Eron Britaniya, Fransiya va Germaniyaning Xalqaro Atom Energetikasi Agentligi (IAEA) Bosh direktori Rafael Grossiga nisbatan “tahdidlar” haqidagi tanqidlarini rad etdi.
Dushanba kuni ushbu uch davlat Eronni MAGATE xodimlarining xavfsizligini ta'minlashga va BMTning yadroviy kuzatuv agentligi bilan to‘liq hamkorlikni qayta tiklashga chaqiruvchi qo‘shma bayonot berdi.
“Biz Eron hukumatini MAGATE bilan hamkorlikni to‘xtatishdan saqlanishga chaqiramiz,” deyiladi bayonotda.
“Biz Eronni o‘zining huquqiy majburiyatlariga muvofiq to‘liq hamkorlikni darhol qayta tiklashga va MAGATE xodimlarining xavfsizligini ta'minlash uchun barcha zarur choralarni ko‘rishga chaqiramiz.”
Mazkur “tahdid”ning mohiyati haqida batafsil ma'lumot berilmagan.
Eron Tashqi ishlar vazirligi vakili Esmoil Bag‘oyi bu chaqiriqni rad etib, G‘arbning talablarini Isroil va AQShning yaqinda Eron yadroviy inshootlariga qilgan hujumlaridan keyin haqiqatdan yiroq deb atadi.
“Bizning tinch yadroviy inshootlarimiz bir necha kun oldin hujumga uchragan bo‘lsa, ular qanday qilib bizdan agentlik inspektorlarining xavfsizligini ta'minlashni kutishlari mumkin?” dedi Bag‘oyi Tehrondagi matbuot anjumanida.
MAGATE ovoz berishi va yangi Eron qonuni ziddiyatni kuchaytirdi
Eron va BMT yadroviy agentligi o‘rtasidagi ziddiyatlar bu oy boshida MAGATE kengashi tomonidan Eronni Yadroviy qurollarni tarqatmaslik shartnomasi (NPT) bo‘yicha majburiyatlarini buzgan deb e'lon qilganidan keyin kuchaydi.
Eron rasmiylari bu qarorni Isroil boshchiligidagi yadroviy infratuzilmasiga qilingan hujumlarga asos sifatida ko‘rmoqda.
Bag‘oyi Eronning Qo‘riqchilar Kengashi tomonidan tasdiqlangan va MAGATE bilan hamkorlikni to‘xtatishni talab qiluvchi yangi qonunga ishora qildi. U, shuningdek, BMT kuzatuv agentligini Eron yadroviy inshootlariga qilingan hujumlarni qoralamaslikda tanqid qildi va bunday sukut agentlikning ishonchliligiga putur yetkazishini ta'kidladi.
“BMT yadroviy kuzatuv agentligi Eron yadroviy inshootlariga qilingan hujumlarni qoralashdan bosh tortganida, Eronning NPT bo‘yicha majburiyatlarini qabul qilishini kutish adolatdan emas,” dedi Bag‘oyi.
Grossi uranni boyitishni qayta boshlash ehtimoli haqida ogohlantirdi
IAEA Bosh direktori Rafael Grossi yakshanba kuni Eron uranni boyitishni bir necha oy ichida qayta boshlashi mumkinligi haqida ogohlantirdi, garchi Vashingtonning so‘zlariga ko‘ra, yaqinda amalga oshirilgan havo hujumlari Tehronning yadroviy imkoniyatlariga sezilarli darajada zarar yetkazgan.
“Ularning imkoniyatlari mavjud. Ular bir necha oy ichida, yoki undan ham kamroq vaqt ichida, bir necha sentrifugalar yordamida boyitilgan uran ishlab chiqarishni boshlashlari mumkin,” dedi Grossi CBS News’ning Face the Nation dasturiga bergan intervyusida.
U Fordow, Natanz va Isfahondagi asosiy inshootlarga yetkazilgan jismoniy zararlarni tan oldi, ammo Eron ichidagi ilmiy va texnik bilimlar saqlanib qolganini ta'kidladi.
“Bu bilimlarni yo‘q qilib bo‘lmaydi. Siz ega bo‘lgan bilim va imkoniyatlarni yo‘q qilishning iloji yo‘q,” dedi Grossi.
U, shuningdek, Eronning yuqori darajada boyitilgan uran zaxiralarini hujumlardan oldin boshqa joyga ko‘chirganligi haqidagi xabarlardan xavotir bildirdi.
“Bu material qayerda ekanligi aniq emas,” dedi Grossi.
MAGATE inspektorlari Isroilning kuchli bombardimonlarini o‘z ichiga olgan mojarolar davomida ham Tehronda qolishda davom etmoqda.
