Hamas manbalarining qayd etishicha Falastin qarshilik harakati AQSh tomonidan taklif qilingan o‘t ochishni to‘xtatish kelishuviga ijobiy tusda javob bergan ammo otashkesim butunlay yo‘lga qo‘yilishi talab qilinmoqda.
Davom etayotgan muzokaralar haqidagi ma’lumotlarga ega bo‘lgan Hamas manbasi: «Hamas, vositachilarga o‘zining rasmiy yozma javobini yetkazdi. Bu (AQSh elchisi Stiv) Vitkoffning taklifiga berilgan ijobiy tusdagi javob desak ham bo‘ladi. Ammo unda otashkesim butunlay kafolatlanishi va Isroilning to‘liq chekinishi zarurligi ta’kidlanmoqda», - dedi.
Hamas ilgari Misr bilan Qatar vositachiligida AQShning so‘nggi taklifiga javob bergani haqida gapirgandi.
Hamas bir talab ro‘yxatidek ko‘ringan bayonotida: «O‘q uzishni to‘xtatish yoki otashkesimni butunlay yo‘lga qo‘yish, Isroilning G‘azodan to‘liq chekinishi va Falastin xalqiga uzluksiz insonparvarlik yordami yetkazib berilishi ishlari kafolat ostiga olinishi shart», - dedi.
Taklif doirasida Hamas 10 nafar mahbus askar bilan 18 kishining jasadini Isroilga topshirish evaziga kelishuvda aytilgan sonda falastinlik mahbuslar ozod etilishini so‘radi.
Ammo Hamas, Vitkoff taklifini qabul qilgani haqida hali hanuz ochiq – oydin ma’lumot bermadi.
Milliy maslahatlashuvlar
Hamas, javob, bir qator milliy maslahatlashuv jarayoni ortidan tayyorlangani va Falastin xalqining tortayotgan azoblariga nisbatan mas’uliyat hissini aks ettirishini qayd etdi.
Bu voqea ortidan Isroil milliy kanali KAN, isroillik manbalarga asoslangan xabarida, Hamasning Vitkoff taklifida o‘zgarish kiritilishini talab qilganini iddao etdi.
Isroil Bosh vaziri Binyamin Netanyaxu esa payshanba kuni bergan bayonotida, AQShning Yaqin sharq maxsus vakili Stiv Vitkoff tayyorlagan o‘t ochishni to‘xtatish va mahbuslarni almashish rejasini qabul qilganini e’lon qildi.
Hamas tomonidan qo‘shimcha ma’lumot berilmas ekan Isroil bilan AQSh matbuoti hamda Hamasga yaqin falastinlik manbalar, taklifning isroillik 10 nafar mahbusning ozod etilishi evaziga muddatsiz qamoq jazosi olgan falastinlik 125 mahkumning ozod etilishi; 2023 - yilning 7 - oktabridan keyin G‘azoda hibsga olingan 1.111 kishi bilan falastinlik 180 kishining jasadini topshirishni o‘z ichiga olganini xabar qildi.
Ikki bosqich
Mahbuslarni ozod etish ishlari ikki bosqichda amalga oshirilishi ko‘zda tutilmoqda. Shunga ko‘ra birinchi guruh birinchi kunda, ikkinchi guruh esa yettinchi kunda ozod etiladi va ommaga ochiq marosim uyushtirilmaydi.
Bundan tashqari taklif kelishuvning tasdiqlanishidan hamon keyin G‘azoga insonparvarlik yordamlarini yetkazish ishlarining boshlashi, yordamlarning Birlashgan Millatlar Tashkiloti bilan Qizil xoch tomonidan tarqatib berilishi va otashkesim kelishuv jarayonidan keyin ham davom etishini nazarda tutmoqda.
Shartlar shuningdek, mahbuslarni almashish faoliyati tamomlanishi ortidan Isroil kuchlarining G‘azo sektorining shimolidan boshlab Netzarim yo‘lagi orqali janubga qarab bosqichma - bosqich qayta joylashtirilishini o‘z ichiga oladi.
Isroil 2023 - yilning oktabr oyidan beri G‘azoda uyushtirgan og‘ir hujumlarida falastinlik 54 ming 400 kishi halok bo‘ldi. Ularning ko‘pchiligi ayollar va bolalardan iborat.
Yordam tashkilotlari 2 million nafardan ortiq inson yashagan G‘azoda ocharchilik xavfi ustidan ogohlantirmoqda.
O‘tgan yilning noyabr oyida Xalqaro Jinoyat sudi Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu va sobiq Mudofaa vaziri Yoav Gallant haqida G‘azodagi urush va insoniyatga qarshi qo‘l urilgan jinoyatlar tufayli hibsga olish bo‘yicha buyruq chiqardi. Isroil shuningdek, aholi punktlaridagi tinch aholiga nisbatan qo‘l urilgan urush jinoyatlari yuzasidan Xalqaro Adliya sudida genotsidga qo‘l urganlikda ayblanmoqda.