ایالات متحده آمریکا جایزه‌ای را که برای ارائه اطلاعات منجر به دستگیری سراج‌الدین حقانی، وزیر اداره طالبان و رهبر شبکه حقانی، تعیین کرده بود، حذف کرده است. همچنین، جوایز تعیین‌شده برای عبدالعزیز حقانی و یحیی حقانی، دو عضو ارشد دیگر این شبکه، نیز لغو شده‌اند. این اقدام بحث‌هایی را در مورد احتمال تغییر سیاست‌های واشنگتن در قبال اداره طالبان برانگیخته است.
لغو جایزه‌های تعیین‌شده برای اعضای شبکه حقانی
عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت اداره طالبان، روز یکشنبه اعلام کرد که ایالات متحده پاداش‌های تعیین‌شده برای سراج‌الدین حقانی، عبدالعزیز حقانی و یحیی حقانی را از برنامه «جوایز برای عدالت» وزارت امور خارجه آمریکا حذف کرده است. قانع تأکید کرد که این سه نفر از بستگان نزدیک یکدیگر هستند.
وب‌سایت رسمی وزارت خارجه آمریکا که تاکنون جایزه ۱۰ میلیون‌دلاری برای ارائه اطلاعات و دستگیری سراج‌الدین حقانی را نمایش می‌داد، دیگر نام وی را در فهرست این برنامه ندارد. همچنین، پاداش‌های پنج میلیون‌دلاری تعیین‌شده برای عبدالعزیز حقانی و یحیی حقانی نیز برداشته شده‌اند. بااین‌حال، پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) همچنان پوستر تحت تعقیب سراج‌الدین حقانی را در وب‌سایت خود نمایش می‌دهد.
ارتباط با آزادی یک زندانی آمریکایی
هم‌زمان با این تغییرات، اداره طالبان روز جمعه اعلام کرد که یک شهروند آمریکایی به نام جورج گلزمن را آزاد کرده است. این موضوع باعث شده برخی تحلیلگران، اقدام واشنگتن را به‌عنوان بخشی از روندی گسترده‌تر برای تعامل با اداره طالبان در نظر بگیرند.
ذاکر جلالی، از مقام‌های وزارت خارجه اداره طالبان، در این باره گفت: این اقدام‌ها نشان‌دهنده آن است که هر دو طرف در حال عبور از پیامدهای دوران جنگ و برداشتن گام‌های سازنده برای پیشبرد روابط دوجانبه هستند.
شفیع اعظم، یکی دیگر از مقام‌های اداره طالبان، نیز این اقدام را به‌عنوان آغاز روند عادی‌سازی در سال ۲۰۲۵ توصیف کرد و به تلاش‌های اداره طالبان برای در اختیار گرفتن سفارت افغانستان در نروژ اشاره کرد.
شبکه حقانی و پیشینه حملات مرگبار
سراج‌الدین حقانی به‌عنوان رهبر شبکه حقانی شناخته می‌شود؛ گروهی که در سال‌های گذشته متهم به انجام حملات گسترده علیه دولت سابق در افغانستان و نیروهای خارجی حاضر در این کشور بوده است. برخی آمارهای می‌گوید این شبکه پس از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، به یکی از شاخه‌های مرگبار طالبان تبدیل شد.
شبکه حقانی مسئول حملات متعددی علیه سفارت‌های آمریکا و هند، دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان و دیگر اهداف مهم دولتی بوده است. این گروه همچنین به انجام حملات انتحاری، استفاده از بمب‌های کنار جاده‌ای، آدم‌ربایی و اخاذی نیز متهم شده است.
موضع رسمی واشنگتن و گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر سیاست آمریکا
درحالی‌که وزارت خارجه آمریکا هنوز به طور رسمی درباره این تغییرات اظهارنظری نکرده است، برخی تحلیلگران معتقدند که حذف این پاداش‌ها می‌تواند بخشی از تغییر سیاست‌های واشنگتن در قبال اداره طالبان باشد. این گمانه‌زنی‌ها پس از آن قوت گرفت که انس حقانی، از اعضای ارشد اداره طالبان، در گفت‌وگو با شبکه الجزیره اعلام کرد که حذف این جوایز بخشی از اجرای توافق دوحه ۲۰۲۰ بوده و یک دستاورد سیاسی برای اداره طالبان محسوب می‌شود.
انس حقانی، یکی از فرماندهان اداره طالبان و عضو تیم مذاکره‌کننده در دفتر قطر است. او کوچک‌ترین پسر جلال‌الدین حقانی و برادر کوچک‌تر سراج الدین حقانی است.
