Португалияда шайлоочулар жекшембиде үч жыл ичинде үчүнчү парламенттик шайлоо үчүн добуш берүүгө барышты. Премьер-министр Луис Монтенегро шайлоодо жеңет деп күтүлүүдө, бирок парламенттик көпчүлүккө жетпей калат деп болжолдонууда.
Соңку сурамжылоолор оңчул-борборчул Демократиялык альянс (АD) Социалисттик партиядан (PS) алдыда жана көбүрөөк мандатка ээ болорун көрсөтүүдө. Бирок ал Португалиянын 230 орундуу парламентиндеги көпчүлүккө ээ болуу үчүн зарыл болгон 116 орунга жетпей калат деп болжолдонууда.
Популисттик «Чега» партиясы кайрадан үчүнчү орунга чыгып, аны потенциалдуу «негизги партияга» айландырат. Бирок Монтенегро бул түзүлүш менен өкмөт түзүүдөн баш тартканын жарыялады.
10 миллионго жакын калкы бар өлкөдө добуш берүү эртең мененки саат 8де (GMT 0700) башталып, кечки саат 8де аяктайт. Акыркы жыйынтыктар бир нече сааттын ичинде жарыяланат деп күтүлүүдө.
Евробиримдикке мүчө Португалиядагы шайлоо глобалдык соода чыңалуусу жана президент Дональд Трамптын Орусиянын Украинага каршы кеңири масштабдуу согушунун контекстинде АКШ өзүнүн НАТОдогу өнөктөштөрүн коргой албашы мүмкүн деген эскертүүлөрүнүн шартында Европа коргонуусун бекемдей албай жаткан учурга туш келди.
Жума күнү Лиссабондогу акыркы митингинде Монтенегро шайлоочуларды Португалия бул «геосаясий толкундоолор» менен жакшыраак күрөшө алышы үчүн ага күчтүүрөөк мандат берүүгө чакырды.
«Биз өзүбүздүн өлкөбүздө өз милдетибизди аткарып, чет өлкөдөгү, Европадагы жана дүйнөдөгү чечимдердин бир бөлүгү болушубуз керек. Бул үчүн бизге күчтүү өкмөт керек»,-деди ал.
Жекшемби күнкү шайлоого 52 жаштагы юрист Монтенегро март айында сунуштаган ишеним добушун ала албаган соң чечим чыгарылган. Бул жагдай Монтенегрого консалтингдик фирманын ишинен келип чыккан кызыкчылыктардын кагылышуусу боюнча айыптоолорду алып келди.
Компаниянын мамлекеттик келишимдер боюнча бир нече кардарлары болгон. Монтенегро эч кандай мыйзам бузууларга барбаганын жана консалтинг фирмасын башкарууга тиешеси жок экенин билдирген. Ал азыр компанияны балдарына өткөрүп бергенин айтты.
Иммиграция саясатын катаалдаштыруу
PS лидери, 48 жаштагы экономист Педро Нуно Сантос Монтенегрону шайлоону «парламенттик иликтөөдө түшүндүк берүүдөн качуу үчүн» уюштурду деп айыптады.
Бирок шайлоочулардын бештен бири гана ишти «өтө маанилүү» деп эсептесе, 29 пайызы бул такыр маанилүү эмес деп эсептейт. Бул маалыматтар Лиссабондун католик университети тарабынан бейшемби күнү жарыяланган шайлоо алдындагы акыркы сурамжылоодон алынган.
Лиссабон университетинин саясат таануучусу Фелипа Раймундо мындай деди: «Португал шайлоочулары кызыкчылыктардын кагылышуусу боюнча мындай учурларга «белгилүү бир сабырдуулукту» көрсөтүшөт».
«Бул оппозиция өнөктүктө күткөн деңгээлге жеткен жок», - деп кошумчалады ал.
Монтенегро жаштар үчүн киреше салыгын кыскартты, пенсияларды көбөйттү жана иммиграция саясатын катаалдатты. Ал «ачык эшиктер» саясатын токтотууга убада берди.
Мурдагы PS өкмөтүнүн тушунда Португалия иммигранттар үчүн Европадагы эң ачык өлкөлөрдүн бири болуп калган. 2017-2024-жылдар аралыгында Португалияда жашаган чет элдиктердин саны төрт эсеге көбөйүп, жалпы калктын 15 пайызын түздү.
Монтенегро өкмөтү өнөктүк учурунда 18 миңдей мыйзамсыз мигрант депортациялана турганын жарыялады. Бул жагдай ашынган оңчул шайлоочуларга көз кысып, Трамптын саясатын үлгү катары алган деген айыптоолорго алып келди.
Европада күч алган башка ашынган оңчул партиялардай эле, Чега иммиграция жана кылмыштуулукка байланыштуу тынчсыздануудан пайдаланып жатат.
Бирок Чега ыңгайсыз жагдайларга да туш болду, мисалы, парламенттин мүчөсү аэропорттогу жүк каруселдеринен жүктү кайра-кайра уурдап жүргөн деген айыптоолорго кабылган.
Партиянын лидери, 42 жаштагы мурдагы футбол комментатору Андре Вентура кампаниянын акыркы жумасында ашказаны ооруп, эки митингди капысынан таштап, эки күнү тең ооруканага жаткырылган. Бирок ал партиянын жума күнкү жыйынтыктоочу иш-чарасында күтүлбөгөн жерден сахнага чыкты.
The potential snap election would be the third in three years.
