي کول
تمه کېږي چې امریکا، سعودي عربستان، قطر او متحده عربي امارات به د ټریلیونونو ډالرو په ارزښت پانګونې اعلان کړي. سعودي عربستان لا دمخه د جنورۍ په میاشت کې په امریکا کې د راتلونکو څلورو کلونو لپاره د ۶۰۰ میلیارد ډالرو پانګونې ژمنه کړې وه، خو ټرمپ ویلي چې هغه به د یو ټریلیون ډالرو غوښتنه وکړي.
د مسک سربېره، د سوداګرۍ مشران لکه د بلیک راک اجرائیه رئیس لاري فینک او د سټي ګروپ اجرائیه رئیس جین فریزر به هم په دې سفر کې ګډون وکړي. د بهرنیو چارو وزیر او د ملي امنیت سلاکار مارکو روبیو او د دفاع وزیر پیټ هیګسیټ به د ولسمشر سره سفر وکړي.
د ریاض په تم ځای کې، تمه کېږي چې ټرمپ سعودي عربستان ته د ۱۰۰ میلیارد ډالرو څخه زیات د وسلو یوه بسته وړاندې کړي، چې په کې د پرمختللو وسلو یوه پراخه برخه شامله ده، لکه د C-130 ټرانسپورټ الوتکې.
د امریکا او سعودي عربستان ترمنځ تمه کېږي چې د ریاض او اسرائیل ترمنځ د اړیکو عادي کولو موضوع په بشپړه توګه له اجنډا څخه لرې وساتل شي، که څه هم دا د ټرمپ د سیمې لپاره تر ټولو اوږدمهاله جیوپولیټیک هدف دی.
د ټرمپ د منځني ختیځ استازي سټیو ویتکوف تېره اونۍ وویل چې هغه د ابراهیم تړونونو د پراختیا په اړه د پرمختګ تمه لري، چې د ټرمپ په لومړي دوره کې د متحده عربي اماراتو، بحرین، سوډان او مراکش لخوا د اسرائیل په رسمیت پېژندلو سره ترسره شول. خو د نتانیاهو لخوا د غزې جګړې د دایمي بندیدو یا د فلسطیني دولت د جوړیدو مخالفت د ریاض سره د ورته خبرو د پرمختګ احتمال کم کړی دی.
د ټرمپ دویم او درېیم تم ځایونه، په ترتیب سره قطر او متحده عربي امارات، هم تمه کېږي چې په اقتصادي موضوعاتو تمرکز وکړي. د قطر شاهي کورنۍ تمه لري چې ټرمپ ته یوه لوکس بوینګ ۷۴۷-۸ الوتکه ډالۍ کړي، چې د ایر فورس ون لپاره به چمتو شي، یوه معامله چې د اخلاقي کارپوهانو لخوا تر پوښتنې لاندې راغلې ده. ټرمپ تمه لري چې الوتکه خپل ولسمشرۍ کتابتون ته ډالۍ کړي، ترڅو د هغه د دورې وروسته وکارول شي.