Обновеното израелско бомбардирање на Газа не започна во вакуум. Тоа е дел од оркестрираната воена стратегија што доаѓа со политичка порака и хуманитарна цена која е сѐ поголема.

За помалку од 24 часа, повеќе од 400 Палестинци беа убиени во еден од најсмртоносните напади од почетокот на 16-месечната војна, што сигнализира остар пресврт во преговарачката положба на Израел и неговата тактика на бојното поле.

Оваа ненадејна воена ескалација уследи по јавната осуда од страна на високиот функционер на Хамас, Осама Хамдан за израелската промена во преговорите. 

Според Хамдан, претходниот предлог на американскиот преговарач за заложници Адам Болер ненадејно бил заменет со оној на американскиот пратеник Стивен Виткоф.

Новата понуда, тврди Хамдан, ги поткопува темелите на втората фаза од претходниот договор за прекин на огнот и ги лишува од нејзините основни принципи, вклучително и целосно повлекување на израелските сили од Газа, како и отстранување на урнатините како помош во напорите за реконструкција.

Непосредноста и интензитетот на воениот одговор на Израел јасно сигнализираат дека преговорите сега ќе се водат преку сила наместо дијалог.

Атентати како политичко оружје

Неодамнешните напади претставуваат пресметани напади дизајнирани да го осакатуваат и политичкото и военото раководство на Хамас и Исламски џихад.

Меѓу убиените е Јасер Харб, член на политичкото биро на Хамас; Абу Убаида ал Џамаси, уште еден клучен лидер на Хамас; Абу Хамза, портпарол на бригадите Ал-Кудс (вооруженото крило на Исламскиот џихад); и Махмуд Абу Ватфа, висок функционер во Министерството за внатрешни работи на Хамас.

Овие напади потсетуваат на стратегијата за напади со обезглавување што ја користи Израел против Хезболах, со цел да се фрагментираат командните структури и да се всади парализа на раководството.

Основната намера е јасна: да се создаде атмосфера на страв, а истовремено да се ослабне капацитетот за управување на Хамас, притискајќи ја групата да направи значителни отстапки - особено ослободување заложници без реципрочна размена на затвореници - воспоставена црвена линија за Хамас.

Преговарање преку принуда

Оваа ескалација е тактички маневар насочен кон обликување на исходите од преговорите преку воена сила.

Стратегијата одразува поширок образец на израелската дипломатија: обликување на исходот од разговорите преку динамика на бојното поле наместо меѓусебно разбирање. Оваа методологија длабоко го комплицира политичкиот пејзаж, терајќи го Хамас понатаму во одбранбена положба и потенцијално исфрлајќи ја можноста за сеопфатно примирје.

Истовремено, хуманитарното уништување - масовни цивилни смртни случаи, раселување во Беит Ханун и Кан Јунис и уништување на критичната инфраструктура - го интензивира психолошкиот притисок, со цел да се принуди раководството на Хамас на потчинување. Сепак, историјата сугерира дека овој пристап може само да го зајакне отпорот и да поттикне продолжено насилство.

Меѓународни и домашни импликации

Не може да се занемари улогата на Соединетите Држави во оваа ескалација. Потврдените изјави на Белата куќа укажуваат на претходна консултација, повторувајќи ги минатите американско-израелски координирани стратегии против Хезболах, кои вклучуваа насочени напади со висок интензитет за да се сменат стратешките реалности.

Таквата координација сигнализира поддршка на Вашингтон за постојана офанзива доколку Хамас ги одбие условите на Израел.

Природата на операцијата - синхронизирани атентати од висок профил - сугерира дека ова не е кратка кампања, туку потенцијално продолжен воен ангажман.

Политичката цел се усогласува со претходно изразените намери на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и претседателот Доналд Трамп да ја уништат политичката инфраструктура на Хамас и да го реинжинерираат повоениот пејзаж на Газа. 

