Isroil askarlari G‘azoda insonparvarlik yordamini kutayotgan qurolsiz falastinlik fuqarolarga, hech qanday tahdid mavjud bo‘lmagan holatda ham, o‘t ochishga buyruq olgani haqida Haaretz gazetasi juma kuni e’lon qilgan batafsil surishtiruvda ma’lum qilindi.
Isroilning kundalik nashri bo‘lgan gazeta ma’lumotlariga ko‘ra, askarlar bilan suhbatlar shuni ko‘rsatadiki, “qo‘mondonlar askarlarga hech qanday xavf tug‘dirmayotgan odamlarni haydash yoki tarqatib yuborish maqsadida olomonni nishonga olishni buyurgan.”
“Bu haqiqiy qirg‘in maydoni,” dedi bir askar Haaretzga. U o‘z pozitsiyasida “har kuni bir yoki besh kishi o‘ldirilganini” aytib o‘tdi, bunda olomonni boshqarish uchun nohalokatli choralar qo‘llanmagan.
Bu ma’lumotlar G‘azo Sog‘liqni saqlash vazirligining xabarlariga asoslangan bo‘lib, unda 27-maydan beri yordam markazlari va BMT oziq-ovqat yuk mashinalari joylashgan hududlarda kamida 549 falastinlik o‘ldirilgani va 4,000 dan ortiq odam yaralangani aytiladi.
Mazkur oziq-ovqat tarqatish joylari G‘azo Gumanitar Jamg‘armasi tomonidan boshqariladi, bu tashabbus Isroil hukumati, amerikalik evangelist guruhlar va xususiy xavfsizlik kompaniyalari tomonidan muvofiqlashtirilgani haqida xabar berilgan.
Bir Isroil zahiradagi askari Haaretzga “G‘azo hech kimni qiziqtirmaydi,” deb aytgan va bu hududni qonunsiz zona sifatida tasvirlagan, “inson hayoti hech narsaga arzimaydi.”
Yuqori martabali zahiradagi ofitser esa Haaretzga shunday dedi: “Nega o‘t ochilganini so‘raganimizda, bu yuqoridan kelgan buyruq ekanligini aytishdi... Men aniq ayta olamanki, odamlar kuchlarga yaqinlashmagan va ularga xavf tug‘dirmagan. Bu befoyda edi, ular shunchaki o‘ldirildi, hech narsaga.”
U qo‘shimcha qildi: “Bu begunoh odamlarni o‘ldirish degan narsa, bu odatiy holga aylangan.”
Hisobotga ko‘ra, armiyaning “to‘xtatish tartibi” yordam joylari ochilishidan oldin yoki yopilgandan keyin ham minomyotlar, pulemyotlar va tanklardan jonli o‘t ochishni o‘z ichiga oladi.
Ba’zi holatlarda, “ogohlantiruvchi o‘qlar” halokatli zarbalarga aylangan. Bir askar qirg‘oq yaqinidagi olomon tomon snaryad otishga buyruq olganini esladi.
“Har safar o‘t ochganimizda, qurbonlar va o‘limlar bo‘ladi,” dedi u. “Va kimdir nima uchun snaryad kerakligini so‘raganida, hech qachon yaxshi javob bo‘lmaydi.”
Askarlarning guvohliklari bu zonalardagi operatsiyaga norasmiy nom berilganini ham ochib berdi: “Tuzlangan Baliq Operatsiyasi,” bu Isroilcha bolalar o‘yini “Qizil Chiroq, Yashil Chiroq”ning o‘ziga xos talqini, deb yozadi Haaretz.
Gazeta shuningdek, armiyaning Faktlarni O‘rganish Mexanizmi ushbu voqealar bilan bog‘liq urush jinoyatlarini tekshirishga buyruq olganini xabar qildi. Shunga qaramay, Haaretz bilan gaplashgan ofitserlar bu amaliyotni to‘xtatish yoki tekshirish uchun deyarli hech narsa qilinmayotganini ta’kidlashdi.
Bir huquqiy manba Haaretzga shunday dedi: “Bu bir necha odamning o‘ldirilishi haqida emas, biz har kuni o‘nlab qurbonlar haqida gapiryapmiz.”
Tekshiruv ostidagi bo‘linmalardan biri 252-diviziya bo‘lib, uni Brigada Generali Yehuda Vach boshqaradi. Haaretzga ko‘ra, u BMT yordam yuk mashinalari yaqinida to‘plangan fuqarolarga qarata o‘t ochish bo‘yicha to‘g‘ridan-to‘g‘ri buyruqlar bergan.
Uning qo‘mondonligi ostida xizmat qilgan askarlar bu siyosatni hech qanday savolsiz qabul qilishganini aytishdi. “G‘oya shundaki, ular oziq-ovqat uchun bo‘lsa ham, hududni tark etishlari kerak,” dedi bir ofitser.
Bu zonalarda ishlayotgan pudratchilar, ko‘pincha minimal nazorat bilan, vaziyatni yanada murakkablashtirmoqda. Bir askar Haaretzga shunday dedi: “G‘azoda muhandislik uskunalari bilan ishlayotgan har qanday xususiy pudratchi buzilgan har bir uy uchun 5,000 shekel (taxminan 1,500 dollar) oladi.”
Xalqaro sulh chaqiriqlarini rad etgan holda, Isroil armiyasi 2023-yil oktabridan beri G‘azoga qarshi shafqatsiz hujumlarni davom ettirmoqda, natijada 56,300 ga yaqin falastinlik, asosan ayollar va bolalar, halok bo‘lgan.
O‘tgan noyabr oyida Xalqaro Jinoyat Sudi Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu va uning sobiq Mudofaa vaziri Yoav Gallantga qarshi G‘azoda urush jinoyatlari va insoniyatga qarshi jinoyatlar uchun hibsga olish orderlarini chiqardi.
Shuningdek, Isroil G‘azodagi urushi uchun Xalqaro Sudda genotsid ishi bo‘yicha javobgarlikka tortilmoqda.
