Акыркы мезгилдеги эң маанилүү жумалардын биринде Түркиянын президенти Режеп Таййип Эрдоган Европа, Жакынкы Чыгыш жана Түндүк Африканы камтыган бир катар дипломатиялык жана стратегиялык өнүгүүлөрдүн чордонунда болду.
Украина, Орусия жана АКШнын ортосундагы сүйлөшүүлөрдөн ПКК террордук уюмунун жок кылынышына чейин Түркия аймактык таасирин гана эмес, глобалдык күч куралы катары өсүп бараткан ролун да көрсөттү.
Стамбулда Украина-Орусия-АКШ тынчтык сүйлөшүүлөрү
Аптадагы эң көрүнүктүү окуя Украинадагы жаңжалды токтотуу үчүн Украина, Орусия жана Америка Кошмо Штаттарынын жогорку даражалуу өкүлдөрү Стамбулда чогула турганын жарыялоо болду.
Ок атышууну токтотуу азырынча жарыялана элек болсо да, Түркияда жогорку деңгээлдеги сүйлөшүүлөрдү өткөрүү чечими Анкаранын согуштун алгачкы күндөрүнөн бери Чыгыш менен Батыштын ортосунда бейтарап көмөкчү катары ээ болгон ишенимин баса белгиледи.
Шейшемби күнү Украинанын борбор шаары Киевде журналисттердин суроолоруна жооп берген Зеленский бейшемби күнү Анкарада президент Режеп Таййип Эрдоган менен жолугарын жана анда Орусиянын президенти Владимир Путиндин келишин күтө турганын айтты. Орус лидери жыйынга катышууну чечсе, АКШ бийлиги Стамбулдагы тынчтык сүйлөшүүлөрүнө президент Трамп да катыша аларын билдирди.
Ушул эле күнү Түркияга келген НАТОнун баш катчысы Марк Рютте 14-15-майда Антальяда өткөрүлүшү пландалган НАТОнун тышкы иштер министрлеринин расмий эмес жыйынынын алдында президент Эрдоган жана тышкы иштер министри Хакан Фидан менен жолугушту. Кабарларга караганда, Рюттенин сапары Украинадагы тынчтык сүйлөшүүлөрүнө арналды.
Get more news stories and insights from TRT Global in 45 languages. Covering global topics, politics, business, sports, and more.
ПКК террордук уюму жоюлду
Түркиянын улуттук коопсуздук жагынан эң маанилүү ийгиликтеринин бири ПКК террордук уюму дүйшөмбү күнү тараганын жана куралдарын таштаганын расмий жарыялоосу болду. Бул Түркиянын көп жылдардан бери уланып келе жаткан антитеррордук кампаниясында тарыхый бурулуш деп эсептелген.
Террордук уюмдун кыйрашына Түркиянын аскердик модернизациялоону, жергиликтүү өндүрүлгөн учкучсуз учуучу аппараттар менен кеңейтилген көзөмөлдү жана түштүк-чыгыш облустарындагы экономикалык жана социалдык инвестицияны бириктирген ийгиликтүү стратегиясы себеп болду.
Бул өнүгүүнүн батыш өкмөттөрү үн катпай тосуп алганы менен Түркияда тынчтык жана ырааттуулук үчүн чоң жеңиш катары майрамдалганы баса белгиленди.
From drones to diplomacy, Türkiye’s multi-front strategy has dismantled the PKK’s power and ended its decades-long terrorism — not just through force, but by changing the conditions that allowed terror to take root.
Сирияга каршы санкциялар жоюлууда
Шейшембиде АКШнын президенти Трамп президент Эрдоган менен жолугушуусунан кийин АКШнын Сирияга киргизген бардык санкцияларын алып сала турганын жарыялады. Бул кадамы ишке ашса Сириядагы кайра куруу аракеттерине жана аймактык интеграцияга жол ачары, Түркиянын түштүк коңшусун турукташтыруу жана кайра куруу процессинде борбордук ролду ойной ала турганы айтылды.
Бул окуя Түркиянын АКШ менен сириялык кесиптештеринин аймактагы чыңалууну азайтуу жана гуманитардык кризистерди басаңдатууну көздөгөн жашыруун сүйлөшүүлөрүн өткөргөнү тууралуу кабарлардан кийин болду.
"I will be ordering the cessation of sanctions against Syria in order to give them a chance at greatness," says US President Trump.
Иран-Европа жана Хамас-Пакистандан Түркияга мактоо
Түркиянын дипломатиялык тең салмактуулук саясаты Иран менен Европанын расмий өкүлдөрү Анкарада өзөктүк чыңалууну азайтуу жана сооданы нормалдаштыруу боюнча токтоп калган сүйлөшүүлөрдү кайра баштоо үчүн жолугушкандан кийин дагы кеңейди. Жума күнү Стамбулда Иран, Англия, Франция жана Германиянын делегацияларынын сүйлөшүүлөрү болору кабарланган.
Деталдары азырынча ачык болбосо да, Түркиянын үй ээси катары тандалышы анын татаал сүйлөшүүлөрдө калыстык жана ишенимдүүлүктү кабыл алганын ачык көрсөтүп турат. Палестиналык каршылык көрсөтүүчү Хамас тобу жана Пакистан өкмөтү символикалык ишарат кылып, Жакынкы Чыгыш жана Түштүк Азиядагы чыңалуунун алкагында гуманитардык коридорлорду жана ок атышпоо сүйлөшүүлөрүн жеңилдетүүгө кошкон салымы үчүн президент Эрдоганга ыраазычылык билдирген билдирүүлөрдү жасашты.
Түркия колдогон премьер-министр менен Ливияда ырааттуулукка жетишилди
Түндүк Африкада Ливиянын БУУ тарабынан таанылган премьер-министри Абдулхамид Дибейба ички оппозицияны басуу менен саясий бийлигин бекемдегенде Түркия дагы бир стратегиялык утушка жетишти. Бул өнүгүү Ливиянын жаңжалдан кийинки саясий пейзажын калыптандырууда Түркиянын таасирин дагы бир жолу тастыктады.
Кошумчалай кетсек, Анкара бул өлкөгө дипломатияга да, коргонууга да чоң инвестиция салганы белгилүү.
Дипломатия жумалыгы: Түркиянын учуру
Акыркы бир жумада Түркия алты түрдүү глобалдык кризистин чордонунда болду, президент Эрдоган өлкөнү ортомчулук, аскерий аракет же дипломатия аркылуу тынчтык, согуш жана глобалдык тартипти талкуулоодо негизги актерго айлантты.
Кыйынчылыктар дагы деле болсо дагы, бул кызуу дипломатия аптасы Анкаранын стратегиялык көз карандысыздык, аймактык лидерлик жана глобалдык кызматташуу боюнча өнүгүп жаткан тышкы саясий доктринасына бир көз карашты сунуш кылды.
Эрдоган ар кандай фронттордо өз ролун бекемдеп жатканда, Түркия дүйнөлүк таасири бар орточо күч катары аренага ишенимдүү кадам таштоодо.
