افغانستان
4 دقیقې خواندن
د ایران د سختو اقداماتو له امله له ایران څخه ۴۵۰,۰۰۰ څخه زیات افغانان بیرته هیواد راستانه شوي
د ملګرو ملتونو د کډوالو اداره وايي چې د جون له پیل راهیسې نږدې ۴۵۰,۰۰۰ افغانان له ایران څخه بیرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي. دا لړۍ وروسته له هغه چټکه شوه  چې تهران هغو کسانو ته چې قانوني اسناد نه لري، د جولای تر ۶مې پورې د وتلو مهلت ورکړ.
د ایران د سختو اقداماتو له امله له ایران څخه ۴۵۰,۰۰۰ څخه زیات افغانان بیرته هیواد  راستانه شوي
/ AP
7 جولای 2025

ملګروملتونو ویلي دي چې په تیره یوه نیمه میاشت کې ۴۵۰ زرو څخه زیان افغانان له ایران څخه هیواد ته ستانه شوي دي.

 د ملګرو ملتونو د کډوالو اداره وايي چې د جون له پیل راهیسې نږدې ۴۵۰,۰۰۰ افغانان له ایران څخه بیرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي. دا لړۍ وروسته له هغه چټکه شوه  چې تهران هغو کسانو ته چې قانوني اسناد نه لري، د جولای تر ۶مې پورې د وتلو مهلت ورکړ.

د مې په وروستیو کې، ایران اعلان وکړ چې بې اسناده افغانان باید د جولای تر ۶مې پورې له هېواده ووځي، چې دا پرېکړه د شاوخوا شپږ میلیونه افغانانو له ډلې څلور میلیونه کسان اغیزمن کړي، کوم چې ایران وايي په دغه هېواد کې ژوند کوي.

خو د بهرنیو اتباعو پر وړاندې د اقداماتو شدت د ایران او اسرائیلو د ۱۲ ورځنۍ جګړې پر مهال زیات شو.

د ملګرو ملتونو ادارې د دوشنبې په ورځ وویل چې د جون له نیمایي راهیسې د سرحدي تګ راتګ شمېر زیات شوی، چې ځینې ورځې په لویدیځ هرات ولایت کې د اسلام قلعه په سیمه کې شاوخوا ۴۰,۰۰۰ کسان له سرحده اوړي.

د جون له لومړۍ نیټې څخه د جولای تر پنځمې نیټې پورې، ۴۴۹,۲۱۸ افغانان له ایران څخه بیرته ستانه شوي دي، د کډوالو نړیوال سازمان ویاند د دوشنبې په ورځ فرانس پریس ته وویل، او زیاته یې کړه چې د روان کال لپاره ټول شمېر ۹۰۶,۳۲۶ ته رسېدلی دی.

ډېری هغه کسان چې له پولې څخه تیر شوي دي، د چارواکو له فشارونو، نیولو او شړلو راپورونه ورکوي، او همدارنګه د چټک وتلو په جریان کې خپلې محدودې مالي سرچینې له لاسه ورکوي.

 

د بهرنیو مرستو د پراخو کمښتونو له امله د دې کړکېچ په وړاندې غبرګون اغېزمن شوی، او ملګري ملتونه، نړیوال غیر دولتي سازمانونه، او د طالبانو چارواکي د راستنېدونکو ملاتړ لپاره د لا زیاتو مرستو غوښتنه کوي.

ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی چې دغه زیاتېدونکی شمېر کولی شي هغه هېواد بې ثباته کړي چې لا دمخه د فقر، بېکارۍ، او د اقلیمي بدلونونو له امله د بحران سره مخ دی، او ټینګار یې وکړ چې هیوادونه باید په زور سره افغانان بیرته ونه باسي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو اداره (UNHCR) د جمعې په ورځ په یوه بیان کې وویل: "د افغانانو په زور یا فشار سره بیرته ستنول د سیمې د لا زیاتو بې ثباتیو او اروپا ته د دوی د تګ خطر زیاتوي."

یو افغان چې له ایران څخه راستون شوی وویل: "هغوی له موږ سره د جاسوسانو په څیر چلند وکړ او موږ ته سپکاوی کوي."

هغه زیاته کړه: "له عادي خلکو نیولې تر پولیسو او حکومت پورې، تل یې ویل، 'تاسو افغانان زموږ لومړي دښمنان یاست؛ تاسو موږ دننه څخه ویجاړوئ.'"

