Τη Δευτέρα, η Microsoft έβαλε τέλος στην εποχή του «Skyping», τερματίζοντας επίσημα τη λειτουργία της πλατφόρμας δωρεάν κλήσεων μετά από 22 χρόνια που αναμόρφωσαν τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται οι άνθρωποι πέρα από τα σύνορα.

Η εταιρεία ανακοίνωσε την απόφαση στις 28 Φεβρουαρίου, δίνοντας στους χρήστες λίγο περισσότερο από δύο μήνες για να μεταβούν σε εναλλακτικές πλατφόρμες.

Ακόμη και το όνομα «Skype» αντικατόπτριζε τις πρώιμες φιλοδοξίες της υπηρεσίας. Προερχόμενο από τη φράση «Sky peer-to-peer», υποδήλωνε τον τρόπο που η πλατφόρμα συνέδεε κλήσεις μέσω των υπολογιστών των χρηστών αντί να τις δρομολογεί μέσω ενός κεντρικού κόμβου. Αυτή η προσέγγιση ήταν επαναστατική στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και έθεσε τα θεμέλια για την άνοδο της εφαρμογής ως πρωτοποριακής στις κλήσεις μέσω διαδικτύου.

Η πλατφόρμα συνέδεε περισσότερους από 300 εκατομμύρια χρήστες το μήνα στο απόγειο της στα μέσα της δεκαετίας του 2010, περίπου όσο ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά με τον καιρό, έχασε έδαφος από μια νέα γενιά εφαρμογών που ονομάζονται «mobile-first» (πρώτα για κινητά), όπως το WhatsApp, το Zoom, και τελικά, το Teams της ίδιας της Microsoft.

Όταν η Microsoft αγόρασε το Skype το 2011 έναντι 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κάνοντας μεγαλύτερη προσφορά από την Google και το Facebook, ήταν η μεγαλύτερη συμφωνία της εταιρείας τότε. Η υπηρεσία είχε περίπου 150 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες, μέχρι το 2020 όμως αυτός ο αριθμός είχε πέσει σε περίπου 23 εκατομμύρια, παρά μια σύντομη ανάκαμψη κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

«Το Skype υπήρξε αναπόσπαστο μέρος στη διαμόρφωση των σύγχρονων επικοινωνιών», ανέφερε η Microsoft.

«Είναι τιμή μας που συμμετείχαμε σε αυτό το ταξίδι.»

Η εταιρεία έχει σταδιακά στρέψει τους πόρους της στην πλατφόρμα Teams, η οποία εξυπηρετεί τώρα πάνω από 320 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες σε επαγγελματικούς και προσωπικούς λογαριασμούς.

Η πτώση των κολοσσών της επικοινωνίας μέσω επιφάνειας εργασίας

Παρά την επανάσταση στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Skype απέτυχε να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών και τις τεχνολογικές αλλαγές.

Η εφαρμογή φωνής, βίντεο και μηνυμάτων διατήρησε την προσέγγιση της με επίκεντρο τον υπολογιστή (desktop-centric) ακόμα και στην εποχή των έξυπνων τηλεφώνων, χάνοντας σημαντικές ευκαιρίες όπως η ανάπτυξη φιλικών προς τον χρήστη εφαρμογών για κινητά και η ενσωμάτωση των λειτουργιών συνομιλίας και βιντεοκλήσεων με πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που έγιναν στάνταρ σε ανταγωνιστές όπως το WhatsApp και το Facebook Messenger της Meta.

«Το Skype δεν μπόρεσε να εκσυγχρονίσει αποτελεσματικά την προσφορά, την τιμολόγηση ή τη στρατηγική μάρκετινγκ για να παραμείνει στην κορυφή μιας ολοένα και πιο πολυπληθούς και ταχύτατα κινούμενης αγοράς», λέει η Αλίνα Τιμοφέεβα, ανώτερη σύμβουλος σε θέματα τεχνολογίας, δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης Zoom κατέγραψε ταχεία αύξηση, καταλαμβάνοντας ένα επιπλέον 22,3% της αγοράς, ενώ το Google Meet επεκτάθηκε κατά 20,2%. Στις αρχές του 2021, το Zoom κυριαρχούσε στον χώρο έχοντας σχεδόν το ήμισυ όλων των χρηστών, ενώ το Skype υστερούσε κατά πολύ με μόλις 6,6%.

Το ταξίδι δύο δεκαετιών του Skype από επαναστατική τεχνολογία σε ψηφιακό λείψανο αντανακλά την ιστορία πολλών κάποτε κυρίαρχων πρώιμων ψηφιακών πλατφορμών.

Άλλοι κολοσσοί της επιφάνειας εργασίας όπως το Yahoo! Messenger έκλεισαν το 2018 μετά από 20 χρόνια λειτουργίας. Στο απόγειο του στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η δημοφιλής πλατφόρμα συνομιλίας είχε πάνω από 100 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες, κατέχοντας το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς στις ψηφιακές διαφημίσεις στις ΗΠΑ το 2012.

