سیاست
4 دقیقې خواندن
پاپ فرانسیس چې د فلسطینیانو د حقونو مدافع هم وو ژوند د لاسه ورکړ
پاپ فرانسس، چې له ۲۰۱۳ کال راهیسې د رومن کاتولیک کلیسا مشر و او د فلسطینیانو د حقونو څخه یې ملاتړ کاوه، د دوشنبې په ورځ د ۸۸ کلونو په عمر ومړ. دا خبر د واتیکان کامرلینګو کارډینال کېوین فیرل اعلان کړ.
پاپ فرانسیس چې د فلسطینیانو د حقونو مدافع هم وو ژوند د لاسه ورکړ
Francis stood apart in terms of his vocal advocacy for the Palestinians. / Photo: AP
21 اپریل 2025

فیرل په خپل بیان کې وویل: "نن سهار په ۷:۳۵ بجو، د روم اسقف، فرانسس، د پلار کور ته ستون شو. هغه  خپل ټول ژوند د خدای او د هغه کلیسا خدمت ته وقف کړی و."

د نږدې ۱.۴ میلیارده رومن کاتولیکانو روحاني مشر په توګه، چې د مسیحیت درې لویو څانګو څخه تر ټولو لویه برخه جوړوي، فرانسیس د نړۍ مسلمانانو ته ځان محبوب کړ. هغه په پرله‌پسې ډول د اسرائیلو د غزې په جګړه کې د اوربند غوښتنه کوله، چې د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر او ۲۰۲۵ کال د اپرېل ترمنځ یې د ۵۱,۲۰۰ څخه زیات خلک وژلي، چې ډېری یې ښځې او ماشومان وو.

ډاکټر جورډن ډیناري ډفنېر، چې په مذهبي مطالعاتو کې تخصص لري او د کاتولیکانو او مسلمانانو د  ډیالوګ، اسلاموفوبیا او د مسلمانانو پر وړاندې د تبعیض په اړه یې کتابونه لیکلي، وايي: "هغه د اوربند غوښتنه کې ډېر څرګند او ثابت دریځ درلود، د تاوتریخوالي د پای ته رسېدو او د بشري مرستو د غزې خلکو ته رسېدو لپاره یې غږ پورته کړ. هغه تل پر دې ټینګار کاوه چې فلسطینیان د مساوي حق او حقوقو  او خود‌مختارۍ حق لري."

ډفنېر د "ټي آر ټي ورلډ" سره په خبرو کې وویل: "پاپ د عدالت او سولې لپاره د هڅونې په اړه زموږ د عقیدې یادونه کوله، او هغه د دې پیغام په رسولو کې خورا مهم اخلاقي غږ و."

واتیکان له ډېر پخوا د دوه دولتونو د حل ملاتړ کړی، لا مخکې له دې چې فرانسس د پاپ واک ترلاسه کړي. د بېلګې په توګه، پاپ جان پاول دوهم، چې له ۱۹۷۸ څخه تر ۲۰۰۵ پورې د رومن کاتولیک کلیسا مشر و، د فلسطین د قضیې په اړه خپل ملاتړ څرګند کړی و.

رومن کاتولیک کلیسا په رسمي ډول د ۲۰۱۳ کال په فبرورۍ کې د فلسطین دولت د ۱۹۶۷ مخکې سرحدونو سره په رسمیت وپېژاند، چې دا پرېکړه د اسرائیلو د بهرنیو چارو وزارت "مایوسه" کړه.

ډفنېر، چې اوس مهال د پاپ فرانسس او اسلام په اړه کتاب لیکي، وايي چې پخوانی پاپ د دې باور پر بنسټ هڅول شوی و چې فلسطینیان له بې‌عدالتۍ سره مخ دي او د خپلو اسرائیلي ګاونډیانو سره مساوي حق او حقوقو مستحق دي.

پاپ معمولاً په نړیوالو شخړو کې د اړخ نیولو په اړه ډېر محتاط وي، خو فرانسس د اسرائیلو د غزې پر بې‌توپیره بمبارۍ په اړه  خپل دریځ په څرګند ډول بیان کړی و.

هغه په پرله‌پسې ډول د غزې د خلکو د کړاوونو په اړه خپله اندېښنه څرګندوله او ویې ویل: "د ماشومانو وژنه، د ښوونځیو او روغتونونو بمبارۍ... څومره بې‌رحمي ده!"

