АКШ президенти Дональд Трамп бул жумада Конгресске АКШ тарабынан бомбаланган Ирандагы объектилер "өзөктүк куралдарды иштеп чыгуу программасын" камтыганын айтты, бирок АКШнын чалгындоо агенттиктери мындай программа жок экенин билдиришкен.
Трамптын бул билдирүүсү АКШнын чалгындоо кызматынын анын Иранга сокку урууга уруксат берүү чечимин колдогондугу боюнча суроолорду жаратты.
Республикачыл президент бул билдирүүнү дүйшөмбү күнү Конгресстин Өкүлдөр палатасынын спикери Майк Жонсонго жазган катында жасаган. Кат Ак үйдүн веб-сайтына жарыяланган.
"АКШ күчтөрү Иран Ислам Республикасынын өкмөтү тарабынан өзөктүк куралдарды иштеп чыгуу программасы үчүн колдонулган үч өзөктүк объектке так сокку урду", - деп жазган Трамп.
Далил жок
Ирандын өзөктүк программасын көзөмөлдөгөн дээрлик бардык уюмдар жана институттар Тегеран өзөктүк курал жасоону көздөп жатат деген далил жок экенин билдиришкен.
Эл аралык атомдук энергия агенттигинин башкы директору Рафаэль Гросси маегинде агенттикте Тегерандын өзөктүк куралга өтүү боюнча системалуу аракеттери бар экенин далилдеген маалымат жок экенин айтты.
АКШнын акыркы баасы март айында Улуттук чалгындоо директору Тулси Габбард тарабынан Конгресске сунушталган. Анда Ирандын жогорку лидери Аятолла Али Хаменеи 2003-жылы токтотулган өзөктүк курал программасын кайра баштоого буйрук бербегени айтылган.
"Чалгындоо кызматы Иран өзөктүк курал жасабайт деп баалап жатат жана жогорку лидер Хаменеи 2003-жылы токтотулган өзөктүк курал программасын кайра баштоого уруксат берген эмес", - деп Улуттук чалгындоо веб-сайтындагы көрсөтмөдө жазылган.
Мурдагы демократ Габбард жума күнү социалдык тармактарда билдирүү жасап, анын көрсөтмөсү контексттен чыгарылып, Трамп менен бир пикирде экенин айтты.
"Чынчыл эмес медиа менин көрсөтмөмдү атайылап контексттен чыгарып, жалган маалымат таратып, бөлүнүүнү жаратууда", - деп жазган Габбард.
Иран өзүнүн өзөктүк программасы тынчтык максатында экенин билдирип келет.
АКШнын мурдагы президенти Жорж Буш 2003-жылы Иракка басып кирүүнү өлкөдө массалык кыргын салуучу куралдар бар деген чалгындоо маалыматына негиздеп актаган. Бирок бул кийинчерээк четке кагылып, саясий реакцияны жараткан.
Буш өзү кийинчерээк Иракта массалык кыргын салуучу куралдар жок экенин мойнуна алган. Бирок ал эч качан айыпталган эмес.
«Анын айтканына маани бербейм»
Трамп өткөн жумада Ирандын өзөктүк программасы боюнча чалгындоо маалыматына шек келтирип, Габбарддын Конгресске берген баасын четке каккан.
"Мен анын айткандарына маани бербейм. Менимче, алар өзөктүк куралга абдан жакын болушкан", - деп айткан Трамп журналисттерге.
Соккуларга чейин даярдалган АКШнын ачык чалгындоо отчетторуна ылайык, Иран 2003-жылы өзөктүк курал программасын жапкан. Бул БУУнун өзөктүк көзөмөл органы менен бөлүшүлгөн жыйынтык жана бардык керектүү технологияларды өздөштүргөн эмес.
Бирок Тегеранда бир күнү согуштук баштык жасоо үчүн керектүү тажрыйба бар деп айтылган.
АКШ жекшемби күнү Ирандын үч өзөктүк объектине — Натанз, Исфахан жана Фордого сокку урган.
Ал терең көмүлгөн Фордо объектине "бункер талкалоочу" бомбалар менен сокку урган. Бул жерде өзөктүк реактор үчүн аз байытылган уран жана согуштук дүрмөттөр үчүн жогорку байытылган уран өндүрүлүшү мүмкүн.
Трамп жана башка жогорку кызматтагы адамдар объектилер талкаланганын айтышкан. Бирок АКШнын алдын ала чалгындоо баасы бул сокку Тегерандын программасын бир нече айга гана артка жылдырганын көрсөткөн.
Бааны окуган АКШнын расмий өкүлү анда бир катар эскертүүлөр бар экенин, ал эми такталган отчет жакынкы күндөрдө жана жумада күтүлүп жатканын айткан.
