ملګري ملتونه په خپل داخلي جوړښت  کې د پراخو اصلاحاتو د پلان په اړه غور کوي . ددې پلان له مخې په پام کې ده چې د ملګروملتونو مهمې او لویې څانګې سره په یو بل کې مدغم  او سرچینې په نړیواله کچه بیا تنظیم کړي.د نوموړو اصلاحاتو په اړه معلومات د  لوړ پوړو چارواکو لخوا چمتو شوې یوې داخلي یادښت له مخې چې د دې نړیوالې ادارې د اصلاح لپاره ګمارل شوي دي خپاره شوي دي.

دا په لوړه کچه اصلاحات  په داسې حال کې ترسره کېږي چې د ملګرو ملتونو ادارې د امریکا د بهرني مرستو د کمښت له امله، چې د ولسمشر ډونلډ ټرمپ د حکومت پر مهال رامنځته شوې، د بشري مرستو ادارې له سختو ستونزو سره مخ کړي دي.

په شپږ مخیزه یادښت کې، چې "ډېر محرم" په توګه نښه شوی او رویټرز ته لاس ته ورغلی، د "وړاندیزونو" یوه لړۍ شامله ده چې د ملګرو ملتونو لسګونه ادارې به په څلورو اصلي څانګو کې سره یوځای کړي: سوله او امنیت، بشري چارو، دوامداره پرمختګ، او بشري حقونه.

د یوې طرحې له مخې، د نړیوال خوراکي پروګرام، د ملګرو ملتونو د ماشومانو اداره، د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) او د کډوالو اداره به په یوه واحد بشري اداره کې سره یوځای شي.

په یادښت کې د وړاندیزونو یوه پراخه لړۍ شامله ده، ځینې لوی، ځینې کوچني، او ځینې احتمالي، چې که ټول ومنل شي، نو دا به په تېرو څو لسیزو کې تر ټولو لوی اصلاحات وي.

په دې کې وړاندیز شوی چې د ملګرو ملتونو د ایډز اداره دې د روغتیا نړیوال سازمان سره یوځای شي، او په غونډو کې د شپږو ژباړونکو اړتیا دې کمه شي. بل وړاندیز د نړیوال سوداګریز سازمان (WTO)، چې د ملګرو ملتونو اداره نه ده، د پرمختیایي ادارو سره یوځای کولو په اړه دی.

یوه چارواکي چې له دې یادښت نه د "پیل ټکی" په توګه یادونه وکړه.

خو د داخلي ځان ارزونې ژبه داسې ښکاري چې هغه څه تاییدوي چې د دې نړیوالې ادارې ملاتړي او منتقدین یې له اوږدې مودې راهیسې وايي: ملګري ملتونه د ساده کولو اړتیا لري. په یادښت کې د "تکراري ماموریتونو"، "ناکارو سرچینو کارونې"، "تجزیې او تکرار" یادونه شوې او د لوړ پوړو پوستونو زیاتوالی یې په ګوته کړی دی.

په یادښت کې د ملګرو ملتونو د "سیسټمیکو ننګونو" یادونه شوې، هغه ستونزې چې د عمومي اسامبلې لخوا د ماموریتونو او پروګرامونو د زیاتوالي له امله لا زیاتې شوې دي.

"د زیاتېدونکو ماموریتونو، چې اکثره یې د وتلو روښانه ستراتیژي نه لري، او پیچلتیاوو له امله د پام وړ تکرار، ناکارۍ، او زیاتېدونکي لګښتونه رامنځته شوي دي،"

یادښت د مارچ په میاشت کې د ملګرو ملتونو د عمومي منشي انتونیو ګوتریش لخوا ګمارل شوې کاري ډلې لخوا چمتو شوی، چا چې هغه وخت ویلي وو چې دا اداره باید ځان د لګښتونو په برخه کې اغېزمنه کړي.

کاري ډله، چې د اوږدمهاله جوړښتي بدلونونو په اړه غور کوي، د لنډمهاله لګښت کمولو هڅو سربېره ده ځینې ډیپلوماټانو دې هڅې ته د ژورو امریکایي کمښتونو د مخنیوي لپاره یو مخکښ ګام بللی دی.