بااین‌حال، برخی نهادهای امنیتی آمریکا همچنان موضع خود را در قبال شبکه حقانی حفظ کرده‌اند. اداره تحقیقات فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) همچنان سراج‌الدین حقانی را در فهرست افراد تحت تعقیب خود قرار داده و برای اطلاعاتی که به دستگیری وی منجر شود، جایزه ۱۰ میلیون‌دلاری پیشنهاد کرده است. علاوه بر این، نام او در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی وزارت خارجه آمریکا و در لیست تروریست‌های جهانی ویژه باقی مانده است.
نقش توافق دوحه و دیپلماسی پنهان
تحولات اخیر هم‌زمان با یک بازدید بدون اعلام قبلی از کابل توسط گروهی از نمایندگان آمریکایی ازجمله زلمی خلیلزاد، نماینده سابق آمریکا که توافق دوحه را با اداره طالبان امضا کرده بود، رخ داده است. به دنبال این بازدید، آزادی جورج گلزمن از بازداشت اداره طالبان انجام شد که نشان‌دهنده ارتباط احتمالی بین این رویدادها است.
غلام فاروق علیم، دادستان سابق افغان، در این باره اظهار داشت: کشتن ایمن الظواهری در کابل، آزادی زندانیان آمریکایی و هماهنگی‌های اطلاعاتی بین اداره طالبان و ایالات متحده، همگی نشان می‌دهد که واشنگتن ممکن است در کوتاه‌مدت تمایل به ارائه برخی امتیازات داشته باشد.
مقام‌های آمریکایی روز پنجشنبه در کابل با وزیر خارجه اداره طالبان دیدار و درباره بهبود روابط دوجانبه، آزادی زندانیان و امور کنسولی گفت‌وگو کرده بودند.
آدام بوهلر، فرستاده ویژه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در امور زندانیان، به همراه زلمی خلیلزاد، در کابل با مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه اداره طالبان دیدار کردند.
بر اساس اعلام حافظ ضیا احمد، معاون سخنگوی وزارت خارجه اداره طالبان در افغانستان، این دیدار اولین ملاقات رسمی و علنی میان یک مقام دولت ترامپ و اداره طالبان محسوب می‌شود.
دو طرف در این دیدار درباره موضوعاتی همچون بهبود روابط دوجانبه، آزادی زندانیان و ارائه خدمات کنسولی به افغان‌ها در آمریکا گفت‌وگو کرده بودند. متقی این دیدار را گامی مثبت در مسیر روابط دوجانبه توصیف و تأکید کرد که گفت‌وگو و دیپلماسی، راه‌حل اختلاف‌ها بین افغانستان و آمریکا است.
وی افزود: دو طرف باید پیامدهای جنگ ۲۰ساله را پشت سر بگذارند و به‌سوی روابط سیاسی و اقتصادی سازنده حرکت کنند.
آدام بوهلر نیز پیشرفت در موضوع آزادی زندانیان را گامی مثبت در جهت اعتمادسازی دانست و از اقدامات اداره طالبان در مبارزه با قاچاق مواد مخدر و بهبود امنیت داخلی قدردانی کرد. او همچنین بر ادامه مذاکرات میان دو طرف تأکید کرد و آن را برای تقویت روابط دوجانبه ضروری دانست.
واکنش‌ها به حذف نام اعضای شبکه حقانی از فهرست پاداش‌ها
افراد نزدیک به شبکه حقانی از روز شنبه شروع به انتشار پیام‌هایی درباره لغو این جوایز کرده‌اند، درحالی‌که دولت آمریکا هنوز تأیید یا انکار رسمی‌ای در این باره ارائه نکرده است. درعین‌حال، این اقدام با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده است؛ برخی آن را به‌عنوان یک گام در راستای تعامل با اداره طالبان می‌بینند، درحالی‌که برخی دیگر آن را نشانه‌ای از تغییر رویکرد آمریکا نسبت به این گروه تلقی می‌کنند.
حذف نام سراج‌الدین حقانی و دیگر اعضای شبکه حقانی از برنامه جوایز برای عدالت وزارت خارجه آمریکا، هم‌زمان با آزادی یک شهروند آمریکایی از بازداشت اداره طالبان، نشانه‌ای از احتمال تغییر در سیاست‌های واشنگتن نسبت به اداره طالبان است.
بااین‌حال، مقام‌های امنیتی آمریکا همچنان موضع سخت‌گیرانه‌ای در قبال شبکه حقانی اتخاذ کرده‌اند و نام رهبر این گروه همچنان در فهرست افراد تحت تعقیب باقی مانده است. این تحولات، بحث‌ها و گمانه‌زنی‌هایی را درباره آینده روابط میان اداره طالبان و ایالات متحده برانگیخته است.
