Кытай АКШнын президенти Дональд Трамптын соода согуштарына каршы салмактуулукту түзүү максатында башка өлкөлөр менен өнөктөштүгүн бекемдөө үчүн кадамдарды жасап жатат. Шейшемби күнү Пекинде өткөн иш-чарада Кытай Латын Америка лидерлери менен бирдиктүү позицияны көрсөттү.
Дүйнөнүн экинчи чоң экономикасы болгон Кытай, Трамптын тарифтеринин жогорулашынан жана башка саясаттарынан улам келип чыккан белгисиздик жана туруксуздукка каршы өзүн ишенимдүү соода жана өнүгүү өнөктөшү катары көрсөтүүгө аракет кылууда.
Дүйшөмбү күнү Пекин менен Вашингтон Женевада өткөн сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгында тарифтер боюнча убактылуу келишимге жетишкенин жарыялашты. Эки тарап сүйлөшүүлөргө жол ачуу үчүн 90 күнгө жогорку салыктарды кыскартууну макулдашты.
АКШ менен чыңалууну азайтуу аракеттерин көргөн Кытайдын президенти Си Цзиньпин Латын Америка өлкөлөрү менен "таза саясий жана блоктук конфликттердин жана бир тараптуу саясат менен протекционизмдин күчөгөн толкунуна каршы" биргелешип иштөөгө даяр экенин билдирди.
"Тарифтик же соода согуштарында жеңүүчү болбойт", – деген Си, Трамптын саясатына шилтеме кылып көп колдонгон сөзүн кайталады.
Си 2015-жылы түзүлгөн Кытай-CELAC (Латын Америкасы жана Кариб мамлекеттеринин коомчулугу) форумунда сөз сүйлөп, иш-чарага аймактагы расмий өкүлдөр, анын ичинде Бразилия, Чили жана Колумбиянын президенттери катышты.
Си Кытай менен Латын Америка өлкөлөрүнүн ортосундагы байланыштарды бекемдөөгө багытталган беш демилгени жарыялады, аларга саясий диалог, экономикалык өнүгүү, маданий жана академиялык алмашуу, ошондой эле глобалдык коопсуздук кирет.
Кытай лидери аймактан импортту көбөйтүүгө жана кытайлык компанияларды ал жакка инвестиция салууга үндөөгө убада берди. Мындан тышкары Си Латын Америка жана Кариб аймагына 66 миллиард юань (болжол менен 9,2 миллиард доллар) насыя линиясын жарыялады.
Кытай ошондой эле таза энергия, 5G телекоммуникация, санариптик экономика, жасалма интеллект жана глобалдык коопсуздук сыяктуу тармактарда Латын Америкасы менен кызматташууну тереңдетүүнү максат кылууда.
Латын Америка өлкөлөрү "Бир алкак, бир жол" демилгесине кошулууда
Кытай менен бул аймактын ортосундагы сооданын көлөмү тез өсүп, өткөн жылы биринчи жолу 500 миллиард доллардан ашты. Бул өсүштүн көбү Кытайга соя жана уйдун эти сыяктуу айыл чарба азыктарынын, ошондой эле чийки мунай, темир рудасы жана маанилүү минералдар сыяктуу энергетикалык ресурстардын импортунун көбөйүшүнө байланыштуу.
Кытайдын "Бир алкак, бир жол" демилгеси аркылуу аймакка жасаган инвестициялары болсо 5G тармактарын орнотуу, портторду жана гидроэлектр станцияларын курууну камтыйт.
Колумбиянын президенти Густаво Петро дүйшөмбү күнү өлкөсү "Бир алкак, бир жол" демилгесине расмий кошуларын жарыялады. Бул акыркы айларда Латын Америкасындагы айрым кытай долбоорлорунун кыйынчылыктарга туш болгонуна карабастан демилгеге болгон ишенимди көрсөтөт.
Февраль айында Панама Америка Кошмо Штаттарынын кысымы астында демилгеден чыккан Латын Америкасынын биринчи өлкөсү болуп калды. Буга чейин кытайлык BYD электр унаа өндүрүүчүсү жана Tsingshan дат баспас болот өндүрүүчүсү Чилиде литий катоддук заводдорун куруу пландарынан баш тартканын жарыялашкан.
Берки убадаларынын арасында Пекин алдыдагы үч жылда Кытайга жыл сайын Латын Америкасынын саясий партияларынын 300 мүчөсүн чакырууну пландаштырууда жана 3500 өкмөттүк стипендия, ошондой эле башка ар кандай алмашуу мүмкүнчүлүктөрүн камсыздайт.
Си, Латын Америкасынын беш өлкөсүнө Кытайга саякаттоо үчүн виза жеңилдиктери берилерин жана келечекте бул тизмеге дагы көп өлкөлөрдүн кошуларын айтты. Бирок визадан бошотуудан кайсы өлкөлөр пайда көрөрү азырынча белгисиз.
