د هند لومړی وزیر نریندرا مودي نن د چین د بهرنیو چارو وزیر سره په نوي ډیلۍ کې لیدنه کوي.
د هند لومړی وزیر نریندرا مودي به د سه شنبې ورځ د چین له لوړپوړي ډیپلومات سره وګوري، چې دا د دواړو اټومي وسلو لرونکو ګاونډیانو ترمنځ د کلونو اوږدې شخړې وروسته د اړیکو د ښه کېدو نښه ده.
د چین د بهرنیو چارو وزیر وانګ یي، چې د دوشنبې په ورځ هند ته رسېدلی، ټاکل شوې ده چې له مودي او د ملي امنیت سلاکار اجیت دووال په شمول د نورو مشرانو سره د هیمالیا په غرونو کې د لانجمنې پولې په اړه خبرې وکړي.
تمه کېږي چې د پولې په اوږدو کې د ځواکونو شمېر کمول او هلته د ځینو سوداګریزو فعالیتونو بیا پیل د خبرو اجنډا برخه وي.
د چین لوړپوړي ډیپلومات د هند سره د اړیکو په اړه 'مثبت تمایل' ستایلی دی. د چین د بهرنیو چارو وزیر وانګ یي د نوي ډیلي په غونډه کې خپل هندي سیال ته ویلي چې د دواړو هېوادونو اړیکې د همکارۍ پر لور روانې دي.
چین او هند، چې د نړۍ تر ټولو زیات نفوس لرونکي هېوادونه دي، د سویلي آسیا په سیمه کې د نفوذ لپاره سخت سیالان دي. دواړو هېوادونو په ۲۰۲۰ کال کې د پولې په اوږدو کې خونړۍ نښته کړې وه.
هند د امریکا، آسټرالیا او جاپان سره د 'کواد' امنیتي تړون برخه ده، چې د چین د نفوذ د مخنیوي لپاره جوړ شوی دی. خو د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د تعرفو جګړې له امله رامنځته شوې نړیوالې سوداګریزې او سیاسي ستونزې دواړه هېوادونه دې ته اړ کړي چې خپلې اړیکې ښه کړي.
د دوشنبې په ورځ د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس. جې شنکر سره د خبرو پر مهال، وانګ وویل چې دواړه هېوادونه باید یو بل د شریکانو او فرصتونو په توګه وګوري، نه د دښمنانو او ګواښونو په توګه.
هغه د ټولو کچو خبرو اترو بیا پیل او د پولې په سیمو کې د سولې او ثبات ساتنه د دې ثبوت په توګه یاده کړه چې د دواړو هېوادونو اړیکې د همکارۍ اصلي لارې ته په راستنېدو کې دي.
وانګ تمه لري چې د خپل درې ورځني سفر په ترڅ کې له لومړي وزیر نریندرا مودي سره هم وګوري.
د هند او چین ترمنځ د لسیزو زوړ سرحدي شخړه په ۲۰۲۰ کال کې وروسته له هغې نوره هم سخته شوه چې د دواړو هېوادونو ځواکونو په لداخ سیمه کې خونړۍ نښته وکړه.
په اړیکو کې اختلافاتو په سوداګرۍ، ډیپلوماسۍ او هوايي سفر اغېز وکړ، ځکه دواړو خواوو په سرحدي سیمو کې لسګونه زره امنیتي ځواکونه ځای پر ځای کړل. خو له هغه وخت راهیسې یو څه پرمختګ شوی دی.
تېر کال، هند او چین د سرحدي ګزمې په اړه یوه هوکړه وکړه او په ځینو سرحدي سیمو کې یې اضافي ځواکونه بېرته واخیستل. دواړه هېوادونه لا هم د سرحدونو د پیاوړتیا لپاره سړکونه او د اورګاډي شبکې جوړوي.
په وروستیو میاشتو کې، دواړو هېوادونو رسمي لیدنې زیاتې کړې دي او د ځینو سوداګریزو محدودیتونو، د وګړو تګ راتګ او د سوداګرو لپاره د ویزو په اړه خبرې کړې دي. په جون میاشت کې، بیجینګ هندي زیارت کوونکو ته اجازه ورکړه چې د تبت مقدسو ځایونو ته سفر وکړي.
تېره اوونۍ، د هند د بهرنیو چارو وزارت ویاند رندیر جایسوال وویل چې هند او چین د خپلې ۳،۴۸۸ کیلومتره پولې په اوږدو کې د درېو نقطو له لارې د سوداګرۍ د بیا پیل په اړه خبرې کوي.
د نوي ډیلي په یوه څېړنیز مرکز کې د څېړونکي منوج جوشي په وینا، د دواړو هېوادونو اړیکې لا هم په یوه نازک حالت کې دي. هغه وویل چې د سرحدي شخړې د حل لپاره د دواړو هېوادونو د لوړپوړو سیاسي مشرانو ترمنځ جوړجاړي ته اړتیا ده.
د دوشنبې په ورځ، د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماو نینګ وویل چې بیجینګ غواړي د وانګ د هند سفر د دواړو هېوادونو ترمنځ د اړیکو د ښه کولو لپاره یوه موقع وګڼي.
ماو زیاته کړه چې وانګ به د مودي د ملي امنیت سلاکار سره ژورې خبرې وکړي ترڅو په ګډه د سرحدي سیمو د سولې او ثبات ساتنه وکړي.
مودي پلان لري چې ژر چین ته سفر وکړي. د بیجینګ او نوي ډیلي ترمنځ اړیکې د تېر اکتوبر په میاشت کې هغه مهال ښه شوې کله چې مودي او د چین ولسمشر شي جین پینګ په روسیه کې د نوې راټوکېدونکې اقتصادونو په یوه غونډه کې ولیدل.
مودي به د روانې میاشتې په پای کې چین ته سفر وکړي، چې دا به په اوو کلونو کې د هغه لومړی سفر وي، ترڅو د شانګهای د همکارۍ سازمان په غونډه کې ګډون وکړي.
د روان کال په لومړیو کې، شي جین پینګ غوښتنه وکړه چې د هند او چین اړیکې دې د 'اژدها او هاتي ګډ نڅا' په څېر بڼه غوره کړي، چې د دواړو هېوادونو د سمبولیکو حیواناتو ګډه همکاري څرګندوي.
تېره میاشت، د هند د بهرنیو چارو وزیر له ۲۰۲۰ کال راهیسې خپل لومړی سفر چین ته وکړ.
