Turkiya F-35 samolyot dasturiga qaytishni maqsad qilmoqda, bu dasturdan Anqara “nohaq” chiqarib yuborilgan edi, garchi ilg‘or samolyotni rivojlantirish uchun yuzlab million dollar hissa qo‘shgan bo‘lsa ham.
Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an payshanba kuni bu haqda gapirib, “Biz F-35lardan voz kechmadik,” dedi. Bu gapni u NATOning Gaagadagi sammitidan qaytish chog‘ida jurnalistlarga aytdi.
“Biz loyihaga qaytish niyatimizni hamkorlarimiz bilan muhokama qilmoqdamiz. Turkiya dasturdan nohaq chiqarib tashlangan edi,” dedi u.
Turkiya ko‘p maqsadli samolyotni ishlab chiqishda AQSh bilan hamkorlik qilgan sakkiz davlatdan biri edi. “F-35 dasturi texnik jarayon bo‘lishi bilan birga siyosiy jarayon hamdir,” dedi Erdo‘g‘an. “Biz har doim bu (Turkiyaning dasturdan chiqarilishi) qarorni ittifoqchilik ruhiga mos emas deb tanqid qilganmiz.
“Biz bu masalani janob Tramp bilan uchrashuvlarimizda muhokama qilganmiz va texnik darajadagi muzokaralar boshlangan edi. Umid qilamizki, biz bu borada oldinga siljiy olamiz.”
Turkiya dasturdan chetlatilgan edi, chunki Anqara Rossiyadan S-400 havo mudofaa tizimini sotib olgan edi. Ammo Erdo‘g‘an Rossiya havo mudofaa tizimining ahamiyatini kamaytirib, S-400 masalasi Tramp bilan muhokama qilinmaganini aytdi. “Bu (S-400) yopilgan masala,” dedi u.
“Havo mudofaa tizimi faqat S-400 bilan tugamaydi. Biz o‘zimizning ‘Temir gumbaz’ tizimimizni rivojlantirmoqdamiz,” dedi u.
Erdo‘g‘an Anqara “tizimlar tizimi”ni qurayotganini, bunga mahalliy raketa mudofaa loyihalari, masalan, SİPER, HİSAR, SUNGUR va milliy jangovar samolyot KAAN kirishini ta’kidladi.
NATO sammiti natijalari
Erdo‘g‘an NATOning keyingi o‘n yillikda mudofaa xarajatlarini YAIMning 5 foiziga oshirish majburiyatini ta’kidlab, Turkiya bu maqsadga eng yaqin davlatlardan biri ekanini aytdi.
U, ayniqsa, mudofaa sanoati sohasida ittifoqchilar o‘rtasidagi cheklovlarni olib tashlash muhimligini ta’kidladi.
Erdo‘g‘an, shuningdek, Turkiya 2026-yilda NATO yetakchilari sammitiga mezbonlik qilishini tasdiqladi.
Ukraina–Rossiya tinchlik muzokaralari
Erdo‘g‘an Turkiyaning Ukraina–Rossiya mojarosida vositachi sifatidagi roliga sodiq qolishini ta’kidlab, to‘xtab qolgan Istanbul jarayonini qayta boshlashga bo‘lgan majburiyatini qayd etdi va uchinchi tinchlik muzokaralarini o‘tkazishni taklif qildi.
“Hamma tinchlikdan voz kechsa ham, biz voz kechmaymiz,” dedi u va Kiyev hamda Moskva Turkiyaning vositachiligiga ishonch bildirishda davom etayotganini ochiqladi.
Erdo‘g‘an, shuningdek, sammit davomida ikki tomonlama uchrashuvda Tramp ushbu sammitni qo‘llab-quvvatlaganini ma’lum qildi.
“Agar Putin Istanbulga yoki Anqaraga kelib, muammoni hal qilsa, men ham kelaman,” degan ekan Tramp Erdo‘g‘anga.
