مراد سوفواوغلو

دوره سه‌ساله مأموریت فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در فلسطین، این هفته به پایان می‌رسد و شورای حقوق بشر سازمان ملل قرار است در تاریخ ۴ آوریل درباره تمدید این مأموریت تا سال ۲۰۲۸ رأی‌گیری کند. این رأی‌گیری در شرایطی انجام خواهد شد که بعضی گروه‌های حامی اسرائیل و برخی سیاست‌مداران، به دلیل انتقادهای آلبانیز از سیاست‌های اسرائیل، پاکسازی قومی و نسل‌کشی علیه فلسطینی‌ها در گزارش‌های رسمی خود، خواستار پایان مأموریت او هستند.

فرانچسکا آلبانیز، استاد حقوق بین‌الملل و اهل ایتالیا است. وی به‌عنوان یکی از مدافعان سرسخت حقوق فلسطینیان، همواره جنایات و نسل‌کشی اسرائیل در غزه را مستندسازی کرده است. او به واسطه فعالیت‌هایش، به یکی از تأثیرگذارترین و شجاع‌ترین چهره‌های سازمان ملل در دوره بحران شدید برای فلسطینیان تبدیل شده است.

رأی‌گیری روز جمعه ۴ آوریل درباره انتصاب مجدد آلبانیز، تنها یک روند اداری نیست؛ بلکه آزمونی برای اعتبار اخلاقی سازمان ملل به شمار می‌آید.

آلبانیز در اول ماه مه ۲۰۲۲ در سمت گزارشگر ویژه سازمان ملل در فلسطین منصوب شد و نزدیک به سه سال است که در این جایگاه فعالیت می‌کند. این سمت معمولاً برای دو دوره متوالی به فرد داده می‌شود و انتصاب اولیه از طریق رأی‌گیری ناشناس انجام شده و تمدید دوره دوم نیاز به رأی اکثریت از ۴۷ عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل (HRC) دارد.

ریچارد فالک، استاد برجسته حقوق بین‌الملل و گزارشگر ویژه پیشین سازمان ملل در فلسطین اشغالی (۲۰۰۸-۲۰۱۴)، در این باره اظهار داشت: در دوران فعالیت شش‌ساله‌ام به‌عنوان گزارشگر ویژه فلسطین، هیچ موردی از عدم تمدید دوره دوم ندیده‌ام. دلایل تأیید او بسیار محکم و قوی هستند.

ریچارد فالک در گفت‌وگو با تی‌آرتی ورلد اعلام کرد که آلبانیز همواره با انرژی و تعهد فراوان مشغول فعالیت بوده است، بااین‌وجود، آلبانیز همواره از سوی دیده‌بان سازمان ملل مورد حمله قرار گرفته است. این سازمان کمپینی برای ممانعت از انتصاب مجدد او راه‌اندازی کرده و اتهامات یهودستیزی علیه وی مطرح شده که به‌نوعی ترور شخصیتی آلبانیز به شمار می‌روند.

تی‌آرتی ورلد در تلاش است تا پیش از زمان رأی‌گیری با آلبانیز گفت‌وگو کند، اما تا لحظه انتشار این گزارش، هنوز موفق به صحبت با وی نشده است.

ریچارد فالک که فردی یهودی - آمریکایی است، اتهامات علیه آلبانیز را «کاملاً بی‌اساس» می‌داند و اضافه می‌کند: من فرانچسکا آلبانیز را به‌خوبی می‌شناسم. او فردی با بالاترین معیارهای اخلاقی است. او مدافع واقعی حقوق بشر و کاملاً عاری از هرگونه تعصب نسبت به گروه‌های قومی، از جمله یهودیت است.

آیا آلبانیز برای دومین دوره منصوب خواهد شد؟

فرانچسکا آلبانیز مدت‌ها یکی از معدود مقام‌های سازمان ملل است که به طور صریح اسرائیل را به دلیل اشغال، آپارتاید و ساخت شهرک‌های یهودی و به‌ویژه در جریان حمله نظامی اخیر به غزه که بسیاری از کارشناسان حقوقی و دادگاه‌های بین‌المللی آن را نسل‌کشی توصیف کرده‌اند، محکوم کرده است.

