ABŞ-nyň halk deputatlary we adam hukuklaryny goraýjy toparlar, Tufts Uniwersitetinde doktoranturada okaýan we Fulbright stipendiýasyna eýe bolan türk talyby Rumeysa Öztürküň Ysraýyly tankytlamagyndan soň tussag edilmegini söz azatlygyna we raýat hukuklaryna abanýan howply hüjüm hökmünde ýazgardylar.
Öztürk, maskaly federal içalylar tarapyndan gündiz wagty tussag edildi. Resmiler onuň Palestinanyň söweşjeň topary Hamas bilen baglanyşykly aksiýalara gatnaşandygyny öňe sürdüler. Emma onuň maşgalasy we tarapdarlary bu aýyplamalary çürt-kesik kabul etmediler.
Mişiganyň Demokrat wekili Raşida Tlaib bu tussag etmäni ýazgardy we hökümetiň basyşynyň artýandygyny beýan etdi. "Trampyň administrasiýasy adamlary köçelerden alyp gidýär," diýip, Tlaib Instagramda ýazdy. "Olar Palestinany goldaýanlardan we adam hukuklaryny goraýanlardan başlaýarlar, emma olar munuň bilen çäklenmezler. Nobatda daşky gurşaw aktiwistleri, abort etdirme hukugyny goraýanlar, korporatiw açgözlüge garşy göreşýänler, zähmet birleşikleri we beýleki garşylyk görkezýänler bar," diýip, ol sözüni dowam etdirdi.
Senator Elizabet Warren hem hökümetiň çemeleşmesini tankytlady we ony esasy hukuklara garşy giňişleýin hüjümiň bir bölegi hökmünde häsiýetlendirdi. "Bu tussaglyk raýat hukuklaryny basyp ýatyrmak üçin aladaly tendensiýanyň soňky mysalydyr," diýip, Warren aýtdy. "Trampyň administrasiýasy kanuna laýyk ýaşaýan talyplary nyşana alýar we adamlary jemgyýetlerinden kazyýet işine çekmezden aýyrýar. Ol biziň Konstitusiýamyza we esasy azatlyklarymyza garşy hüjümdir – biz muňa garşy göreşeris."
Türkiýäniň Waşingtondaky ilçihanasy Öztürküň tussag edilmegi bilen ýakyndan gyzyklanýandygyny we ABŞ-nyň häkimiýetleri bilen aragatnaşyk saklamak üçin ähli tagallalaryň edilýändigini beýan etdi.
“Aladalandyryjy Basyş Ediş Aksiýasy”
Hukuk goraýyjy guramalar hem bu aladalaryny beýan etdiler. Amerikan-Yslam gatnaşyklary geňeşiniň Massaçusetsdäki bölüminiň ýerine ýetiriji direktory Tahira Amatul-Wadud Öztürküň tussag edilmegini "adam ogurlamak" we akademiki azatlyga hüjüm hökmünde häsýetlendirdi. "Biz maskaly federal içalylar tarapyndan gündiz wagty ýaş musulman alymyň ogurlanmagyny berk ýazgarýarys," diýip, Amatul-Wadud aýtdy. "Bu aladaly repressiýa hereketi söz azatlygyna we akademiki azatlyga edilen göni hüjümdir. Massaçusetsiň ýaşaýjylary federal hökümetiň bu howply tejribäni ulanýandygyny bilmelidir. Biz Rumeysa Öztürküň dessine we howpsuz boşadylmagyny hem-de onuň tussag edilmegi bilen bagly doly aç-açanlygy talap edýäris."
Öztürk, onuň aklawçysynyň aýtmagyna görä, oraz aýynda agzaçara barýan wagty, Massaçusets ştatynyň Somerville şäherindäki öýüniň golaýynda ABŞ-nyň Migrasiýa we Gümrük Gözegçiligi edarasynyň gullukçylary (ICE) tarapyndan sişenbe güni agşam ara tussag edilipdir.
Ol Ysraýyl bilen baglanyşykly kompaniýalardan maýa goýumlaryny çekmegi talap edýän we Palestinada edýän genosidini ykrar etmegi sorap, 2024-nji ýylda “Tufts Daily” gazetinde makala ýazmagy bilen baglylykda, Ysraýyly goldaýan “Canary Mission” web sahypasynyň kampaniýasyndan soň tussag edildi.
Öztürküň tussag edilmegi bilen bagly wideo giň halk köpçüligine ýaýradyldy. Wideo ýazgyda maskaly adamlar ony el-aýagyny daňyp alyp gidýärler, emma Öztürküň garşylyk görkezmeýändigi görünýär.
Palestinanyň tarapynda durýan talyplara edilýän basyşlar Trampyň administrasiýasynyň giňişleýin çarelerinden biri hökmünde dowam edýär. Mart aýynyň 8-ne Kolumbiýa Uniwersitetiniň tanymal palestin aktiwisti we talyby Mahmut Halil tussag edildi. Tramp onuň tussag edilmegini "köp sanly tussag etmäniň başlangyjy" diýip häsiýetlendirdi. Tramp Halili Hamas bilen baglanyşyklylykda günäkärledi, emma Halil bu topar bilen baglanyşygynyň ýokdugyny beýan edýär.
Haliliň tussag edilmeginden birnäçe gün soň, Hindistanyň Georgetown Uniwersitetindäki ylmy barlagçysy Badar Han Suri tussag edildi. Onuň aklawçysy Suriniň tussag edilmeginiň, onuň aýalynyň palestinaly bolmagy bilen baglanyşyklydygyny aýtdy.
Suriniň tussag edilmeginden soň, häkimiýetler beýleki bir Palestina tarapdary talyp Momodu Taaldan boýun etmegini talap etdiler. Mart aýynyň 25-ne Kolumbiýa Uniwersitetiniň Palestinany goldaýan beýleki bir talyby Ýunseo Çung Trampyň administrasiýasyna garşy kazyýete ýüz tutandygyny aýtdy. Ol häkimiýetleriň ony tussag etmek üçin birnäçe gezek öýüne gelendigini aýtdy.
