Türkiye we ABŞ Waşingtonda geçirilen gepleşiklerde goranyş senagaty çäklendirmelerini aýyrmakda höweslidiklerini beýan etdiler.
Türkiyäniň Daşary işler ministrliginiň habar çeşmeleriniň birine görä, Türkiyäniň Daşary işler ministri Hakan Fidan bilen ABŞ-ly kärdeşi Marko Rubionyň arasynda geçen gepleşiklerde taraplar, goranyş senagatyndaky hyzmatdaşlygyň öňündäki päsgelçilikleriň aýrylmagy babatynda “syýasy ygtyýarlaryny aç-açan orta goýdular.”
Diplomatlar şeýle hem, 16-njy martda Türkiyäniň Prezidenti Rejep Taýýip Erdogan bilen ABŞ-nyň Prezidenti Donald Trampyň arasynda geçirilen telefon gsöhbetdeşliginde ara alnyp maslahatlaşylan meselelerini gözden geçirdiler.
Taraplar şeýle hem, ýurtlaryň arasynda geljekde geçiriljek ýokary derejeli saparlary ara alyp maslahatlaşdylar. Habar çeşmesi şeýle hem: "Bar bolan meseleleriň çözgüdi üçin tehniki gepleşikler geçiriler" diýip belledi.
F-35 Meselesi
Sişenbe güni Türkiyäniň Daşary işler ministri Hakan Fidan Waşingtona iki gün dowam etjek saparyna başlady. Bu sapar, Donald Trampyň prezidentlik döwründe onuň ilkinji sapary boldy.
Fidan Türkiyä garşy girizilen sanksiýalaryň aýrylmagyny we ýurduň F-35 harby uçar programmasyna gaýtadan goşulmagyny talap etmegi meýilleşdirýärdi.
Donald Trampyň ilkinji prezidentlik döwründe, 2019-njy ýylda Türkiyäniň rus S-400 howa goranyş ulgamlaryny satyn almagy sebäpli, ABŞ-nyň CAATSA kanunynyň esasynda sanksiýa girizmek baradaky maslahatlary başda kabul etmändi. Emma 2020-nji ýylda bu ädim amala aşyryldy.
Bu satyn alyş, şeýle hem, Türkiyäniň F-35 programmasyndan çykarylmagyna sebäp boldy. Ankara bu karary adalatsyz we bikanun hasaplaýar we programma gaýtadan goşulmagy ýa-da maýa goýumlarynyň öweziniň dolunmagyny talap edýär.
Gatnaşyklary ýaňadandan özgertmek tagallalary
Soňky ýyllarda ABŞ bilen Türkiyäniň gatnaşyklary uzak möhletden bäri NATO hyzmatdaşy bolan iki ýurduň arasyndaky ylalaşmazlyklaryň çuňlaşmagy bilen strategik hyzmatdaşlykdan uzaklaşdy.
Ýurduň ozalky Prezidenti Jo Baýdeniň ýolbaşçylyk etmegindäki dolanşyk, NATO-nyň agzasy bolan Türkiyäniň Russiýa bilen ýakyn gatnaşyklary sebäpli, ony uzakda saklamaga çalyşdy. Baýden döwründe S-400 meselesini çözmek üçin gepleşikler dowam edildi, emma mesele boýunça öňe gidişlik edip bolmady.
Fidanyň sapary Ankaranyň Trampyň 2-nji Prezident döwründe Waşington bilen has ýakyn gatnaşyklary ýola goýjak bolýan wagtyna gabat gelýär.
Tramp 20-nji ýanwarda wezipä ýaňadandan başlamagyndan bäri Baýdeniň Moskwany izolýasiýa etmek we Kiýewe şertsiz goldaw bermek syýasatynyň tersine, Russiýanyň ukrainadaky urşy bes etmäge ünsüni jemledi.
Türk resmi, Trampyň Moskwa bolan çemeleşmesiniň üýtgemeginden soň, Waşington bilen Ankaranyň arasyndaky gepleşikleriň "täze derejä eýe bolandygyny" aýtdy.
Trampyň bu üýtgeşik çemeleşmesi Ýewropa liderlerini alada goýdy, sebäbi olar Waşingtonyň Ýewropadan ýüz öwürmeginden gorkýarlar. Bu ýagdaý Ankaranyň Ýewropa howpsuzlygyny täzeden şekillendirmekde mümkin bolan hyzmatdaş hökmünde ornuny güýçlendirdi.
