Turkiya Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Burhanettin Duran Antaliyada o‘tkazilgan to‘rtinchi yillik Diplomatiya Forumi davomida Turkiyaning Afrikadagi diplomatik va iqtisodiy ta’sirining ortib borayotganini ta’kidladi. Forum Antaliyaning Belek turistik hududidagi NEST Kongress Markazida bo‘lib o‘tdi.

Forum Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on homiyligida va Tashqi ishlar vaziri Hakan Fidan boshchiligida tashkil etildi. Unda 155 mamlakatdan 6,000 dan ortiq ishtirokchi, jumladan davlat rahbarlari, vazirlar, diplomatlar, akademiklar, nodavlat tashkilotlar va ommaviy axborot vositalari vakillari qatnashdi.

Forumning rasmiy global kommunikatsiya hamkori bo‘lgan Anadolu agentligiga bergan intervyusida Duran forumning inklyuziv xususiyatini ta’kidladi.

“Bu borada, prezidentimiz (Erdo‘g‘on) homiyligida va Tashqi ishlar vazirimiz Hakan Fidan boshchiligida tashkil etilgan diplomatiya forumining o‘ziga xos xususiyati bor: u dunyoning turli platformalarida va forumlarida yetarlicha ko‘rinmaydigan yoki eshitilmaydigan odamlarga ovoz berdi,” dedi u.

Uch kun davom etgan tadbirda 230 dan ortiq ikki tomonlama uchrashuvlar o‘tkazildi. Unda G‘azo, Ukraina, AQSh-Xitoy-Rossiya munosabatlari, savdo urushlari va Yevropa xavfsizligi kabi global masalalar muhokama qilindi.

Afrikaning kuchli ishtirokiga e’tibor qaratgan Duran, 82 nafar yuqori darajadagi Afrika rasmiylarining qatnashganini qayd etdi.

“82 nafar yuqori darajadagi ishtirokchilar bilan Afrika bu yilgi Antaliya Diplomatiya Forumiga yana bir bor juda muhim hissa qo‘shdi,” dedi u.

Duran Turkiyaning Afrika bilan “g‘alaba-g‘alaba” modeli asosidagi hamkorligini, teng sheriklik va o‘zaro hurmatga asoslanganligini ta’kidladi.

“Turkiya Afrikada ishonchli o‘yinchi. Buning asosiy sababi nimada, deb so‘rasangiz, biz munosabatlarni tenglik asosida quramiz. Biz mustamlakachilik o‘tmishidan kelib chiqmaganmiz. Shu sababli, biz Afrikaning rivojlanishiga hissa qo‘shadigan harakatlarda ishtirok etamiz va ular buni ko‘rib, Turkiyaga ishonishadi,” dedi tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari.

Turkiyaning Afrika bilan savdo hajmi so‘nggi yillarda o‘n baravar oshib, 3,6 milliard dollardan 36 milliard dollarga yetdi. Qit’adagi turk investitsiyalari 92 milliard dollardan oshdi.

Duran bu o‘sishni Turkish Airlines, Maarif jamg‘armasi, Turkiya Hamkorlik va Koordinatsiya Agentligi hamda Yunus Emre Instituti kabi milliy tashkilotlarning keng tarmog‘i bilan bog‘ladi.

Iqtisodiy hamkorlikdan tashqari, Duran Turkiyaning mudofaa sanoati hamkorliklari va terrorizmga qarshi kurash orqali Afrikada xavfsizlik va barqarorlikka qo‘shayotgan hissasini ta’kidladi.

U Turkiyaning davom etayotgan vositachilik sa’y-harakatlarini, jumladan, Somali va Efiopiya o‘rtasida imzolangan 2024 yilgi Anqara Deklaratsiyasi va rejalashtirilgan bir qator keyingi muzokaralarni eslatib o‘tdi.

Forumning kengroq maqsadlari haqida fikr yuritar ekan, Duran quyidagicha xulosa qildi:

“Dunyo muammolarini samaraliroq muhokama qilish uchun platforma yaratish, buni hammaga ochiq qilish va odamlarni bir joyga to‘plab, diplomatiyani — mojaro yoki urush o‘rniga — quchoqlash imkonini berish juda muhim edi.”

G‘arb mamlakatlari, uning so‘zlariga ko‘ra, forumni yaqindan kuzatishgan.

“Menimcha, ularga mo‘ljallangan barcha xabarlar ishtirokchilar tomonidan yetkazildi va tegishli ravishda qabul qilindi,” dedi u.