На 19 март, шестгодишната Сухаир Ахмед Шараф стоеше во кампот Ал-Нусејрат во централна Газа, гледајќи ги нејзините баба и дедо како се подготвуваат да заколат овца за да ја поделат со соседите, кога израелска ракета го разурна местото.
Нејзиниот дедо и баба починаа веднаш. Соседите ги извлекоа неа и нејзиниот постар брат од урнатините, брзо носејќи ги во амбулантно возило. Во болницата, лекарите пронајдоа парче шрапнел заглавено во нејзиниот 'рбет.
Будејќи се два дена по операцијата под анестезија, Сухаир дозна дека никогаш повеќе нема да може да оди.
„Нема зборови за болката со која живее. Секој ден ме прашува: Мамо, дали ќе одам повторно?. Ми го крши срцето“,вели нејзината мајка за ТРТ Ворлд.
Нејзиниот живот сега е постојана борба. Таа има потреба од помош за јадење, спиење, па дури и за седење.
Во последните 21 месец, Израел уби над 57.000 луѓе во Газа, област еднаква на американскиот град Лас Вегас, но со повеќе од три пати поголемо население.
УНИЦЕФ вели дека помеѓу 3.000 и 4.000 деца изгубиле еден или повеќе екстремитети, што ја прави Газа дом на повеќе деца со ампутирани екстремитети по жител отколку било каде на друго место во светот.
ОН вели дека најмалку 14.500 деца ги загубиле животите во неселективното гранатирање на Израел во една од најгусто населените области во светот. Бројот на повредени е околу 110.000, вклучувајќи 25.000 деца.
Мајката на Сухаир вели дека нејзината ќерка сонува повторно да игра и црта, но достапноста на протетски екстремитети останува ограничена. Нејзиното семејство е во контакт со Светската здравствена организација (СЗО) за протетски екстремитет. Но тешко се добиваат одобренија за патување надвор од Газа за медицински процедури.
„Дали ќе ми пораснат рацете?“
Дванаесетгодишната Сара Мусаб Ал-Барш се соочи со слична трагедија на 23 октомври 2024 година, во кампот Џабалија. Таа возела велосипед со својот татко за да купи ручек кога израелска ракета го погодила соседството.
„Ги изгубив татко ми и рацете додека трепнав“, вели Сара за TРТ Ворлд. Нејзиниот чичко, кој бил во близина во времето на ракетниот напад, ѝ пружил прва помош и повикал болничари.
Во болницата владеел целосен хаос додека ранетите ги полнеле ходниците. „Сара ме праша: „Мамо, дали ќе ми пораснат рацете?““, вели нејзината мајка.
Животот на Сара сега е необјасниво тежок. Најлошо од сè, ѝ недостига цртањето, нешто што го правела со страст пред да ги изгуби двете раце.
„Целиот мој живот се промени“, вели таа.
Нејзината мајка соработува со СЗО за набавка на протетски екстремитети, но бирократските пречки, како што се дозволите за патување, го ограничуваат пристапот на Сара до протетски екстремитети.
Приказната за 16-годишниот Јусеф Мохамед Хусеин, кој ја изгубил ногата во израелски напад не се разликува од другите. На 6 јуни 2024 година, тој спиел со своето семејство кога бомба го погодила нивниот дом во 4 часот наутро во кампот Ал-Нусејрат.
„Се разбудив обесен на дрво пред нашата куќа“, раскажува тој за ТРТ Ворлд. „Потоа паднав врз автомобил. Не можев да го почувствувам своето тело.“ Соседите истрчаа да ги спасат преживеаните, брзо носејќи го Јусеф во амбулантно возило.
Се разбудил неколку дена подоцна и открил дека неговите родители и двајца браќа и сестри се мртви, а ногата му е ампутирана.
„Првото нешто што го помислив беше дека никогаш повеќе нема да играм фудбал“, вели тој. „Секој пат кога ќе ги видам моите рани, моментот на повредата се враќа.“
Сепак, Јусеф не ја изгубил надежта. Тој се радува што еден ден ќе има протетски екстремитет за да врати малку нормалност во својот живот.
Зрак надеж
Осумгодишната Сидра Ал Бордини ја изгубила раката од шрапнел додека си играла со своите сестри во училиштето Нусеират, импровизирано засолниште за бегалци во Газа.
Нејзината мајка, Сабрин Ал Бордини, за ТРТ Ворлд изјави дека губењето на раката значело дека Сидра повеќе не можела да вози велосипеди или да црта. „Тоа беа нејзините омилени работи.“
Но животот на Сидра доби позитивен пресврт кога се вклучи Бионикс (Bioniks), компанија за протетика со седиште во Пакистан.
Основана од Анас Ниаз, инженер по мехатроника, Бионикс произведува протетика со вештачка интелигенција по значително пониска цена од повеќето конвенционални компании.
„Осумдесет проценти од луѓето ширум светот немаат пристап до протетски екстремитети, особено функционални“, изјави Ниаз за ТРТ Ворлд.
„Функционален“ протетски екстремитет ја имитира функционалноста и изгледот на вистинска рака, за разлика од „козметички“ што само го заменува недостасувачкиот дел од телото.
Иако конвенционалните протетски процедури бараат скапо патување до специјализирани клиники, што е речиси невозможно за децата од Газа, Бионикс ја елиминира оваа бариера, вели Нијаз.
За Сидра, персоналот во клиниката Мафаз во Аман користел апликација за 3Д скенирање за да го измери нејзиниот преостанат екстремитет. Бионикс изработил протетска рака по нарачка во Пакистан и ја доставил во Јордан.
„Потребни беа само пет до десет минути, а таа веднаш ја користеше раката“, го опишува моментот кога таа се ракувала со мајка си и држела шише како „безсценето нешто“.
Рака произведена во Бионик чини околу 2.500 долари, што е многу помалку од цената од 10.000 до 20.000 долари за протетски екстремитет произведен во САД.
„Ние сме општествено претпријатие. Шеесет проценти од лицата со попреченост живеат во неразвиени региони. Тоа е нашиот фокус“, вели тој.
Рацете на Бионикс се отпорни на потење, издржливи и опремени со сензори калибрирани преку мобилна апликација, намалувајќи ја потребата од посети на клиника, додава тој.
За разлика од традиционалните производители, кои произведуваат од 30 до 40 екстремитети месечно, Бионикс може да произведе 500. Нивната фабрика на соларна енергија, базирана на контејнери, може да се распореди насекаде, дури и во конфликтни зони.
„Сакаме лабораторија во Газа или Јордан“, вели Нијаз. „Децата не треба да ги напуштаат своите семејства за лекување“.
Извор: ТРТ Ворлд
