19-asr Usmoniy rassomi Usmon Hamdi Bey tomonidan chizilgan bir rasm yaqinda qayta kashf etilib, Londondagi auksionda 1 million funt sterlingga (1,3 million AQSh dollari) sotildi. Bu rasm kolleksionerlar va muassasalar orasida katta qiziqish uyg‘otdi.

1881-yilda yaratilgan “Kofe tayyorlash” nomli asar bir asrdan ortiq vaqt davomida Yevropadagi xususiy kolleksiyalarda saqlangan. U yaqinda qayta topilgunga qadar faqat mashhur fotografchilar Jan Paskal Seba va Polikarpe Joayyer tomonidan o‘sha yili olingan qora-oq surat orqali ma’lum edi.

Bu savdo auksiondagi eng yuqori baholangan lot bo‘lib, 50 ta san’at asari tezkorlik bilan sotildi. Rasm seshanba kuni telefon orqali anonim xaridor tomonidan sotib olindi.

Rasm dastlab 1910-yillar atrofida gruziyalik san’at kolleksioneri Shahzoda Sodiq Yadigarov tomonidan sotib olingan. Keyinchalik uning o‘g‘li Archilga o‘tgan va taxminan 1930-yillarda Archilning qarindoshlari orqali Vena shahridagi xususiy kolleksiyaga o‘tgan. U yerda 2008-yilgacha meros sifatida saqlangan.

Sharqshunoslik san'ati

Shundan so‘ng, rasm boshqa bir Avstriyadagi xususiy kolleksiyada saqlanib kelgan va yaqinda yana yuzaga chiqdi. Rasmda Istanbuldagi Topqopi saroyining xayoliy haram majmuasida bo‘lishi mumkin bo‘lgan, boy bezakli va ustunli ichki makon tasvirlangan. Unda ikki yosh ayol marosim uchun kofe tayyorlayotgani aks ettirilgan.

Mazkur joy xayoliy bo‘lsa-da, u juda nozik tafsilotlar bilan yaratilgan. Sotheby’s katalogida bu asar “hashamatli va qimmatbaho toshga o‘xshash taassurot” sifatida ta’riflangan.

Usmon Hamdi Bey elita Usmoniy oilasida tug‘ilgan va 1860-yillarning boshida Parijga huquqshunoslikni o‘rganish uchun yuborilgan, biroq u o‘zining haqiqiy qiziqishini rassomlik va arxeologiyada topgan.

G‘arbiy san’at texnikasini Sharq mavzularini tasvirlashda qo‘llagan holda, Hamdi Bey nafaqat 19-asrda o‘sib borayotgan Orientalizm san’ati bozoriga javob bergan, balki musulmon madaniyatini chuqur tushungan holda Usmonli hayotini nozik va hurmat bilan tasvirlagan.