د اسرائیلو د جګړې په لومړیو ورځو کې، فرانسس د سمدستي اوربند غوښتنه وکړه. هغه وویل: "مهرباني وکړئ بریدونه او وسلې ودروئ. جګړه یوازې د بې‌ګناه خلکو مرګ او کړاوونه رامنځته کوي.

کله چې د اسرائیلو هوايي برید د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په ۱۹مه د غزې په یوناني ارتودوکس کلیسا برید وکړ او لږ تر لږه ۱۸ فلسطیني ملکي وګړي یې ووژل، فرانسس له اسرائیلو وغوښتل چې جګړه ژر تر ژره پای ته ورسوي.

هغه وویل: "زه د غزې د جدي بشري وضعیت په اړه فکر کوم... زه بیا خپل غوښتنه تکراروم چې د بشري مرستو لپاره لارې خلاصې شي."

د اسرائیلو د بریدونو پر مهال، پاپ فرانسس د غزې د محاصره شوې مسیحي ټولنې سره مستقیمې اړیکې جوړې کړې. هغه به هره شپه د غزې د یوازینۍ کاتولیک کلیسا، د هولي فیملی کلیسا، ته زنګ وهلی، د دعا او هڅونې خبرې یې کولې.

د غزې د کلیسا پادري، فادر ګابریل رومانیلي، وویل چې محاصره شوې ټولنې د پاپ د ملاتړ څخه ځواک اخیست.

ډفنېر وايي چې فرانسس به د غزې د پادري او ټولنې سره د ورځې په اوږدو کې اړیکه نیوله، حتی د خپلې ناروغۍ پر مهال هم .

هغه زیاتوي: "کاتولیک تعلیمات په دې اړه ډېر واضح دي چې هر وخت چې بې‌ګناه خلک په نښه کېږي، خواړه بندېږي، یا طبي اسانتیاوې ویجاړېږي، موږ مسوولیت لرو چې د هغو کسانو د ملاتړ لپاره غږ پورته کړو چې کړاوونه ګالي."

ډفنېر وايي چې د پاپ فرانسس دریځ د هغه د مخکینیو پاپانو په څېر د فلسطین د ځان‌مختارۍ ملاتړ ته دوام ورکړی، خو د هغه څرګندې خبرې د غزې د جګړې د بې‌ساري تاوتریخوالي له امله ډېرې روښانه وې.

وپلټۍ
سوډان د تورکیې سوله‌ایز منځګړیتوب وړاندیز ته هرکلی وايي — د سوډان د بهرنیو چارو وزیر.
د لوور په موزیم کې تاریخي بدلون: "موناليزا" لپاره ځانګړې خونه.
د تورکي سریالونه په نړۍ کې د تورکي انځور ته بدلون ورکوي.
دمصر په حتشپسوت معبد کې نوي اثار کشف شول.
د جګړې د جرمونو محکمه په خطر کې ده: دجرمونو نړیوالې محکمې مشر.
'زما یوازینۍ غوښتنه مرګ وو': ژغورل شوي بندي د اسد په زندانونو کې شکنجه افشا کړه.
په نړۍ کې له ۱۰۰۰ څخه زیات ساینس پوهان د غزې د اوربند لپاره لیک لاسلیک کړ.
لبنان د سوریې د اغیزو لاندې نه  د ژغورنې په خاطر په مخ کې ډیره اوږده لار لري.
ایران په اسرائیل کې د ټولنیز پلوه منزوي شوي ځینې یهودان څه ډول د جاسوسانو په توګه جذب کړل؟
د ګولان د لوړو اهمیت او سرائیلو لخوا ددې سیمې د کنټرولو د هلو ځلو لامل په ډاګه شو
اروپایي اتحادیه که روسیه؟ په رومانیا کې دیموکراسي په ریښتیا څوک کمزورې کوي؟
یو فلسطیني ډاکټر چې د غزې نه د وتو څخه انکار کړی وو د اسرائیلو په زندان کې ژوند د لاسه ورکړ.
د اکتوبر په اومه د اسرائیلو او فلسطین د نښتې تاریخي اهمیت
ولې ۲۰۲۴ د بریکس د پرمختګ لپاره یو مهم کال و؟
د شولز تر سقوط وروسته، جرمني خپل ځان د پولې په سر مومي.
ټي آر ټي ګلوبل ته یوه کتنه وکړئ. خپل نظرونه زمونږ سره شریک کړئ!
Contact us