Bugun, 13 iyun kuni Isroil, Eron, Iroq va Iordaniya ustidagi havo hududi aviakompaniyalar tomonidan bo'shatildi, chunki Isroil Eron hududidagi nishonlarga hujum boshladi. Flightradar24 ma'lumotlariga ko'ra, aviakompaniyalar yo'lovchilar va ekipaj xavfsizligini ta'minlash uchun parvozlarni yo'naltirish yoki bekor qilishga shoshilishdi.
Dunyo bo'ylab ko'payib borayotgan mojarolar zonalari aviakompaniyalar faoliyati va daromadlariga tobora ko'proq yuk bo'lmoqda, shuningdek xavfsizlikka oid tashvishlarni oshirmoqda.
Osprey Flight Solutions aviatsiya xavfi bo'yicha maslahat xizmatining ma'lumotlariga ko'ra, 2001 yildan beri oltita tijorat samolyoti tasodifan urib tushirilgan va uchta samolyot deyarli urib yuborilgan.
Juma kuni Isroil Eronning yadroviy inshootlari, ballistik raketa zavodlari va harbiy qo'mondonlarini nishonga olganini e'lon qildi. Bu harakatni Tehronni atom quroli yaratishdan to'xtatish uchun ko'p bosqichli hujumning boshlanishi deb atadi.
Tel-Avivdagi Ben Gurion aeroporti keyingi e'longacha yopildi va Isroilning havo mudofaasi bo'linmalari Eron tomonidan ehtimoliy javob zarbalari uchun yuqori tayyorgarlik holatiga keltirildi.
Isroilning milliy aviakompaniyasi El Al Airlines Isroilga va undan parvozlarni to'xtatganini ma'lum qildi. Eronning havo hududi ham keyingi e'longacha yopilgan, bu haqda davlat ommaviy axborot vositalari va uchuvchilarga xabar berildi.
Eron hududiga hujumlar haqida xabarlar paydo bo'lganida, Emirates, Lufthansa va Air India kabi aviakompaniyalar tomonidan amalga oshirilayotgan bir qancha tijorat parvozlarga Eron ustidan uchayotgan edi. Air India o'zining Yevropa va Shimoliy Amerika yo'nalishlari uchun Eron ustidan uchib o'tadi va bir qancha parvozlarni, jumladan Nyu-York, Vankuver, Chikago va Londondan uchayotganlarini yo'naltirish yoki qaytarish haqida xabar berdi.
Emirates va Lufthansa esa, izoh bermadi.
‘Xavotirli vaziyat hamon davom etmoqda”
Juma kuni ertalab Iroq o'z havo hududini yopdi va barcha aeroportlardagi harakatni to'xtatdi, deb xabar berdi Iroq davlat ommaviy axborot vositalari. Eron bilan chegaradosh Iroqning sharqiy qismi dunyodagi eng band havo yo'llaridan birini o'z ichiga oladi, bu orqali har qanday vaqtda Osiyodan Yevropaga va Yevropadan Fors ko'rfaziga o'nlab parvozlar amalga oshiriladi.
Parvozlar asta-sekin Markaziy Osiyo yoki Saudiya Arabistoni ustidan yo'naltirildi, bu haqda parvozlarni kuzatish ma'lumotlari ko'rsatdi. Isroil va Iroq o'rtasida joylashgan Iordaniya ham Isroil kampaniyasi boshlanganidan bir necha soat o'tgach, o'z havo hududini yopdi.
“Vaziyat hali ham rivojlanmoqda - operatorlar hozirda mintaqada yuqori darajada ehtiyotkorlik bilan harakat qilishlari kerak”, deb xabar berdi Safe Airspace, OPSGROUP tomonidan boshqariladigan va parvoz xavfi haqida ma'lumot almashuvchi a'zolik asosidagi tashkilot.
Juma kuni ertalab Dubayga qo'nishi kerak bo'lgan bir nechta parvozlar yo'naltirildi. Manchesterdan Dubayga uchayotgan Emirates reysi Istanbulga yo'naltirildi, Belgraddan uchayotgan flydubai reysi esa Armanistonning Yerevan shahriga yo'naltirildi.
Byudjet aviakompaniyasi Flydubai Amman, Bayrut, Damashq, Eron va Isroilga parvozlarni to'xtatganini va bir qator boshqa parvozlar bekor qilinganini, yo'naltirilganini yoki jo'nash aeroportlariga qaytarilganini ma'lum qildi. Qatar Airways juma kuni Damashqqa rejalashtirilgan ikki parvozini bekor qildi, deb ko'rsatadi Flightradar24 ma'lumotlari.
2023 yil oktyabr oyidan beri Yaqin Sharqdagi Isroil-Falastin mojarosi tijorat aviatsiyasini qisqa muddatli dronlar va raketalar hujumlari bilan bir havo yo'llarini bo'lishishga majbur qildi – ba'zilari uchuvchilar va yo'lovchilar tomonidan ko'rinadigan darajada yaqin bo'lgan.
O'tgan yili Yaqin Sharqdagi havo hududi har kuni Yevropaga va undan 1,400 ta parvoz tomonidan kesib o'tilgan, deb ko'rsatadi Eurocontrol ma'lumotlari. O'tgan yili Qozog'iston va Sudanda samolyotlar qurol bilan urib tushirilgan edi. Bu hodisalar 2014 yilda Ukraina sharqida Malaysia Airlines MH17 reysining urib tushirilishi va 2020 yilda Tehrondan uchayotgan Ukraine International Airlines PS752 reysining urib tushirilishi kabi yuqori darajadagi voqealardan keyin sodir bo'ldi.