Зад сцената, дискусиите околу идното владеење на Газа, регионалните инвестициски планови, па дури и принудните трансфери на население сѐ повеќе се шират - сигнализирајќи дека ова не е само војна, туку увертира за стратешка реконфигурација.

Оваа ескалација, исто така, имаше значителни внатрешно-политички импликации во Израел, особено олеснувајќи го враќањето на крајнодесничарскиот политичар Итамар Бен-Гвир како министер за национална безбедност, потег што премиерот Нетанјаху го смета за стратешки суштински.

Бен-Гвир, познат по своите тврдокорни, ултранационалистички ставови, се залага за агресивни безбедносни политики, зголемена експанзија на населбите и построги мерки против палестинското население. 

Неговото враќање на функцијата не е само симболичен гест, туку стратешки маневар што му овозможува на Нетанјаху да обезбеди критична политичка поддршка неопходна за одобрување на националниот буџет на Израел до 31 март 2025 година.

Така, ескалацијата на Нетанјаху служи за двојна цел: воена доминација во странство и политички опстанок дома. Враќањето на Бен-Гвир на позиција со значително влијание сигнализира потенцијално страшни последици за Палестинците, што веројатно ќе доведе до засилени активности за населување, засилени безбедносни мерки и натамошна ерозија на палестинските граѓански и политички права - дополнително комплицирајќи ја и онака кревката регионална динамика.

Хуманитарен колапс

Додека се развиваат политичките маневри и воените стратегии, хуманитарната состојба во Газа падна на катастрофално ниво.

Од 2 март 2025 година, никаква храна не влезе во енклавата, што ги продлабочува стравувањата од глад. Рамазан, традиционално период на духовно размислување, се претвори во период на глад и тага.

Пазарите се речиси празни, а цените на малкуте преостанати стоки се тројно зголемени. Без можности за вработување од почетокот на војната, луѓето остануваат без средства за приход.

Преживеаните живеат во импровизирани шатори среде преполната канализација, додека инфраструктурата се распаѓа под немилосрдните напади. Израел постојано ги попречуваше напорите за реконструкција, влошувајќи ги страдањата.

Без струја или чиста вода повеќе од 18 месеци, здравствениот сектор во Газа се соочува со неминовен колапс, ризикувајќи масовни смртни случаи од глад и болести.

Посредување во последен момент

Во обид да ја запре кризата, Египет покани делегација на Хамас во Каиро, надевајќи се дека ќе ги спаси преговорите за прекин на огнот и ќе спречи понатамошна ескалација. Меѓутоа, со оглед на моменталниот моментум на израелската кампања и нејзините наведени цели, изгледите за брзо решение остануваат мали.

Сепак, политичките набљудувачи веруваат дека во рок од една недела од континуираните напади, може да созреат услови за нова рунда разговори за компромис. Двете страни може да постигнат половичен договор што вклучува размена на заложници и затвореници. Сепак, секое такво разбирање веројатно ќе биде привремено и кревко, при што потенцијалот за обновување на војувањето секогаш се наѕира веднаш под површината.

Последните случувања во Газа ја истакнуваат длабоко вознемирувачката промена во водењето на војната и дипломатијата. Израел се чини дека ја користи ескалацијата не само како воена алатка, туку и како примарен јазик на преговорите. 

Преку разорни напади, насочени атентати и хуманитарно задушување, Израел се обидува повторно да ги напише условите за договор, наметнувајќи ја својата волја, не преку дијалог, туку преку уништување.

Она што останува да се види е дали оваа стратегија ќе произведе трајно решение или само ќе го продлабочи циклусот на насилство, отпор и страдање. 

Во секој случај, пораката е јасна: во денешна Газа, дипломатијата се води преку цевката на пиштолот, а цената се плаќа во животи на цивили.

Хусам Маруф

Хусам Маруф е палестински поет и писател од Газа, кој пишувал за неколку публикации, вклучувајќи ги Расеф22 и Ал Џезира