ოქსფორდის ლექსიკონმა 2024 წლის სიტყვად ტერმინი „ტვინის ლპობა“ (brain rot) აირჩია. ეს არჩევანი წარმოაჩენს მზარდ შეშფოთებას ციფრული მოხმარების კოგნიტურ ზეგავლენაზე.

37 ათასზე მეტი ადამიანის მონაწილეობით ჩატარებულ ონლაინ გამოკითხვაში, ტერმინი „ტვინის ლპობა“ გამოიკვეთა, როგორც საუკეთესო სიტყვა, რომელიც გამოხატავს ციფრული ეპოქის მიერ გამოწვეულ კოგნიტურ ზიანს.

ტერმინის გამოყენება 2023-2024 წლებში 230%-ით გაიზარდა. ეს აჩვენებს, თუ რამდენად გავრცელდა შეშფოთება ციფრული შინაარსის მოხმარებით გამოწვეული ზიანის მიმართ.

ოქსფორდმა „ტვინის ლპობა“ განმარტა, როგორც განსაკუთრებით ონლაინ შინაარსის ჭარბი მოხმარების შედეგად ინდივიდის გონებრივი და ინტელექტუალური შესაძლებლობების დაქვეითება.

ისეთ პლატფორმებზე, როგორიცაა TikTok-ი, ახალგაზრდები ამ ტერმინს იყენებენ საკუთარი მედია ჩვევების კრიტიკულად აღსაწერად. ეს აჩვენებს, რომ ახალგაზრდები აცნობიერებენ ციფრულ  დამოკიდებულებას.

ექსპერტები ხაზს უსვამენ, რომ ეკრანთან გატარებული ჭარბი დრო და დაბალი ხარისხის შინაარსი სერიოზულ საფრთხეს უქმნის განსაკუთრებით ახალგაზრდების კონცენტრაციას, შემოქმედებითობასა და გონებრივ ჯანმრთელობას.

ჯანმრთელობის ცენტრებში გაიხსნა სახელმძღვანელოები

აშშ-ს ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრებმა დაიწყეს „ტვინის ლპობის“ ეფექტების იდენტიფიცირებისა და პრევენციის შესახებ სახელმძღვანელოს შეთავაზება.

ჰენრი დევიდ თოროს მიერ 1854 წელს გამოყენებული ეს მეტაფორა კვლავ აქტუალური გახდა ციფრული ეპოქის მიერ გამოწვეული შეშფოთებით. ეს აჩვენებს, რომ პრობლემა სინამდვილეში ახალი არ არის, თუმცა ციფრულ ეპოქაში კიდევ უფრო გაღრმავდა.

„ტვინის ლპობასთან“ ერთად, ოქსფორდის წლის სიტყვის ფინალში, ასევე, აღმოჩნდა ტერმინები: „რომანტეზი“ (romantasy – რომანტიკისა და ფენტეზის ჟანრების ნაზავი, რომელიც ბოლო წლებში განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს) და „demure“, რომელიც რომელიც ტიკ-ტოკის ტრენდია და „მოჩვენებითად მოკრძალებულს“ ნიშნავს.

ოქსფორდის ლექსიკონის პრეზიდენტმა აღნიშნა, რომ ეს არჩევანი ასახავს ვირტუალური ცხოვრების ევოლუციასა და ინტერნეტ კულტურის გავლენას ენაზე.

ოქსფორდის ლექსიკონის პროდუქტის დირექტორმა კეთრინ კონორ მარტინმა განაცხადა: „წლის სიტყვა არის უნიკალური გზა ენის ექსპერტიზის გამოყენებისა და გაზიარებისთვის, წლის ასახვისა და მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მცხოვრები ადამიანების ჩართვისთვის ენის ცვალებად ბუნებაში“.

„ტვინის ლპობის“ არჩევა წლის სიტყვად მნიშვნელოვანი გაფრთხილებაა იმის შესახებ, თუ როგორ ზემოქმედებს ციფრული ეპოქა ჩვენს ენასა და ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე. ეს გვიჩვენებს, რომ საჭიროა გადავხედოთ ციფრული მოხმარების ჩვევებს.