د ګوتریش ویاند، سټیفان دوجاریک، وویل: "یادښت د هغو نظرونو او فکرونو د راټولولو یوه هڅه ده چې د عمومي منشي لید ته د رسېدو لپاره د لوړ پوړو چارواکو لخوا وړاندې شوي دي."

ګوتریش له اوږدې مودې راهیسې د ملګرو ملتونو د اصلاح غوښتنه کړې ده. په ۲۰۱۷ کال کې له ټرمپ سره د یوې غونډې پر مهال، عمومي منشي امریکایي ولسمشر ته ویلي وو چې دا نړیواله اداره د "تجزیه شوې جوړښتونو، پیچلو کړنلارو، او پای نه لرونکي بیروکراسۍ " سره مخ ده.

خو اوس دا اداره د خپل ۸۰ کلن تاریخ په یوه له تر ټولو لویو مالي بحرانونو سره مخ ده. د کال په پیل کې، امریکا، چې د ملګرو ملتونو تر ټولو لوی مرسته کوونکی دی، د عادي بودیجې لپاره شاوخوا ۱.۵ میلیارده ډالر او د سولې ساتنې لپاره ۱.۲ میلیارده ډالر کمې کړې.

له هغه وخت راهیسې چې ټرمپ په جنورۍ کې واک ترلاسه کړ، هغه د خپلې "امریکا لومړی" بهرني سیاست په چوکاټ کې په میلیاردونو ډالر نورې بهرني مرستې کمې کړې دي.

د کاري ډلې یادښت د کوم ځانګړي هېواد نوم نه دی اخیستی، خو په څرګند ډول یې ویلي چې "جیوپولیټیک بدلونونه او د بهرنیو مرستو د بودیجې د پام وړ کمښت د دې سازمان مشروعیت او اغېزمنتیا ته ننګونې جوړوي."

د اغېزو له ډلې: د ملګرو ملتونو د بشري مرستو دفتر، چې د ۵۸ میلیونه ډالرو کسر سره مخ دی، خپل ۲۰٪ کارکوونکي کم کړي دي. یونیسف وړاندوینه کوي چې د دې بودیجه به ۲۰٪ کمه شي، او د کډوالو نړیواله اداره تمه لري چې بودیجه به یې ۳۰٪ کمه شي، چې ۶۰۰۰ دندو ته به زیان ورسوي.

د کاناډا سفیر او د ملګرو ملتونو د اقتصادي او ټولنیز شورا مشر، باب ری، د دوشنبې په ورځ وویل: "دا چې څه روان دي، ډېر بد دي - موږ په کډوالو کمپونو کې د خوراکي توکو مرستې کمې کړي دي."

یادښت همدارنګه وړاندیز کوي چې د ملګرو ملتونو ځینې کارکوونکي له ګران بیه ښارونو څخه ټیټ لګښت لرونکو ځایونو ته ولېږدول شي، او په روم کې عملیات سره یوځای شي. یوه بله لنډه داخلي یادښت، چې تېره اوونۍ لوړ پوړو چارواکو ته لېږل شوې او رویټرز یې کتنه کړې، له هغوی څخه غوښتنه کړې چې د مې تر ۱۶مې پورې د هغو دندو لیست چمتو کړي چې له نیویارک یا جنیوا څخه بهر ترسره کېدای شي.

"موږ باید د خپل کار کولو په طریقه کې د ښه والي لپاره زړور او سمدستي ګامونه پورته کړو، اغېزمنتیا اعظمي کړو او لګښتونه کم کړو،" دویم یادښت وايي. په جنیوا کې سلګونو کارکوونکو د مې په لومړۍ نېټه د دندو د له منځه تلو پر ضد مظاهره وکړه.

په یادښت کې ویل شوي چې په نیویارک کې د ملګرو ملتونو د عمومي اسامبلې او امنیت شورا ملاتړ کوونکي کارکوونکي به پاتې شي.