Ωστόσο, τελικά έχασε έδαφος από πιο ευέλικτες εφαρμογές μηνυμάτων «mobile-first» όπως το WhatsApp και το Facebook Messenger, οι οποίες προσέφεραν βαθύτερη κοινωνική ενσωμάτωση, καλύτερη πρόσβαση μέσω κινητού και πιο διαισθητικές διεπαφές.

Η έλλειψη καινοτομίας της Yahoo, η αδυναμία της να συμβαδίσει με τις τεχνολογικές εξελίξεις ή τις προσδοκίες των χρηστών και οι κακές διοικητικές αποφάσεις οδήγησαν σε έλλειψη στρατηγικής κατεύθυνσης για το Yahoo Messenger. Μέχρι το 2017, τα βασικά έσοδα της Yahoo είχαν μειωθεί στα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια από 4,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2013.

«Η Yahoo δεν προσαρμόστηκε γρήγορα προς την αναζήτηση, την οποία η Google κάνει τόσο καλά, ή προς τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία κάνει το Facebook», είπε η Λάουρα Μάρτιν, ανώτερη αναλύτρια από τη Νέα Υόρκη για την επενδυτική τράπεζα και εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Needham and Co.

Ενώ το MSN Messenger (αργότερα Windows Live Messenger) εξαφανίστηκε το 2013, καθώς η βάση χρηστών της πλατφόρμας συρρικνώθηκε υπερβολικά από 330 εκατομμύρια που ήταν το 2009.

Η εξαγορά του Skype από τη Microsoft έναντι 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2012 σηματοδότησε την αρχή της παρακμής της πλατφόρμας, καθώς οι χρήστες συγχωνεύτηκαν στην περίφημη εφαρμογή κλήσεων, η οποία τελικά έβαλε τίτλους τέλους αυτή την εβδομάδα.

Το AOL Instant Messenger αποσύρθηκε επίσης το 2017 αφού συνέδεσε 36 εκατομμύρια χρήστες. Το 2000, η χρηματιστηριακή αξία της AOL έφτασε τα 125 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά μέχρι το 2012, έπεσε κατακόρυφα στα 1,75 δισεκατομμύρια, και μεταξύ Ιανουαρίου 2011 και 2012, η βάση χρηστών του AIM υποχώρησε κατά 64%, πέφτοντας από 12 εκατομμύρια σε μόλις 4 εκατομμύρια, χάνοντας τον ανταγωνισμό εσόδων από το Google Talk του Gmail, τα SMS και τα κοινωνικά δίκτυα του διαδικτύου.

«Η άνοδος της Google και της αναζήτησης, και του Facebook και των κοινωνικών δικτύων, πήραν απλώς πολλά έσοδα από τις διαφημίσεις στην αγορά», δήλωσε η Μάρτιν.

Η άνοδος των εφαρμογών μηνυμάτων για κινητά

Το WhatsApp ειδικότερα πήρε το προβάδισμα επειδή σχεδιάστηκε από την πρώτη μέρα για έξυπνα τηλέφωνα, εξασφαλίζοντας ότι λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο είτε ήσουν σε iOS, σε Android ή σε επιφάνεια εργασίας. Οι χρήστες του ανταλλάσσουν τώρα περίπου 100 δισεκατομμύρια μηνύματα καθημερινά, σχεδόν δώδεκα φορές από τα παγκόσμια μηνύματα SMS.

Αυτή η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των διαδόχων για κινητά και των πλατφορμών επικοινωνίας μέσω επιφάνειας εργασίας βρίσκεται στις υποκείμενες φιλοσοφίες σχεδιασμού τους.

Οι κολοσσοί της επιφάνειας εργασίας έχτισαν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα γύρω από σταθερό υπολογιστή (stationary computing), ενώ οι πλατφόρμες για κινητά αναγνώρισαν ότι η σύγχρονη επικοινωνία έπρεπε να συμβαίνει οπουδήποτε και οποτεδήποτε.

Οι μικρές εφαρμογές, οι ελάχιστες απαιτήσεις δεδομένων και οι διαισθητικές διεπαφές των εφαρμογών μηνυμάτων για κινητά σχεδιάστηκαν σκοπίμως για χρήστες που θέλουν να πηγαίνουν όπου επιθυμούν, σε αντίθεση με την προσέγγιση που βασίζεται σε συνεδρίες (session-based approach) των παραδοσιακών πλατφορμών επιφάνειας εργασίας.

Αυτή η μετατόπιση αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη αλήθεια στο σημερινό ψηφιακό περιβάλλον, η διατήρηση μιας σχέσης (relevant) με το κοινό εξαρτάται από την ικανότητα ενός brand να κατανοεί πώς ζουν, σκέφτονται και συνδέονται οι άνθρωποι.

«Για τη διατήρηση αυτής της σχέσης, τα brands πρέπει να ακούν, να προσαρμόζονται και να σχεδιάζουν για ολόκληρο το άτομο και όχι με βάση υποθέσεις, αλλά στηριζόμενα σε μια γνήσια κατανόηση του τι πραγματικά χρειάζονται οι πελάτες, χρησιμοποιώντας τόσο τη συμπεριφορική επιστήμη όσο και δεδομένα που βασίζονται σε διορατικότητα», είπε η Αλίνα στο TRT World.