د ایران د حکومت ویاندې فاطمه مهاجراني تېره اوونۍ وویل: "موږ تل هڅه کړې چې ښه کوربه واوسو، خو ملي امنیت لومړیتوب لري، او طبیعي ده چې غیر قانوني اتباع باید بیرته ستانه شي."

هغې زیاته کړه چې دا د شړلو په معنا نه ده، بلکې خپلو هېوادونو ته د بیرته ستنېدو په معنا ده، پرته له دې چې د جاسوسانو د لټون یادونه وکړي.

د دوی د ۱۲ ورځنۍ جګړې د اوربند تر مخه، ایران او اسرائیلو بریدونه تبادله کړل، چې په دې کې د امریکا لخوا د ایران د یورانیمو د غني کولو پر تاسیساتو برید هم شامل و.

د بشري مرستو چارواکو په مرکو کې ویلي، د ملي امنیت په اساس، ایران سږ کال لا دمخه د بهرنیو اتباعو، په ځانګړې توګه افغانانو، پر وړاندې اقدامات کړي وو، خو د جګړې پر مهال یې خپلې هڅې زیاتې کړې، او افغانان یې شړلي دي.

 

د ایران چارواکو اټکل کړی چې په ۲۰۲۲ کال کې شاوخوا ۲.۶ میلیونه افغانان په دغه هېواد کې پرته له قانوني اسنادو ژوند کوي، د کابل له سقوط وروسته چې د امریکا په مشرۍ بهرني ځواکونه ووتل.

په یوه مرکه کې، د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د کډوالو د عالي کمیشنرۍ استازې، عارف جمال وویل چې هغه د دې فشار په اړه اندېښمن دی، ځکه چې د بریدونو پر وړاندې غوسه کېدای شي په ایران کې له افغانانو راووځي.

هغه رویټرز ته په کابل کې وویل: "هغوی یوه ډېره ویرونکې جګړه تېره کړې؛ موږ دا درک کوو، خو موږ هم احساس کوو چې ښایي افغانان د قربانۍ ګډوري ګرځېدلي وي او ځینې غوسه پرې خالي کېږي."

وپلټۍ
سوډان د تورکیې سوله‌ایز منځګړیتوب وړاندیز ته هرکلی وايي — د سوډان د بهرنیو چارو وزیر.
د لوور په موزیم کې تاریخي بدلون: "موناليزا" لپاره ځانګړې خونه.
د تورکي سریالونه په نړۍ کې د تورکي انځور ته بدلون ورکوي.
دمصر په حتشپسوت معبد کې نوي اثار کشف شول.
د جګړې د جرمونو محکمه په خطر کې ده: دجرمونو نړیوالې محکمې مشر.
'زما یوازینۍ غوښتنه مرګ وو': ژغورل شوي بندي د اسد په زندانونو کې شکنجه افشا کړه.
په نړۍ کې له ۱۰۰۰ څخه زیات ساینس پوهان د غزې د اوربند لپاره لیک لاسلیک کړ.
لبنان د سوریې د اغیزو لاندې نه  د ژغورنې په خاطر په مخ کې ډیره اوږده لار لري.
ایران په اسرائیل کې د ټولنیز پلوه منزوي شوي ځینې یهودان څه ډول د جاسوسانو په توګه جذب کړل؟
د ګولان د لوړو اهمیت او سرائیلو لخوا ددې سیمې د کنټرولو د هلو ځلو لامل په ډاګه شو
اروپایي اتحادیه که روسیه؟ په رومانیا کې دیموکراسي په ریښتیا څوک کمزورې کوي؟
یو فلسطیني ډاکټر چې د غزې نه د وتو څخه انکار کړی وو د اسرائیلو په زندان کې ژوند د لاسه ورکړ.
د اکتوبر په اومه د اسرائیلو او فلسطین د نښتې تاریخي اهمیت
ولې ۲۰۲۴ د بریکس د پرمختګ لپاره یو مهم کال و؟
د شولز تر سقوط وروسته، جرمني خپل ځان د پولې په سر مومي.
ټي آر ټي ګلوبل ته یوه کتنه وکړئ. خپل نظرونه زمونږ سره شریک کړئ!
Contact us