Halkara Jenaýat Kazyýetiniň (ICC) başlygy, ABŞ-nyň sanksiýalarynyň we Russiýanyň kazyýetiň işgärlerine garşy çykarylan tussag ediş buýruklarynyň, kazyýetiň “işiniň yzgiderliligine çynlakaý howp salýandygyny" aýtdy.
124 agzadan ybarat kazyýetiň ýyllyk maslahatynda çykyş eden baş kazy Tomoko Akane ABŞ-ny we Russiýanyň adyny gönüden-göni agzamasa-da olary Birleşen Milletler Guramasynyň Howpsuzlyk Geňeşiniň hemişelik agzalary hökmünde häsiýetlendirdi.
"Bu maslahatyň örän möhüm sepgitde geçirilýändigi äşgärdir" diýip, ICC-nyň baş prokurory Karim Han maslahatda beýan etdi.
"Biziň öňümizde görlüp-eşidilmedik kynçylyklar bar. Raýat jemgyýeti, pidalar, diri galanlar we umuman alanymyzda adamzat, kazyýetden örän ýokary netijelere garaşýar" diýip, ol sözüni dowam etdirdi.
Russiýa, Gaga şäherinde ýerleşýän kazyýetiň Prezident Wladimir Putin hakynda tussag ediş buýrugyny çykarmagyndan iki aý soň, ICC-niň baş prokurory Karim Han üçin birmeňzeş buýruk çykardy.
Şeýle-de ABŞ-nyň Wekiller Palatasy, ICC-niň baş prokurorynyň Ysraýylyň ýolbaşçylary barada çykarmak islän tussag ediş buýrugyna jogap hökmünde bu halkara kazyýete garşy ykdysady sanksiýalary göz öňünde tutýan kanun taslamasyny kabul etdi.
"Agyr sanksiýalar"
ICC başlygy Tomoko Akane kazyýetiň öz ygtyýaryny we halkara hukugyny berjaý etmek ukybyny gowşatmaga synanyşýan hüjümleriň bardygyny belläp, şeýle diýdi:
"Kazyýet, kanunalýyklygyny we adalaty amala aşyrmak ukybyny gowşatmak maksady bilen edilýän basyşlara, howplara we sabbotaj synanşyklaryna sezewar bolýar" diýip, ol nygtap geçdi.
Akane şeýle-de, ICC-niň Birleşen Milletler Guramasynyň Howpsuzlyk Geňeşiniň hemişelik agzalarynyň biriniň agyr ykdysady sanksiýalar bilen haýbat atylandygyny belledi.
"Şeýle çäreler kazyýetiň ähli işlerine zyýan ýetirip, onuň işiniň yzgiderliligine çynlakaý howp astyna salar" diýip, ol nygtady.
Halkara Kazyýetiniň garaşsyzlygy
ABŞ ICC-niň agzasy bolmasa-da, dünýäniň iň güýçli harby we ykdysady döwetleriniň biri hökmünde bu kazyýeti syýasy we diplomatik ýollar bilen, şeýle-de onuň işgärlerine garşy maliýe sanksiýalary arkaly gowşatmaga ukyply.
Emma Halkara Jenaýat Kazyýeti, öz işleriniň syýasata çekilmeginiň garşysynda durýandygyny beýan edip, şeýle diýdi:
"Biz garaşsyzlygymyza we bitaraplygymyza täsir etjek islendik synanyşygy düýbünden ret edýäris. Biz diňe kanunlara laýyklykda hereket edýäris we ol her bir meselede şeýle dowam eder" diýip, kazyýetiň beýanatynda nygtalýar.
2002-nji ýylda döredilen ICC, agza döwletleriň özleriniň harby jenaýatlaryny, adamzada garşy jenaýatlary, genosidi we agressiýa jenaýatlaryny kazyýete geçirmek islemeýän ýa-da ony başarmaýan ýagdaýlarynda, şol jenaýatlary derňemek we jezalandyrmak üçin döredildi.
Kazyýet diňe agza ýurtlaryň raýatlary tarapyndan edilen jenaýatlara ýa-da şol ýurtlaryň çäginde başgalar tarapyndan edilen jenaýatlary derňäp bilýär.
ICC-niň 2024-nji ýyl üçin býujetin takmynan 197 million dollara barabardy.
