Израиль январь айында ок атышууну токтотуу келишими күчүнө киргенден берки Газадагы эң оор чабуулун жасап, Хамас буталарына сокку урганын билдирди.
Палестиналык расмий өкүлдөр кеминде 322 адамдын каза болгонун маалымдашты. Израилдин премьер-министри Биньямин Нетаньяху ок атышпоону узартуу боюнча сүйлөшүүлөрдө жылыш болбогондуктан чабуулду баштоого буйрук бергенин айтты. Жетекчилер бул операциянын аягына чыга электигин жана кеңейиши мүмкүн экенин кабарлашты. Ак үй бул темада маалымат алганын жана Израилдин аракеттерин колдогонун билдирди.
Нетаньяхунун кеңсеси “Израиль мындан ары ХАМАСка каршы аскердик күчүн күчөтүп иш алып барат,” - деп маалымдады.
Бул чабуул Рамазан айынын тынч мезгилин бузуп, 17 айлык согуштун кайрадан күчөшүнө алып келүү коркунучун жаратты. Согушта он миңдеген палестиналыктар каза болуп, Газа тилкесинде кеңири кыйроолор болгон. Ошондой эле ХАМАС тарабынан барымтага алынган жана тирүү деп эсептелген израилдик туткундардын абалы боюнча суроолорду жаратты.
ХАМАС Нетаньяхуну ок атышпоо келишимин бузуп, туткундардын тагдырын белгисиз абалга калтырды деп айыптады. Билдирүүдө ортомчуларды Израилди “макулдашууну бузганы үчүн толук жоопкерчиликке тартууга” чакырды.
Нетаньяху күчөгөн ички кысымга туш болуп, туткундар кризисин чечүү жана Израилдин ички коопсуздук агенттигинин башчысын кызматтан алуу чечимине каршы массалык нааразылык акциялары пландалууда.
Газанын түштүгүндөгү Хан Юнус шаарында жарылуулар болду. Жарадарлар Нассер ооруканасына жеткирилди.
Рафах шаарындагы бир үйгө жасалган сокку 17 кишинин, анын ичинде 12 аял жана балдардын өмүрүн алды. Европа ооруканасынын маалыматына караганда, каза болгондордун арасында беш бала, алардын ата-энеси жана башка бир ата менен үч баласы бар.
Палестиналыктардын көбү февралдын башында сүйлөшүүлөр башталбай калганда согуш кайра башталарын күтүшкөн. Израиль анын ордуна альтернативдүү сунушту кабыл алып, ХАМАСты мажбурлоо аракетинде 2 миллион палестиналыкка азык-түлүк, күйүүчү май жана башка жардамдарды ташууну токтоткон.
Жарылуулардын үнү Газанын ар кайсы жерлеринде угулуп жатты. Газанын борборундагы Ал-Акса шейиттер ооруканасындагы Саламаттыкты сактоо министрлигинин өкүлү Халил Дегран кеминде 200 кишинин каза болгонун билдирди. Жарандык коргонуу агенттиги бир эле учурда ар кайсы аймактар бутага алынгандыктан, куткаруу иштерин жүргүзүү кыйын болуп жатканын айтты.
АКШ болсо Израилди колдоп, ХАМАСты айыптады. Улуттук коопсуздук кеңешинин өкүлү Брайан Хьюз ХАМАС “туткундарды бошотуп ок атышпоону узартуунун ордуна согушту тандады” деп билдирди.
АКШнын элчиси Стив Виткофф ХАМАС тирүү туткундарды дароо бошотушу керектигин, болбосо “катуу жазага туш болорун” эскерткен.
Израилдин коргоо министри Исраэль Кац “Эгер туткундар бошотулбаса, Газада тозоктун дарбазалары ачылат” деди.
“Бардык туткундар үйлөрүнө кайтып жана согуштун бардык максаттары ишке ашканга чейин согушту токтотпойбуз,” - деп кошумчалады.
Чабуулдар эки ай мурда ок атышууну токтотуу келишими боюнча макулдашылгандан кийин болду. Алты жуманын ичинде Хамас 2000дей палестиналык туткундун ордуна 25 израилдик туткунду жана сегиз кишинин сөөгүн тапшырды.
Бирок бул ок атышпоо келишими эки апта мурун аяктагандан бери тараптар барымтадагы калган 59 адамды бошотууга жана салгылашууларды толугу менен токтотууга багытталган экинчи этап боюнча мунасага келе алышкан жок.
ХАМАС согушту токтотууну жана израилдик аскерлердин толук чыгып кетүүсүн талап кылууда. Израиль болсо согушту ХАМАСтын башкаруу жана аскердик мүмкүнчүлүктөрүн жок кылмайынча токтотпой турганын билдирүүдө.
Нетаньяхунун кеңсеси шейшемби күнү ХАМАСтын “туткундарды бошотуу боюнча сунуштарды бир нече жолу четке какканын” маалымдады.
ХАМАСтын өкүлү Тахер Нуну Израилдин чабуулдарын сынга алды.
Газа тилкеси буга чейин эле гуманитардык кризисте болчу. Ок атышпоо аймакка кээ бир жеңилдиктерди алып келип, жүз миңдеген жер которгон палестиналыктар үйлөрүнө кайтып бара башташкан.
Израилдин жаңы чабуулу, көптөгөн палестиналык жарандар үйлөрүнө кайтып барган учурда өтө кооптуу болушу мүмкүн.
Газада ок атышпоо башталгандан бери Израилдин күчтөрү ондогон палестиналыктарды өлтүрдү. Бирок келишим кеңири зордук-зомбулуктун чыгышына жол бербей кармап турган.
Израиль ХАМАСтан калган туткундардын жарымын бошотууну жана туруктуу тынчтык келишимин сүйлөшүүгө убада берүүнү талап кылууда.
ХАМАС болсо эки тарап макулдашкан ок атышпоо келишиминин экинчи этабы боюнча сүйлөшүүлөрдү баштоону талап кылууда. Бул этап калган туткундарды бошотуу жана Израилдин күчтөрүн Газадан чыгаруу максатын көздөйт.