Picha ya Rais wa Kenya William Ruto ilining'inia juu ya viongozi wakuu wa vikosi vya Sudan vya RSF na washirika wao, waliokusanyika wiki iliyopita katika mji mkuu wa Kenya, Nairobi.

Mkataba uliokusudiwa kuanzisha serikali sambamba ya Sudan haukutiwa saini katika hafla hiyo, lakini viongozi hao walikutana siku chache baadaye faragha kwa hafla ya kutia saini, ambapo walitangaza kuwa wataanzisha serikali ya "amani na umoja."

Hili lilizusha hasira na mzozo wa kidiplomasia kati ya Sudan na Kenya, huku kiongozi wa wa Baraza Kuu la Sudan, Jenerali Abdel Fattah Al-Burhan, akionya dhidi ya hatua yoyote ya kuunda serikali sambamba.

Uungaji mkono dhahiri wa Kenya kwa vikosi vya kijeshi na washirika wao umeacha wajibu wao wa muda mrefu wa upatanishi wa kikanda ukiwa na shaka. Wataalamu wanasema mpango wa Kenya unaonekana 'hatari' kwani unapendekeza kuhalalisha RSF na Nairobi.

"Kenya inahitaji kufahamu athari zinazoweza kutokea kwa hatua kama hizo. Hii inaweza kusababisha kutengwa,” mwanadiplomasia wa zamani wa Kenya Ngovi Kitau anaiambia TRT Afrika.

Vita vinavyoendelea kati ya jeshi la Sudan na vikosi vya RSF vilizuka mwezi Aprili 2023, na kusababisha vifo vya maelfu na mamilioni ya raia kuhama makazi yao.

Mgogoro huo umesababisha janga baya zaidi la watu duniani, kulingana na Umoja wa Mataifa, na karibu watu milioni 14 - ikiwa ni takriban asilimia 30 ya watu - wamekimbia makazi yao, na maelfu ya raia wameuawa.

Wizara ya Mambo ya Nje ya Sudan mjini Khartoum imeishtumu Kenya kwa kuwa mwenyeji wa RSF na washirika wake, na kumrejesha nyumbani balozi wake kutoka Nairobi kwa "mashauriano" kuhusu "hatua ya uhasama dhidi ya Sudan."

Jeshi la Sudan, likiongozwa na Jenerali Al-Burhan, tayari limetangaza mipango ya kuunda serikali mpya ya kusimamia masuala ya nchi hiyo na kuitaka Kenya kuachana na "njia hatari" ambayo inatishia amani ya eneo hilo.

Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Antonio Guterres ameeleza "wasiwasi wake mkubwa" juu ya hali ya RSF na nia yake ya kuanzisha serikali sambamba.

"Kuongezeka huku kwa mzozo nchini Sudan kunazidisha mgawanyiko wa nchi na hatari ya kuendele kwa mgogoro," Guterres alisema.

Kenya inasisitiza kuwa mikutano ya RSF mjini Nairobi ilikusudiwa kutoa majukwaa ya juhudi za kumaliza vita. Ilitaja historia yake ya kukuza mazungumzo "bila nia yoyote mbaya" inapojaribu kutetea hatua yake ya hivi punde.

"RSF na makundi ya kiraia ya Sudan kuwasilisha dira ya uongozi uliopendekezwa mjini Nairobi kunaendana na jukumu la Kenya katika mazungumzo ya amani," Waziri wa Mambo ya Nje wa Kenya Musalia Mudavadi alisema.

Aliangazia juhudi za awali za upatanishi za nchi hiyo, ikiwa ni pamoja na kuandaa mazungumzo ambayo yalisuluhisha vita vya awali vya wenyewe kwa wenyewe vya Sudan, ambavyo vilisababisha Sudan Kusini kupata uhuru. "Wakati Kenya inatoa nafasi hii, haina nia yoyote potofu. Ni kwa sababu tunaamini hakuna suluhu ya kijeshi kwa mizozo ya kisiasa,” aliongeza.

Hata hivyo, ushirikiano wa Kenya na vikosi vya kijeshi na washirika wao umezua wasiwasi kutoka kwa viongozi wa eneo hilo na vikundi vya harakati, ambao wanahofia kuwa unaweza kuisambaratisha zaidi Sudan.

Jeshi la Sudan tangu wakati huo limepata nguvu katika medani ya vita, likipiga hatua kubwa kaskazini na mashariki, na liko kwenye uwezekano wa kuudhibiti mji mkuu wote, Khartoum. RSF na washirika wake wanadhibiti sehemu tu za miji.