Последните грнчари во Велес:
Желба за зачувување на традицијата
КУЛТУРА
2 мин читање
Последните грнчари во Велес: Желба за зачувување на традицијатаГрнчарството е еден од најстарите занаети на светот. Поминало низ векови турбуленции и повторно, некако, опстоило. Но денес е на работ на исчезнување
Последните грнчари во Велес: Желба за зачувување на традицијата / ТРТ Балкан МК
5 јуни 2025

Освен по својата раскрсничка географска положба, Велес низ вековите бил и вистински центар за грнчарството – занает стар колку и самата цивилизација. Под прстите на мајсторите, обична грутка глина се претвора во уметност, во секојдневен предмет, во приказна.

Екипата на ТРТ Балкан разговараше со еден од последните чувари на оваа традиција- грнчарот Гоце Станчев. Со 15 години искуство зад грбот, тој и неговата сопруга го негуваат занаетот со љубов која, како што вели, не ја наследиле – туку самите ја откриле.
„Грнчарството не се учи лесно. Ни да го совладаш, ни да го издржиш. Сепак, кога еднаш ќе ти влезе под кожа – станува начин на живот“, вели Станчев.

Грнчарството, како што објаснува Станчев, е еден од најстарите занаети на светот. Поминало низ векови турбуленции и повторно, некако, опстоило. Но денес е на работ на исчезнување.
„Можеби сме последната најмлада генерација на грнчари во Македонија. Во Велес има уште тројца-четворица, во цела држава – едвај десетина“, вели тој со доза на тага. Иако бројката е мрачна, сепак, Велес останува симбол.
„Тука работеле и до 30 мајстори некогаш. Голема заслуга има и фамилијата Левкови – нивните производи се продавале низ цела Европа.“

Но токму во овие тешки времиња, Станчев гледа потенцијал. „Ова е еколошки производ. Храната подготвена во глинен сад има посебен вкус. И денес има побарувачка – само нема кој да работи“, вели тој. Надвор од Македонија, додава, грнчарството е на високо ниво – ценето, барано, поддржано.

Како претседател на здружението „Разбој“, Станчев и неговите соработници се борат да ја оживеат оваа уметност. Преку проекти, соработка и промоција, се обидуваат да ѝ дадат нов здив.
„Секогаш сум подготвен да ја отворам својата работилница. Кој сака да учи – нека дојде. Вистинскиот занаетчија завршил работа дури кога ќе најде кому да го пренесе знаењето.“

Во Велес веќе се појавуваат нови работилници – простори каде младите имаат можност да ја допрат глината, да ја осетат нејзината тежина, но и нејзината магија.
„Грнчарството не е само занает. Тоа е уметност. Почнуваш со една грутка земја и завршуваш со нешто што ќе живее со некого дома“, вели Станчев.


Грнчарството не е само вештина на обликување – туку потсетник дека убавото бара трпение, дека рацете што создаваат – всушност, оживуваат културна меморија. И можеби, наместо да згасне, овој занает повторно ќе заживее – во срцата на некоја нова, млада генерација креативци.


Повеќе
ЕУ: Подготвуваме противмерки за царините на Трамп, последиците ќе бидат страшни за милиони луѓе
Трамп прогласи економска независност и воведе реципрочни тарифи ширум светот
Трамп очекува наскоро Маск да се повлече од Белата куќа
Министерот Фидан ќе присуствува на состанокот на НАТО во Брисел
Бројот на загинати во земјотресите во Мјанмар надмина 3.000
Произраелските групи притискаат да се прекине мандатот на Франческа Албанезе во ОН
Протест во Сараево поради лошата економска ситуација и високите трошоци за живот
Сојузот на синдикати на С. Македонија на протест, бара зголемување на минималната плата на 500 евра
Кристин Лагард: Тарифите на Трамп ќе имаат негативни последици ширум светот
Сијарто најави дека Унгарија и Србија ќе градат нов нафтовод до 2028 година
Велика Британија воведе електронски дозволи за влез на европските државјани
Косово сака да потпише договор за стратегиска соработка со Велика Британија во областа на одбраната
Мицотакис: Грција има намера да потроши 25 милијарди евра за одбрана во наредните години
Вучевиќ: СНС утре ќе дојде на консултации кај Вучиќ со неколку имиња за мандатарот на новата влада
Кандидатот за врховен судија во кој Маск вложи милиони долари загуби на изборите во Висконсин
Погледнете во TRT Global. Споделете го своето мислење!
Contact us