Се очекува просечното глобално затоплување да ги надмине прединдустриските нивоа за повеќе од 1,5 степени Целзиусови помеѓу 2025 и 2029 година, предвиде во среда Светската метеоролошка организација (СМО), агенција на ОН, со 70 проценти сигурност.
Затоа, се очекува планетата да остане на историски нивоа на затоплување по двете најтопли години досега (2023 и 2024 година), па дури и најтоплата деценија, заклучи Британската метеоролошка служба врз основа на прогнози од десет меѓународни центри, во извештај објавен од СМО.
„Токму ги доживеавме десетте најтопли години досега. И за жал, овој извештај на СМО не покажува знаци на попуштање“, рече заменик-генералниот секретар на СМО, Ко Барет.
Затоплувањето од 1,5 степени Целзиусови е пресметано во однос на периодот 1850-1900 година, пред човештвото да почне индустриско да гори јаглен, нафта и гас, чие согорување испушта јаглерод диоксид, стакленички гас во голема мера одговорен за климатските промени.
Ова е најоптимистичката цел што земјите во светот ја поставија во Парискиот договор од 2015 година, но сè поголем број климатски научници сега веруваат дека е невозможно да се постигне.
Бидејќи емисиите на ЦO2 сè уште не почнале да се намалуваат на глобално ниво, па дури и продолжуваат да растат.
„Ова е целосно во согласност со фактот дека сме блиску до надминување на 1,5 степени Целзиусови кон крајот на 2020-те или почетокот на 2030-те“, коментираше климатологот Питер Торн од Универзитетот Мејнут во Ирска.
Иако е крајно неверојатно, според СМO сега постои веројатност која не е нула (1 процент) дека барем една од следните пет години ќе надмине 2 степени Целзиусови затоплување.
Според метеоролозите, постои 86% веројатност дека една од следните пет години ќе има просечна температура повисока за 1,5 степени и 70% веројатност дека петте години како целина ќе бидат во просек повисоки од таа глобална пресвртница.
„Ова е прв пат да го видиме ова во нашите прогнози“, рече Адам Скеиф од Метеоролошката служба. „Шок е, иако во оваа фаза мислевме дека е можно.“
Тој потсети дека пред една деценија, прогнозите прво ја покажаа веројатноста, тогаш исто така многу ниска, за година што надминува 1,5 степени Целзиусови. Првиот пат кога ова се случи во една календарска година беше во 2024 година.
Секој дел од степен на дополнително затоплување може да ги зголеми топлотните бранови, екстремните врнежи од дожд, сушите, топењето на ледените капи, морскиот мраз и глечерите.
Ни 2025 година исто така не нуди одмор.
Минатата недела, Кина забележа температури над 40 степени Целзиусови во некои области, Обединетите Арапски Емирати речиси 52, а Пакистан беше погоден од смртоносни ветрови по интензивниот топлотен бран.
„Веќе достигнавме опасни нивоа на глобално затоплување, со неодамнешните смртоносни поплави во Австралија, Франција, Алжир, Индија, Кина и Гана и шумски пожари во Канада“, рече Фридерике Ото, климатолог на Империјал колеџ во Лондон.
„Продолжувањето да се потпира на нафта, гас и јаглен во 2025 година е апсолутна лудост“.
Земајќи ги предвид изминатите 10 години и проектирајќи ги следните 10 години, светот сега е веројатно за околу 1,4 степени Целзиусови потопол отколку во средината на 19 век, проценува Крис Хјуит, директор на климатските служби на Светската метеоролошка организација.
„Со оглед на тоа што се предвидува дека следните пет години ќе бидат во просек повеќе од 1,5°Ц потопли од прединдустриското време, повеќе луѓе од кога било ќе бидат изложени на ризик од силни топлотни бранови, што ќе значи повеќе смртни случаи и сериозни здравствени проблеми ако луѓето не се во можност да се заштитат од топлината. Исто така, можеме да очекуваме шумските пожари да се влошат бидејќи потоплата атмосфера го суши пејзажот“, рече Ричард Бетс, раководител на истражувањето за влијанието врз климата во британската Метеоролошка служба.
Арктичкиот мраз - кој ќе продолжи да се затоплува 3,5 пати побрзо од остатокот од светот - ќе се стопи, а нивото на морето ќе се зголемува побрзо, рече Хјуит.
Глобалните температури постојано растат, при што привремените и природните временски циклуси на Ел Нињо дејствуваат како скокови нагоре и надолу, велат научниците.
Но во последно време, по секој скок предизвикан од Ел Нињо, планетата не се вратила на многу поладни температури, ако воопшто се вратила.
Се очекуваше јануари 2025 година да биде малку поладен од јануари 2024 година, поради поместување од временскиот феномен Ел Нињо кон спротивниот феномен, Ла Ниња. Но сепак беше потопло, за 0,1 степени Целзиусови, според мерењата на климатската служба Коперник на Европската Унија.
Саманта Бургес, менаџер за стратегија во Европскиот центар за среднорочни временски прогнози, која ја води службата за климатски промени Коперник, рече дека дури и ако Ла Ниња целосно се појави, нејзиниот ефект на ладење можеби нема да биде доволен за привремено ограничување на глобалните температури, чиј главен двигател се климатските промени предизвикани од емисиите на стакленички гасови што ја задржуваат топлината.