بااین‌حال، وضعیت ادامه فعالیت وی برای دومین دوره همچنان نامشخص است. هلند اعلام کرده که با تمدید فعالیت وی برای دوره دوم مخالف است و برخی از اعضای کنگره آمریکا نیز اعتراضاتی مشابه داشته‌اند. اما عدم عضویت آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال جاری ممکن است نفوذ مستقیم واشنگتن را کاهش داده و شانس آلبانیز را افزایش دهد.

ریچارد فالک در رد اتهامات مطرح‌شده درباره تخلف مالی آلبانیز، آن‌ها را غیرقابل‌قبول و بخشی از یک کارزار تخریب دانست. او تأکید کرد که آلبانیز به طور داوطلبانه و بدون دریافت حقوق فعالیت کرده است. وی هشدار داد که در صورت برکناری آلبانیز، این اقدام نه‌تنها لابی‌های طرفدار اسرائیل را جسورتر خواهد کرد، بلکه به اعتبار سازمان ملل نیز آسیب خواهد زد و افزود: این رویکرد، شبیه به یک واکنش تنبیهی برای شجاعت و صلاحیت بی‌نظیر او خواهد بود. درحالی‌که انتظار می‌رفت، وی باید به‌خاطر عملکردش مورد تقدیر قرار گیرد.

ریچارد فالک پیش‌بینی می‌کند که حتی اگر آلبانیز پیروز شود، اسرائیل این موضوع را به‌عنوان نشانه‌ای از «مواضع ضد اسرائیلی سازمان ملل» تعبیر خواهد کرد. او در این باره افزود: این موضع اسرائیل شرم‌آور است، به‌ویژه باتوجه‌به اینکه رفتار مجرمانه خود این کشور به طور مداوم از سوی دادگاه بین‌المللی دادگستری و دادگاه کیفری بین‌المللی محکوم شده است.

آلبانیز؛ صدای بیدار وجدان جهانی

ایستادگی آلبانیز در برابر حملات اسرائیل به غزه او را به نماد مقاومت در سازمان ملل و جامعه جهانی حقوق بشر تبدیل کرده است. علی‌رغم تلاش‌های برخی دولت‌ها، مانند آلمان برای جلوگیری از سخنرانی او در دانشگاه‌های معتبر، آلبانیز از دیگر بسترها برای افشای آنچه «نسل‌کشی آشکار» می‌خواند، استفاده کرده است.

ریچارد فالک معتقد است که اقدامات آلبانیز وجدان اخلاقی جهان را بیدار کرده است و مستندات او درباره جنایات اسرائیل در عرصه‌های مختلف بازتاب داشته است. بااین‌حال، هیچ اقدام جدی از سوی سازمان‌های بین‌المللی به دنبال نداشته است. به‌رغم اعتراضات گسترده جهانی علیه جنایات اسرائیل در غزه و کرانه باختری، نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان ملل، قادر به اجرای اصول و قوانین خود نبوده‌اند. برای بسیاری از فلسطینیان و حامیانشان، این یک خیانت مداوم است.

فالک خواستار اصلاحات اساسی در سازمان ملل، ازجمله محدودکردن حق وتوی پنج عضو دائمی شورای امنیت (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین) و افزایش اختیارات مجمع‌عمومی سازمان ملل شد. او تأکید کرد که سازمان ملل باید «از یک گزارشگر ویژه شجاع و کاردان حمایت کند». او باوجود عدم حمایت کافی از سوی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و دیگر مقامات ارشد به کار خود ادامه داده است.

به گزارش Jewish Insider، آنتونیو گوترش در گفت‌وگویی خصوصی با دبورا لیپشتات، نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور یهودستیزی، در کنفرانس امنیتی مونیخ سال گذشته، از آلبانیز به‌عنوان «فردی وحشتناک» یاد کرده است.

فالک نتیجه‌گیری می‌کند: اگر شورای حقوق بشر سازمان ملل تحت فشارهای سیاسی تسلیم شده و دوره آلبانیز را تمدید نکند، این تصمیم، بسیاری از افراد باوجدان را از پذیرش این نقش‌های داوطلبانه که بدون حقوق و کاملاً تحت‌تأثیر سیاست‌های ژئوپلیتیک هستند، دلسرد خواهد کرد.